MİLLİ FOLKLOR 53. Sayı (Pdf)

More documents

Recommendations

Info

diflah›n “dev sütü” ve “bin elmas”› olmas› halinde iyileflece¤inin söylenmesi bunun bir ifadesidir. Türk halk›n›n misafirperverlik özelli¤i kaynak flah›s taraf›ndan masallara da aktar›lm›flt›r. Misafir kim olursa olsun Tanr› misafiridir ve bafl tac› edilir. “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda evinin bir taraf›n› y›kan adama genç k›z, yine de yemek haz›rlar. “Talihini Arayan Adam” adl› masalda çiftçi, fakire, ç›k›n›ndaki bir parça ekme¤i verir. “Ölçü” masal›nda da ev sahibi, izin almadan evinde saklanan fakiri görünce onu yeme¤e davet eder. Buradan kiflinin, toplumun dinî de¤erlerine sahip ç›karak, yard›mlaflmaya önem vermesi gerekti¤i mesaj›n› al›yoruz. Masallarda kültürün en büyük özelli¤i olan gelenek unsurunun örnekleri de yo¤un bir flekilde karfl›m›za ç›kar. Namus kavram›, insan› insan yapan de¤erlerin bafl›nda gelir. “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda gürz ile evi y›kan adama genç k›z, a¤abeylerinin gelince onu öldüreceklerini söyler. Yine ayn› masalda adam, babas›n›n evine gider ve kar›s›n› orada görerek “Yoksa kar›m› m› alm›fl? Bu yüzden mi hizmet ediyor?” diye düflünüp sinirlenir. Daha sonra ikram edilen kahveyi içmeyerek yere döker. “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masal›nda gelin, dama ç›kabilmek için kay›nbabas›ndan ve kocas›ndan izin almas› gerekti¤ini söyler. Ad› geçen masalda ayr›ca, han›m›n› kaybeden gence babas›, k›z bulaca¤›n› söyleyince o da, “insan›n tavu- ¤u bile kaybolsa onun dört-befl gün arand›¤›n›, bunun namus ortakl›¤›, namus belas›ndan dolay› önemli oldu¤unu söyler. “Ölçü” masal›nda da kad›n, kocas› olmad›¤› için adam› içeri almaz. Yine ayn› masalda kad›n›n namussuzluk yapt›¤› düflünülerek dövülmesinden bahsedilir. Bütün bu örnekler, geleneklerine, mânevi de¤erlerine sa¤lam bir flekilde Y›l: 14 Say›: 53 ba¤lanm›fl bir toplumun de¤er yarg›lar›d›r. Masallardaki di¤er gelenek unsurlar›na da flu örnekleri verebiliriz: “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masal›nda niflanl›s›n›n mendilini yaras›na ba¤layan gencin davran›fl› ve “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda gürefli kazanan kifliye Edül’ün verilece¤inin söylenmesi kültürel özelliklerin geçmiflten bugüne hâlâ yaflat›ld›¤›n›n bir ifadesidir. Biz, okudu¤umuz masallarda kaynak flahs›n kendisi ve sosyal çevresi hakk›nda da bilgi edinebiliriz. “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda hayvanc›l›kla geçinen adam›n hayvanlar›n›n bak›c›l›¤›n› yapmas› için Edül’ü çobanl›¤a ald›¤›, “Kel ile Kör Kaz” masal›nda