Melankoli, Politikk og Økologisk medvit - diskusjon ... - Rebbestad.no

kritisere eit allment problem i massekulturen. På bakgrunn av dette kan ein tolke den sublime
krafta til allegorien som ein måte å trengje gjennom illusjonen til det narsissistiske publikumet
for å komme i kontakt med deira indre etiske verdiar. 198 Gjennom den tosidige framstillingsmåten
i ”Melankolia”, vert betraktar oppfordra til å reflektere over sin eigen situasjon. Den inneber i
praksis ein tanke om konsekvensen av handlinga som ein utførar her og no.
Narsissistisk representasjon av Ødipus og målet om Kátharsis
Måten engelen i ”Melankolia” har binding til Ødipusmyta, er gjennom hennar temperament og
gjennom det fjerna blikket. Hennar narsissistiske sorgprosess er ikkje ferdig, men framstillinga
signaliserer håp om at ho ein gong vil oppnå kátharsis. 199 Målet med kátharsis er at den skal
kunna stabilisere eller nullstille sorgprosessen (ibid.) Biletnarrasjonen i ”Melankolia” legg
forholda til rette, slik at engelen kan løysa problema sine. Det inneber at for å kunne bli kvitt
sine gamle synder, må engelen ofre det dyrebare synet. På den måten kan ho bli reinsa gjennom
erfaring frå den tragedien temperamentet hennar signaliserer.
Konsekvensen av dette er at gjennom refleksjon vert ein frigjort etter å ha ofra ein personleg
materiell verdi. På bakgrunn av det kan ein vinne, eller halde fram med å leve eit skyldfritt liv.
At Enehaug berre eksemplifiserer det, inneber at han ikkje avbildar sjølve utfallet av kátharsis. I
følgje Kristeva inneber utfallet av kátharsis at subjektet kontemplerer det psykiske objektet, også
kalla ”den andre”, som ein problematiserer i lag med i tankane. 200 Dermed kan ein førestille seg
at allegorien i framtida vil stå fram som ein restituert figur. Såra vil gro og spor av døden kviknar
til liv. I staden for å frykte det problematiske innhald i medvitet, har engelen erkjent det. Kristeva
seier at ego gjev opp spegelbiletet sitt i denne prosessen. 201 Slik subjektet får ein total og ikkje
splitta personlegdom.
I følgje denne tolkinga er føremålet med framstillinga at betraktar repeterer kunstnaren sine
reflekterte prosesser. Publikum blir oppfordra gjennom motiv og stil, til å identifisere seg på ei
subjektiv men distansert måte ved å imitere prosessane som engelen signaliserer. Det kan tyde
på at kunstnaren meinte at denne type identifisering kan utvikle ein konstruktiv sjølvinnsikt,
slik at nye gode handlingar kan bli gjennomførde og endre situasjonen i tilhøva. På denne
måten får allegorien ei etisk oppbyggande og pedagogisk handlande side. I den samanheng
føreslår kunstnaren ei antikapitalistisk løysing i samband med sin eigen og folket sin situasjon i
massekulturen. Gjennom biletet får ein ei forståing av at sidan kulturen er i krise, kan ein rette på
problemet ved å tenke på ein annan måte og gje avkall på tinga som skaper denne situasjon.
198 Kristeva, Powers of Horror, An Essay on Abjection, 1980: pp., 11-12.
199 Kristeva, Powers of Horror, An Essay on Abjection, 1980: p., 17.
200 Kristeva, Powers of Horror, An Essay on Abjection, 1980: pp., 29-31.
201 Kristeva, Powers of Horror, An Essay on Abjection, 1980: p., 9.
81