MİLLİ FOLKLOR 53. Sayı (Pdf)

More documents

Recommendations

Info

Hara gedir bu dünyan›n ah›r›? Üreklerde mehebbeti goruyar, Yeri, göyü, tebieti goruyar. ‹nsanlar›, ülviyeti goruyar, Hara gedir bu dünyan›n ah›r›? Dilare’yem yaraland›m min defa, Parçaland›m, paraland›m, min defa, Öz özümden araland›m min defa, Hara gedir bu dünyan›n ah›r›? (Nar›nç Hatun vd.1991:36) Afl›k Dilara’n›n babas› Azafl› Mikail ile olan deyiflmesini de afl›¤›m›z›n bu sanattaki yerini tespit etmek için afla¤›ya al›yoruz: Dilara: Gurbanam ömrüne gününe ata, Ayr›l›k yafl›m› töker, a¤laram. Sen umut ba¤lad›n namerd, bed zata, Men ömrüm ta¤›n› söker a¤laram. Mikayil Azafl›: Gelbimin ilk bâr›, ey ci¤er parem, Olup dert seline düçar a¤lama. Talihin hökmüyle kesildi aram, Vaht olar gara gün keçer a¤lama. Dilara: Bu dünya meni çoh yand›r›b, yah›b, G›fl›nda yaz›nda göz yafl›m ah›b, Baba, hesretinle yollara bah›b, Her ahflam boynumu büker a¤laram. Mikay›l Azafl›: Kederli olsa da hicran›n da¤›, Sabreyle can bala öter gem ça¤›, Bizim de gap›da fladl›g ç›ra¤›, Sevinç fluas›n› saçar a¤lama. Dilara: Oldu hicran›ndan Dilara solgun, fiikayet yazard›m dursayd› Vur¤un, Heyat yollar›nda olmuflam yorgun, Gah y›h›lar, galhar, çöker a¤laram. Mikay›l Azafl›: Azafl› dünyan› gananlar duyar, Çoh gördüm behti kem oldu behtiyar, Âlim atalar›n bir misali var: “Bir yandan ba¤layan, açar...” a¤lama. (Kafkasyal›,1996:332) Gülare Azafl›’n›n bir fliiride afla¤›daki gibidir: DÖNER M‹ HEÇ Ürekde eflg odu ola, Sön demekle söner mi heç! Y›l: 14 Say›: 53 Baht ki senden küsüb gede, Dön demekle döner mi heç! Bir gameti keder eyse, Bir üreye güsse deyse, Bir gelbi ki hesret döyse, Gül demekle güler mi heç. Gülare’ni duyanmasa, Yasta behti oyanmasa, Ürek özü de yanmasa, Yan demekle yanar m› heç! (Kafkasyal›, 1996:48) Sednik Paflayev ile her görüflmemizde hemen hemen her konudan konufltuk. Bulundu¤u bu mekanda afl›klar›n yetiflti¤ini, yeni nesillerin usta ç›rak iliflkisi içinde gelene¤i sürdürdü¤ünü söyledi. Zaman zaman dastan gecelerinin tertip olundu¤u bu kahve, denilebilir ki Azerbaycan Afl›k Edebiyat›’n›n kalbinin att›¤› yerdir. Sednik Paflayev’le di¤er bölge afl›klar› ile de görüfltük. O’na göre Göyçe, Kelbecer, Gence, fiemkir afl›klar› hep ayn› okurlar. Fakat aralar›nda baz› farklar vard›r. Mesela Gence, fiemkir afl›klar› dastana ve kahramanl›k fliirlerine meyillidirler. Kelbecer afl›klar› ise mahni söylemeyi, ferdi olarak fliir okumay› severler. Borçal› afl›klar› da tek okurlar. Gence afl›klar›n›n kahramanl›k ve cenk fliirlerini sevmelerinin sebebini de Orta Asya olarak gösterir. Çünkü eskiden hep kahramanl›klar, savafllar vard›. Bu saz havalar›n› da en iyi flekilde Gence-Basar