da Kel’in padiflah›n yan›nda kaz çobanl›¤› yapt›¤› belirtilir. Buradan da anlafl›ld›¤› gibi geçim, hayvanc›l›kla sa¤lanmakta ve çobanl›k yap›lmaktad›r. Kaynak flah›s, yemek kültürünü ve eflinin kendisine hizmetini de masala yans›t›r. Bunu “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda han›m›n›n kalk›p eflinin ekme¤ini, kayma¤›n›, tütününü, sigara kâ¤›d›n› haz›rlay›p onu u¤urlamas›ndan anl›yoruz. “Ölçü” masal›nda da karpuz, ba¤›rsak, pirinç pilav› “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masal›nda çay içme unsurlar› konuya örnek olarak verilebilir. Masallarda ayr›ca, k›zlar›n tuz fal›na bakmas› (MBCB), yaraya tuz basarak uyan›k kalma (MBCB) kaynak flah›s›n sosyal çevresinin yaflant›lar›n›, tecrübelerini masal›na aksettirdi¤inin bir ifadesidir. b. 3. Anlat›c› ve Çevresinin ‹nan›fl Sistemini Aksettiren Unsurlar Süleyman GÜL, pek çok masalda kendi inanc›n›, masal kahramanlar›n›n flahs›nda ifade eder. Buna göre selamlaflman›n Türk toplum yaflant›s›nda önemli bir yeri oldu¤u, hatta Allah’›n selam›n› 100 Millî Folklor
Y›l: 14 Say›: 53 almaman›n büyük günah say›ld›¤›, masallarda da görülür. “Edül’ün Peflinden Giden Adam”, “Mehmet Bey ile Cemal Bey”, “Kel ile Kör Kaz”, “Talihini Arayan Adam”masallar›nda kahramanlar›n “Selamün aleyküm” fleklinde selamlaflt›¤› görülür. Selamlaflman›n önemi “Edül’ün Peflinden Giden Adam” masal›nda daha bariz bir flekildedir. Adam, yedi kardeflin savaflt›¤› yere geldi¤inde hangi taraf selam verirse oraya gidece¤ini söyler. Kaynak flah›s, “Mehmet Bey ile Cemal Bey” ve “Ölçü” masallar›nda abdest alma, namaz k›lma gibi dinî özellikleri de masala yans›t›r. Buradan, her an iyi dileklerde bulunma ihtiyac› duyan ve Rabb’ine s›¤›nan insan psikolojisi için inanc›n, duan›n büyük önemi oldu¤u sonucuna varabiliriz. “Sî Ahmet” masal›nda padiflah›n bahçesine izinsiz giren Sî Ahmet, dar› ve tuzu ay›klayamazsa bafl› kesilecektir. Bu zor durumda, Allah’dan yard›m isteyen Sî Ahmet’in duas› kabul edilir ve kar›ncalar›n yard›m› ile kurtulur. Yine “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masal›nda Cemal Bey, Allah’›na, peygamberine dua ederek yard›m ister. “Edül’ün Peflinden Giden Adam”, “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masallar›nda; “Allah iflinizle olsun” ve Ölçü masal›nda; “Allah sana uzun ömürler versin” fleklindeki temennilerin masala yans›mas› inanc›n gücü ile ayakta kalan toplumun bunun bilincinde oldu¤unun ifadesidir. Ayr›ca bu unsurlar, kaynak flah›s›n dinî yönünün a¤›r oldu¤unu gösterir. Karfl›daki kifliyi söylenen söze inand›rmak için edilen yeminlerde de inanc›n kutsal yönü vard›r. Buna “Mehmet Bey ile Cemal Bey” masal›nda gelinin, evini basan Rus askerlerine; “Vallahi kap›y› açarsan›z kendimi telef ederim” ve adam›n; “Vallahi ben kar›m› falan yerde b›- rakt›m” fleklindeki sözleri bunun ifadesidir. Görüldü¤ü gibi masallar›m›z, di¤er halk anlatmalar› gibi sadece kendi büyülü dünyas›yla, ola¤anüstü hadiselerle s›n›rl› de¤ildir. Günlük hayatla ilgili olarak pek çok unsurun bu atmosfer içinde eritilerek dinleyiciye sunulmas›, e¤itim, verilen mesaj ve kültürün belli bir bölümünü yans›tmas› aç›s›ndan oldukça önemlidir. Süleyman GÜL de anlatt›¤› masallarda gerek di¤er anlatmaya dayal› türlerde rastlad›¤›m›z motif unsurlar›, gerekse günlük yaflant›m›zdan verdi¤i örneklerle (gelenek ve görenekler, yemek kültürü, âlet ve eflyalar) masallar›n› anlatm›flt›r. Türk kültürünün geçmiflten gelece¤e tafl›nmas›nda mânevi tafllardan bir yenisini daha koyarak bu harca katk›da bulunan Süleyman GÜL, usta bir masalc›d›r. KAYNAKLAR ALPTEK‹N, Ali Berat, (1997), Halk Hikâyelerinin Motif Yap›s›, Ankara, Akça¤ Yay›nevi. F‹L‹ZOK, R›za, (1991), Ziya Gökalp’in Edebî Eserlerinde Halk Edebiyat› Tesiri Üzerine Bir Araflt›rma, Ankara, Kültür Bakanl›¤› Yay›nlar›. GÜL, Zülfü, (1999), Mazgirt’ten (Tunceli Derlenen Halk Edebiyat› Örnekleri, Elaz›¤, (F›rat Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat› Bölümü, Lisans Tezi). SAKAO⁄LU, Saim, (1999), Masal Araflt›rmalar›, Ankara, Akça¤ Yay›nevi. fiENOCAK, Ebru, (2001), Mem u Zin Hikâyesi Üzerine Mukayeseli Bir Araflt›rma, Elaz›¤, (F›rat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, yay›mlanmam›fl Doktora Semineri). fi‹MfiEK Esma, (1999), “K›rflehirli Bir Masal Anas›: Esma Demirdafl”,Tarla, 99/5, May›s, s. 22-27. WOLFRAM Eberhard- Pertev Naili Boratav (1953), Typen Türkischer Volkmarchen, Wiesbaden. Millî Folklor 101
Page 1 and 2:
M ‹ L L Î F O L K L O R Üç Ayl
Page 3 and 4:
HAKEM KURULU Editorial Board/Comit
Page 5 and 6:
M‹T YOKSULLAfiMASI VE “BAYRAM D
Page 7 and 8:
Y›l: 14 Say›: 53 rulmamaktad›
Page 9 and 10:
Y›l: 14 Say›: 53 bilimsel bilgi
Page 11 and 12:
Y›l: 14 Say›: 53 bulunan kufl k
Page 13 and 14:
Y›l: 14 Say›: 53 n›na da¤›
Page 15 and 16:
Y›l: 14 Say›: 53 MAV‹: Duygus
Page 17 and 18:
Y›l: 14 Say›: 53 Çin bunlar›
Page 19 and 20:
Y›l: 14 Say›: 53 dir.Ecdatlar
Page 21 and 22:
Y›l: 14 Say›: 53 7.Nevruz bir b
Page 23 and 24:
XIX. YÜZYIL SONU OSMANLI BELGELER
Page 25 and 26:
Nevruz gelene¤i Türk halklar›nd
Page 27 and 28:
DESTAN ARAfiTIRMA ve ‹NCELEMELER
Page 29 and 30:
Y›l: 14 Say›: 53 baflka nokta o
Page 31 and 32:
Y›l: 14 Say›: 53 muhteva, anlat
Page 33 and 34:
Y›l: 14 Say›: 53 tan” veya
Page 35 and 36:
