Füsun Sayek TTB Raporları 2008: Sağlık Emek-Gücü

Sağlık Kurumları İle Esenlendirme
(Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek
Döner Sermaye Hakkında Kanun
ile döner sermaye işlerinde görevli
olmayan kurum personelinden
yatan hastalar için mesai saatleri
dışında kalmak zorunda kalanlara, bu
çalışmalarının mahiyeti ve süresi göz
önünde tutularak bir saatlik mesaiye
isabet eden miktarı personelin saat
ücretinin bir mislini geçmemek üzere
takdir edilecek bir ücretin (fazla mesai
ücreti) verilmesi kararlaştırılmıştır.
3. 17.05.1963 tarihli ve 229 sayılı
Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Öğretim
ve Araştırma Hastanelerinde
Çalışan Asistan ve Başasistan
Doktorlara Tazminat Verilmesi
Hakkında Kanun’un 1. maddesinde,
Sağılık Bakanlığı ve Vakıflar Genel
Müdürlüğüne bağlı öğretim ve
araştırma hastanelerinde çalışan
asistanlara her ay maaşlarından ayrı
olarak 200 lira tazminat ödeneceği
düzenlenmiştir. Buralarda görev
yapan başasistanların ise 1. madde
hükmünden faydalanmaları,
muayenehane açmamaları koşuluna
bağlanmıştır.
3. 14.05.1964 tarihli 472 sayılı Sağlık
Bakanlığı Teşkilatında Çalışmakta
Olup Hususiyet Arz Eden Yer ve
Hizmetlerde Görevlendirilen Sağlık
Personeline Ek Ödenek Verilmesine
Dair Kanun uyarınca; Sağlık Bakanlığı
teşkilatında ve Hıfzısıhha Enstitüsünde
çalışan hekimlerden coğrafi, iktisadi
ve içtimai sebeplerle özel durumda
olduğu Bakanlar Kurulu’nca kabul
edilen yer veya hizmetlerde sürekli
görevde bulunanlara, her ay
maaşlarından ayrı olarak 1000 liraya
kadar Bakanlar Kurulu’nca belirtilecek
esaslar dairesinde ödenek verilmesi
düzenlenmiştir.
4. 17.07.1964 tarihli ve 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 118.
maddesini değiştiren 16.07.1965
tarih ve 672 sayılı Kanunla, yılda
7500 den fazla poliklinik muayenesi
yapan Kurum hekimlerine, bu sayının
üstünde yaptıkları her muayene
için, tüzükle belli edilecek esas ve
miktarlara göre prim verileceği,
acil vakalar için mesai saati dışında
sağlık tesisine çağrılan hekimlerle,
nöbet tutan poliklinik hekimleri ve
hastane uzmanların yanı sıra yataklı
tesislerde ve laboratuarlarda çalışan
uzman hekimlere de esas ve miktarları
tüzükle belli edilecek bir tazminat
ödenmesi düzenlenmiştir.
5. 25.06.1965 tarihinde 209 Sayılı
Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine
ve Bazı Maddelerin Değiştirilmesine
Dair 641 sayılı Yasa çıkarılmıştır.
Burada Sağlık Bakanlığı’nca tayin
edilecek döner sermayeli kurum
ve hastanelerde görev yapan
asistanlar hariç hekim ve diğer sağlık
personeline, her ay maaşlarına ek
olarak döner sermaye gelirlerinden
bir tazminat verilmesi öngörülürken,
bu şekilde tazminat alan personele
209 sayılı Kanuna göre fazla mesai
ücreti ödemesi ortadan kaldırılmıştır.
Diğer taraftan bu Yasayla tam süreli
eğitim ve öğretim hastanelerinde
ve kurumlarında Bakanlar Kurulu
Kararıyla sözleşmeli olarak
çalıştırılacak hekimin ücret ve çalışma
şartlarının sözleşme hükümlerine bağlı
olduğu düzenlenerek tam bir serbesti
tanınmıştır.