afl›klar› icra eder. Hatta öyleki afl›klar›n kahramanl›k fliirlerini okurken ayakta olmalar›, oturdu¤u yerden sazlar›n› çalmamalar› gerekmektedir. Gerçekten de bizim flahit oldu¤umuz afl›klar›n hepsi son derece hareketli bir flekilde, adeta raks eder gibi ayakta sanatlar›n› icra ettiler. ‹yi iflleyen di¤er bir kurum da Afl›k Peri Meclisi’dir. Asl›nda buna kurum demek yanl›fl olur. Çünkü daha kurumsallaflmam›flt›r. ‹lk defa 1984 y›l›nda Nar›nç Hatun taraf›ndan kurulmufltur. Peri ad›n› da XIX. yüzy›lda yaflam›fl afl›k Peri’den almaktad›r. Bu konuda bilgileri bize Afl›k Mikail Azafl›’n›n k›zlar› Afl›k Gülara ve Dilara Azafl› vermektedir. Kendilerini evinde Afl›k Mahmut ile beraber ziyaretimizde bize hem peri meclisinden bahsettiler hem de 104 Millî Folklor
Y›l: 14 Say›: 53 baba miras› sazlar›yla küçük bir resital verdiler. Nar›nç Hatun ilk defa 1981 y›l›nda Azarbaycan ve Ermenistan’›n çeflitli yerlerini gezerek bayan afl›klar› tesbit etmifltir. Buna sebep olarak da Afl›k Gülara “Meclisin yaranmas› hayat›n talebinden ileri geldi” sav›n› gösterir. O devirlerde afl›k sanat›na pek k›ymet verilmedi¤inden böyle bir faaliyete ihtiyaç duyulmufltur. ‹lk olarak Nar›nç Hatun büyük afl›k Azafl› Mikail (Kafkasyal›, 1996) ile yak›ndan temaslarda bulunmufl ve onun deste¤ini alm›flt›r. Hatta ikisi beraber “Nar›nç Hatun ve Mikay›l Azafl›” isimli bir dastan oluflturmufllard›r Daha sonra çeflitli bayan afl›klarla sürekli bir araya gelip ne yapacaklar›n› konuflmufllar. 1984 y›l›nda “‹lk Bahar ve Saz Festivali” ad›yla gerçeklefltirilen düzenlemede Hüseyin Arif’in aç›l›fl yapmas›yla ç›k›fl yapm›fllard›r. Böylelikle birlik kurulmufl olur. Birli¤in ilk üyelerinden baz›lar› flunlard›r: Azafl› k›zlar›, Dilara, Gülara, Meral, Minaye; Lütfiye, Pakize, Terlan Göyçeli...Bu gün bu birli¤in 50 üyesi vard›r. Bunlardan baz›lar› d›fl ülkelerdendir. Türkiye’den g›yabi olarak Sürmelican, ‹ran’dan Günefl Tebrizli bu birli¤in üyesidir. Bu bayan afl›klar ayda en az iki kez birbirlerinin evinde toplan›rlar ve fliir söylerler. Genellikle topland›klar› ev Afl›k Gülara’n›n evidir. Zaman zaman televizyon ve radyolara da konuk olurlar. Son zamanlarda bu afl›k k›zlar›n ünü dünyaya yay›lm›flt›r. Çeflitli ülkelere sanatlar›n› icra etmek için gidenler de vard›r. Bu birlik Medeniyet Naz›rl›¤›’n›n nezdindedir. Fakat Afl›k Gülara ve Dilara’n›n anlatt›klar›na göre devletten hiç yard›m alamamaktad›rlar. Kendi imkanlar›yla bu birli¤i sürdürmektedirler. Tek temennileri bunun kurumsallaflmas› ve meclis fleklinde devlet taraf›ndan desteklenmesidir. 