Y›l: 14 Say›: 53 bano¤lu 2000:
Page 37 and 38:
Y›l: 14 Say›: 53 Âfl›klar de
Page 39 and 40:
TÜRK ANLATIM VE GÖSTER‹M GELENE
Page 41 and 42:
Y›l: 14 Say›: 53 Özetle belirt
Page 43 and 44:
Y›l: 14 Say›: 53 Sonuç olarak
Page 45 and 46:
Y›l: 14 Say›: 53 kara Radyosu y
Page 47 and 48:
Y›l: 14 Say›: 53 yaflayan sevim
Page 49 and 50: Y›l: 14 Say›: 53 içeren söz k
Page 51 and 52: Y›l: 14 Say›: 53 anlat›-göst
Page 53 and 54: Y›l: 14 Say›: 53 güne garfl›
Page 55 and 56: Y›l: 14 Say›: 53 nik kültür o
Page 57 and 58: Y›l: 14 Say›: 53 hofl geldiniz
Page 59 and 60: Y›l: 14 Say›: 53 Millî Folklor
Page 67 and 68: Y›l: 14 Say›: 53 l› söylenen
Page 69 and 70: Y›l: 14 Say›: 53 erke¤in ç›
Page 71 and 72: TÜRK‹YE'YE YERLEfiEN AFGAN‹STA
Page 73 and 74: Y›l: 14 Say›: 53 fiiyirbay fliy
Page 75 and 76: Y›l: 14 Say›: 53 (Bir adama bef
Page 77 and 78: Y›l: 14 Say›: 53 (Makal da takp
Page 79 and 80: Y›l: 14 Say›: 53 melleri Sovyet
Page 81 and 82: Y›l: 14 Say›: 53 Destanda ise n
Page 83 and 84: Y›l: 14 Say›: 53 sanatkârlara
Page 85 and 86: Y›l: 14 Say›: 53 Manasç›lar
Page 87 and 88: Y›l: 14 Say›: 53 may, Serabad,
Page 89 and 90: Y›l: 14 Say›: 53 1868 y›l›n
Page 91 and 92: Y›l: 14 Say›: 53 Bunlardan Arzi
Page 93 and 94: Y›l: 14 Say›: 53 Aral›k 1989,
Page 95 and 96: Y›l: 14 Say›: 53 dir: “1929 y
Page 97 and 98: Y›l: 14 Say›: 53 (KKK), “siga
Page 99: Y›l: 14 Say›: 53 lece¤imiz ola
Page 103 and 104: Y›l: 14 Say›: 53 dir. Faaliyetl
Page 105 and 106: Y›l: 14 Say›: 53 baba miras›
Page 107 and 108: Y›l: 14 Say›: 53 heleri vard›
Page 109 and 110: Y›l: 14 Say›: 53 Hayrân ve mes
Page 111 and 112: Y›l: 14 Say›: 53 yordun...” B
Page 113 and 114: Y›l: 14 Say›: 53 cesinde zaman
Page 115 and 116: Y›l: 14 Say›: 53 kesimine ulafl
Page 117 and 118: Y›l: 14 Say›: 53 med Bey (ö. 1
Page 119 and 120: Y›l: 14 Say›: 53 med’in iyile
Page 121 and 122: Y›l: 14 Say›: 53 tespite yönel
Page 123 and 124: Y›l: 14 Say›: 53 mufl. Fakat mu
Page 125 and 126: Y›l: 14 Say›: 53 Pend-nâme, K
Page 151 and 152:
Y›l: 14 Say›: 53 Millî Folklor
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Türk araflt›rmac›s›, araflt
Page 163 and 164:
Y›l: 13 Say›: 53 Medeniyeti mir
Page 165 and 166:
Y›l: 13 Say›: 53 li, do¤ruyu,
Page 167 and 168:
Y›l: 13 Say›: 53 d›fl› husu
Page 169 and 170:
Y›l: 14 Say›: 53 oranda baflar
Page 171 and 172:
Y›l: 14 Say›: 53 ya daha yukar
Page 173 and 174:
Y›l: 14 Say›: 53 ile Homeric Ta
Page 175 and 176:
Y›l: 14 Say›: 53 gibiydi; düny
Page 177 and 178:
Y›l: 14 Say›: 53 görüflü ola
Page 179:
Y›l: 14 Say›: 53 yaflayan Yuki
show all

MİLLİ FOLKLOR 53. Sayı (Pdf)

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?