TC BALIKES R ÜN VERS TES FEN BL MLER ENST TÜSÜ B YOLOJ ...

Patojenlerin, yaygın olarak kullanılan birçok antibiyotiğe karşı direnç
geliştirmesi; araştırmacıları enfeksiyonlara karşı yeni ve etkili antimikrobiyal
maddeler geliştirmek için yöneltmiştir [15, 16].
Bitkilerin biyolojik yönden aktif birçok bileşik içerdiği ve bu bileşiklerin
birçoğunun antimikrobiyal özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple
mikrobiyal hastalıklarla mücadelede etkili maddelerin kaynağı olarak bitkilere
yönelme artmıştır [16].
Eski çağlardan beri aromatik ve tıbbi bitkiler ve onların ekstraklarının
antiseptik özellikleri kaydedilmiştir. Ancak bu özellikleri 1900’lerin başlarında
laboratuarlarda araştırılmaya başlanmıştır [11]. Son yıllarda yapılan araştırmalarda,
bitkilerin sekonder metabolizma ürünü olan uçucu yağların, antimikrobiyal,
antibakteriyel, antifungal, antitoksijenik, antiviral, antiparazitik, antioksidant,
antikarsinojenik ve insektisidal özellik gösterdiği gözlemlenmiştir [11, 17, 18, 19, 20,
21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33]. Bundan dolayı farmakolojide,
eczacılıkta, fitopatolojide, tıbbi ve klinik mikrobiyolojide, koruyucu madde olarak da
gıdalarda kullanılmaktadır [11, 34].
Uçucu yağ terimi ilk kez 16. yüzyılda İsveçli tıp reformcusu olan Paracelsus
von Hohenheim’ın ilaçların etken bileşiğini “Quinta essentia” olarak
isimlendirmesiyle ortaya çıkmıştır [35]. Uçucu yağlar, bitkinin çiçeklerinden,
tomurcuklarından, yapraklarından, dallarından, tohumlarından, meyvelerinden ve
kök elde edilen aromatik sıvı yağdır [8, 11].
Bitkilerden uçucu yağ elde edebilmek için distilasyon metodu ilk kez 2000 yıl
önce Mısırlılar, Persler ve Hintliler tarafından kullanılmış ve 9. yüzyılda Araplar
tarafından geliştirilmiştir [36]. Romalı ve Yunanlı tarihçileri uçucu yağ olarak
sadece neft yağından bahsetmişlerdir [35]. 13. yüzyıl başlarında uçucu yağlar
eczacılık alanında kullanılmaya başlanmış ve uçucu yağların farmakolojik etkileri,
ilaç kodekslerinde tarif edilmiştir [36]. Fakat 16. yüzyıla kadar Avrupa’da yaygın
olarak kullanılmamıştır [37]. Bu yüzyılda uçucu yağların kullanımı ve distilasyon
metotları hakkında yayınlar çıkmıştır. Strassburg’lu iki hekim Brunschwing ve Reiff
4