1991 y›l›nda bu meclisin üyeleri bir araya gelerek bir de “Afl›k Peri Meclisi Afl›klar› El fiairleri”(Nar›nç Hatun vd. 1991) isminde kitap yay›nlam›fllard›r. Bu kitapta 39 bayan afl›¤›n fliirleri ile o zamana kadar yaflam›fl ve hala yaflayan pek çok afl›¤›n fliirine yer verilmifltir. Eserde afl›klar hakk›nda bilgi olmay›p sadece birkaç fliirleri vard›r. Afl›k Peri Meclisi içinde erkek afl›k bulunamaz. Bunun sebebini de Afl›k Dilara “Nar›nç Hatun çok k›skanç biridir. Meclise erkek afl›k koymaz. Han›mlar›n özü incedir, saz sanat› da incedir, bundan dolay› kula¤a hofl gelir” diyerek aç›klar ve büyük erkek afl›klar›n da oldu¤unun alt›n› çizer. Bu afl›k k›zlar›n içinde fliir yazan, sadece ifac› olan afl›klar da vard›r. Özellikle Zülfiye’nin ifac› gücü daha yüksektir. Kendisini evinde ziyaret etti¤imizde, bir yak›n›n› kaybetmesini sebep göstererek bize sesini dinletmedi. SONUÇ: Günümüz Azerbaycan Afl›k Edebiyat› eskisi gibi güçlü de¤ildir. Özellikle Hüseyin Arif’in ölümünden sonra Afl›klar Birli¤i’nin da¤›lmas› bunu daha da kötülefltirmektedir. Fakat gerek Gence Afl›klar Birli¤i’nin ifllemesi ve gerekse Afl›k Peri Meclisi üyelerinin kendi faaliyetleri, umudumuzu yitirmememize sebep olmaktad›r. Özellikle seyrek de olsa baz› güçlü seslerin hala yafl›yor olmas› iflin baflka sevindirici taraf›d›r. Günümüzde Azerbaycan’da iki tip afl›k vard›r: Bunlardan birincisi hiç fliir yazamayan, tamamen usta mal› deyifl okuyan ifac› afl›klar, ikincisi hem fliir yazan ve hem de usta mal› söyleyen afl›klard›r. Bunlardan birincisi daha a¤›rl›k basmaktad›r. Bunlardan baflka ifac› afl›k olup da edebi de¤eri haiz olmayan fliirler yazanlar da vard›r. KAYNAKLAR HEK‹MOV, Mürsel 27 Temmuz 2000 Tarihli görüflme, Bakü KAFKASYALI, Ali 1996. Mikayil Azafl›, Hayat› Sanat›, Eserleri. Erzurum NARINÇ HATUN, EHMEDOV, Magbet 1991 Afl›k Peri Meclisi Afl›klar› El fiairleri, Bakü NASRATTINO⁄LU, ‹rfan Ünver 1992 “Azerbaycan Afl›klar Birli¤i ve Hüseyin Arif” “Halk Ozanlar›n›n Sesi”, Aral›k 1992 P‹RSULTANLI, Sednik Paflayev 2 A¤ustos 2000 Tarihli Görüflme. Gence Millî Folklor 105
Page 1 and 2:
M ‹ L L Î F O L K L O R Üç Ayl
Page 3 and 4:
HAKEM KURULU Editorial Board/Comit
Page 5 and 6:
M‹T YOKSULLAfiMASI VE “BAYRAM D
Page 7 and 8:
Y›l: 14 Say›: 53 rulmamaktad›
Page 9 and 10:
Y›l: 14 Say›: 53 bilimsel bilgi
Page 11 and 12:
Y›l: 14 Say›: 53 bulunan kufl k
Page 13 and 14:
Y›l: 14 Say›: 53 n›na da¤›
Page 15 and 16:
Y›l: 14 Say›: 53 MAV‹: Duygus
Page 17 and 18:
Y›l: 14 Say›: 53 Çin bunlar›
Page 19 and 20:
Y›l: 14 Say›: 53 dir.Ecdatlar
Page 21 and 22:
Y›l: 14 Say›: 53 7.Nevruz bir b
Page 23 and 24:
XIX. YÜZYIL SONU OSMANLI BELGELER
Page 25 and 26:
Nevruz gelene¤i Türk halklar›nd
Page 27 and 28:
DESTAN ARAfiTIRMA ve ‹NCELEMELER
Page 29 and 30:
Y›l: 14 Say›: 53 baflka nokta o
Page 31 and 32:
Y›l: 14 Say›: 53 muhteva, anlat