6. 11.04.1968 tarihinde 1044
sayılı A.Ü. Tıp Fakültesinde
Görevli Öğretim Üyeleri İle
Yardımcılarına ve Tıp Personeline
Döner Sermayeden Ödenek ve
Prim Verilmesi Hakkında yasa
adında daha özel bir düzenlemeyle;
döner sermaye ile işletilen kürsü,
enstitü ve laboratuarlar ile sadece
öğretim ve araştırma yapan kürsü
ile laboratuarlarda görevli öğretim
üyelerine ve öğretim yardımcılarına,
serbest olarak çalışmamaları kaydıyla
aylık ve üniversite tazminatlarından
ayrı olarak, emekliliğe esas olan aylık
tutarlarını geçmemek üzere döner
sermaye gelirlerinden ek ödenek
verilmesi düzenlenmiştir.
Aynı Yasada, fakültenin döner
sermaye ile işletilen kürsü, enstitü
ve laboratuarları ile sadece öğretim
ve araştırma yapan kürsü, enstitü
ve laboratuarlarında normal mesai
saatleri dışında çalışan öğretim üyeleri
ile yardımcı tıp personeline prim
verileceği de belirtilmiştir.
5. 29.06.1978 tarih ve 2162 sayılı
Sağlık Personelinin Tam Süre
Çalışma Esaslarına Dair Kanun’da
hekimlere ve diğer sağlık personeline,
aylıklarına ek olarak Yasada belirtilmiş
sınır içinde kalmak kaydıyla aylık
tazminat verilmesi öngörülmüştür.
Ayrıca sağlık hizmetlerinde çalışan
personele aylıklarından ve meslek
tazminatlarından ayrı olarak ve 657
sayılı Kanun’da belirtilen mahrumiyet
yeri ödeneği almamak kaydıyla,
hizmetin gereği ve mahrumiyet
koşulları dikkate alınarak hak
kazanabilecekleri meslek tazminatı
tavanının üç katını geçmemek
üzere “mahrumiyet yeri ve hizmet
niteliği tazminatı” ödenebileceği de
düzenlenmiştir. Bir başka maddede
bu kanun kapsamında çalışan
personelden acil vakalar için mesai
saatleri dışında sağlık tesislerine
çağrılanlara ve nöbet tutanlara ayrıca
bir tazminat ödenmesinden söz
edilmekle beraber, bunun usul ve
esasları daha sonra hazırlanacak bir
Yönetmeliğe bırakılmıştır.
2162 sayılı bu Yasa, döner sermayeye
ilişkin 209 sayılı Kanunu değiştiren
641 sayılı Kanunu, 224 sayılı Yasanın
personelle ilgili mali hükümlerini
ve sosyal Sigortalar Kanunu’nun
belirli sayının üzerinde poliklinik
yapan hekimlere prim ödenmesini
düzenleyen hükmünü yürürlükten
kaldırmıştır.
6. 31.12.1980 tarihinde 2368 sayılı
Sağlık Personelinin Tazminat ve
Çalışma Esaslarına Dair Yasanın 1.
maddesinde, sağlık personeline hak
edilen aylık, yakacak yardımı, iş riski,
iş güçlüğü teminindeki güçlük zammı
ve mahrumiyet yeri ödeneği ödenmesi
öngörülmüştür. Bu personelin Aralık
1980 tarihinde almakta oldukları
aylık ve diğer ödemeler ile 2162
sayılı Kanun gereğince (nöbet ve
acil vaka tazminatları hariç) aldıkları
tazminatların net toplamı, yukarıdaki
fıkra gereğince ele geçecek miktardan
fazla olduğu takdirde aradaki farkın
kendilerine tazminat olarak ödeneceği
de aynı maddede belirtilmiştir.
7. 2004 yılından itibaren önce Yıllık
Bütçe Kanunları ile 7 Mart 2006
SAĞLIK-EMEK GÜCÜ: SAYILAR VE GERÇEKLER
119