Page 33 and 34:
Y›l: 14 Say›: 53 tan” veya
Page 35 and 36:
Y›l: 14 Say›: 53 bano¤lu 2000:
Page 37 and 38:
Y›l: 14 Say›: 53 Âfl›klar de
Page 39 and 40:
TÜRK ANLATIM VE GÖSTER‹M GELENE
Page 41 and 42:
Y›l: 14 Say›: 53 Özetle belirt
Page 43 and 44:
Y›l: 14 Say›: 53 Sonuç olarak
Page 45 and 46:
Y›l: 14 Say›: 53 kara Radyosu y
Page 47 and 48:
Y›l: 14 Say›: 53 yaflayan sevim
Page 49 and 50:
Y›l: 14 Say›: 53 içeren söz k
Page 51 and 52:
Y›l: 14 Say›: 53 anlat›-göst
Page 53 and 54: Y›l: 14 Say›: 53 güne garfl›
Page 55 and 56: Y›l: 14 Say›: 53 nik kültür o
Page 57 and 58: Y›l: 14 Say›: 53 hofl geldiniz
Page 59 and 60: Y›l: 14 Say›: 53 Millî Folklor
Page 67 and 68: Y›l: 14 Say›: 53 l› söylenen
Page 69 and 70: Y›l: 14 Say›: 53 erke¤in ç›
Page 71 and 72: TÜRK‹YE'YE YERLEfiEN AFGAN‹STA
Page 73 and 74: Y›l: 14 Say›: 53 fiiyirbay fliy
Page 75 and 76: Y›l: 14 Say›: 53 (Bir adama bef
Page 77 and 78: Y›l: 14 Say›: 53 (Makal da takp
Page 79 and 80: Y›l: 14 Say›: 53 melleri Sovyet
Page 81 and 82: Y›l: 14 Say›: 53 Destanda ise n
Page 83 and 84: Y›l: 14 Say›: 53 sanatkârlara
Page 85 and 86: Y›l: 14 Say›: 53 Manasç›lar
Page 87 and 88: Y›l: 14 Say›: 53 may, Serabad,
Page 89 and 90: Y›l: 14 Say›: 53 1868 y›l›n
Page 91 and 92: Y›l: 14 Say›: 53 Bunlardan Arzi
Page 93 and 94: Y›l: 14 Say›: 53 Aral›k 1989,
Page 95 and 96: Y›l: 14 Say›: 53 dir: “1929 y
Page 97 and 98: Y›l: 14 Say›: 53 (KKK), “siga
Page 99 and 100: Y›l: 14 Say›: 53 lece¤imiz ola
Page 101 and 102: Y›l: 14 Say›: 53 almaman›n b
Page 103: Y›l: 14 Say›: 53 dir. Faaliyetl
Page 107 and 108: Y›l: 14 Say›: 53 heleri vard›
Page 109 and 110: Y›l: 14 Say›: 53 Hayrân ve mes
Page 111 and 112: Y›l: 14 Say›: 53 yordun...” B
Page 113 and 114: Y›l: 14 Say›: 53 cesinde zaman
Page 115 and 116: Y›l: 14 Say›: 53 kesimine ulafl
Page 117 and 118: Y›l: 14 Say›: 53 med Bey (ö. 1
Page 119 and 120: Y›l: 14 Say›: 53 med’in iyile
Page 121 and 122: Y›l: 14 Say›: 53 tespite yönel
Page 123 and 124: Y›l: 14 Say›: 53 mufl. Fakat mu
Page 125 and 126: Y›l: 14 Say›: 53 Pend-nâme, K
Page 155 and 156:
Y›l: 14 Say›: 53 Millî Folklor
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Türk araflt›rmac›s›, araflt
Page 163 and 164:
Y›l: 13 Say›: 53 Medeniyeti mir
Page 165 and 166:
Y›l: 13 Say›: 53 li, do¤ruyu,
Page 167 and 168:
Y›l: 13 Say›: 53 d›fl› husu
Page 169 and 170:
Y›l: 14 Say›: 53 oranda baflar
Page 171 and 172:
Y›l: 14 Say›: 53 ya daha yukar
Page 173 and 174:
Y›l: 14 Say›: 53 ile Homeric Ta
Page 175 and 176:
Y›l: 14 Say›: 53 gibiydi; düny
Page 177 and 178:
Y›l: 14 Say›: 53 görüflü ola
Page 179:
Y›l: 14 Say›: 53 yaflayan Yuki
show all

MİLLİ FOLKLOR 53. Sayı (Pdf)

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?