Füsun Sayek TTB Raporları 2008: Sağlık Emek-Gücü

Oysa insanlığın günümüze kadar sağlamış
olduğu bilimsel bilgi birikiminin
bütünlük içerisinde kullanılmaması
izlenen bu yolun, yaklaşımın doğru
olmadığını ortaya koyuyor.
Şimdilik kısaca belirtelim, sağlık hizmeti
tek başına hekimlik hizmeti değildir.
Ekip hizmetidir. Sağlık hizmeti
üretim sürecinde ekibin bütün üyelerinin
varlığını göz önüne almadan
değerlendirme yapmak doğru değildir.
Sağlık hizmeti uygun teknoloji ve alt
yapı olmadan, yalnızca sağlık emekçilerinin
varlığı ile üretilemez. Eğer
hedef toplumun üyelerinin sağlıklı
olması ise bunu belirleyen sağlık sektörünün
durumundan önce ülkenin
ekonomik kalkınmışlığı ve ülke zenginliğinin
sektörlere ve insanlara nasıl
pay edildiğidir.
Sağlıklı olmak-olabilmek kişilerin
kendi başlarına sağlayabilecekleri bir
durum değildir. İnsanların içinde bulundukları
toplumsal yaşantının bir sonucudur.
Çünkü sağlıklı olabilmek için
sağlık hizmeti yetmemektedir. Yeterli
ve dengeli beslenme, temiz ve yeterli
içme ve kullanma suyu, sağlıklı barınma,
temiz hava, eğitim, ulaşım, çevre,
iş, spor, sosyokültürel etkinlik vb. gibi
toplumsal yaşantının bütün alanları
birbirleriyle bağlantılı olarak, kişinin
ve toplumun sağlığı ile doğrudan ilişkilidir.
Bu nedenle sağlık; “soyut ve
somut pek çok ürünün yaratıcısı olan
insanın, toplumun üyeleriyle kolektif
içinde ve her bir üyenin gereksinimini
eşit olarak karşılayacak şekilde
üretebilmesi, biyolojik ve zihinsel bütünlüğünün
korunması ve toplumsal
örgütlülük ve üretim süreciyle birlikte
geliştirilmesi” olarak ifade edilmektedir
ve belirleyicileriyle birlikte (ekonomi,
siyaset, kültür vb.) toplumsal süreç
içerisinde değerlendirilmesi gerekir.
Sağlık kavramının yukarıdaki içeriği,
sağlığın üretici güçlerin ve üretim
ilişkilerinin bir sonucu olarak ele
alınmasını koşullar. Bunun için de
sağlık kavramı, emeğin bütün sürecine
müdahale eden ortamı, kısaca insan
yaşamının bütün alanlarını kapsamaktadır.
Birçok araştırmanın verileriyle
de ortaya konduğu gibi, sağlık hizmetlerinin
yanı sıra, yukarıda sıralanan,
toplumun ürettiği tüm olanaklardan
toplumun bütün üyelerinin eşit olarak
-gereksinimine göre- yararlanabildiği
ve bunu sağlayacak üretim ilişkilerine
sahip bir toplumsal yaşantı içinde sağlıklı
olunabilmektedir. Ülkelerin yalnızca
zengin olması toplumun sağlıklı
olmasını sağlamamaktadır. Sosyalist
ülkelerin sağlık düzeyi kendilerinden
birkaç kat zenginlikteki kapitalist ülkelerden
çok daha iyi iken, kapitalist
ülkeler içinde de sağlık düzeyinin,
sosyal hizmetleri kamusal olarak sunanlarda
diğerlerine göre daha iyi
olduğu saptanmıştır. Çünkü temel
belirleyici üretim ilişkileri iken ikincil
grup belirleyicilerin ön sırasında da
bölüşüm gelmektedir.
Bir başka belirleme de sağlık hizmetleri
sunumunda önceliğin; hastalar ve
hastaları iyileştirmek değil, sağlığın
geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesini
sağlamak amacıyla sağlıklılarınhasta
olmayanların öncelenmesidir.
Ayrıca, çalışma ve yaşam koşulları
sağlığı doğrudan etkilediğinden, sağlık
hizmetleri, sağlığın geliştirilmesi ve
hastalıkların önlenmesinin çevreye
ve kişiye yönelik olarak bütün hizmet
başlıkları birbirinden koparılmadan,
birlikte planlanmalı, yönetilmeli ve
sunulmalıdır. Bu durum özellikle sağlık
hizmetleri örgütlenirken kişiye ve
çevreye yönelik hastalıkları önlemeye
yönelik hizmetlerin bir arada olması
gerekliliğinin gerekçesini oluşturmaktadır.
Özetlersek, Türkiye’de hekim sayısının
yeterli olup olmadığı tartışması
Türkiye’deki diğer sağlık çalışanlarının
sayısından: Türkiye’de sağlık çalışanı
sayısının yeterli olup olmadığı sağlık
hizmetlerinin finansmanı, örgütlenmesi
ile hizmet sunumundan kısaca
sağlık sisteminden: Türkiye’nin sağlık
sistemi toplumsal sağlık düzeyinden:
Türkiye’nin toplumsal sağlık düzeyi
Türkiye’nin ekonomik, siyasal ve toplumsal
yapısından: Türkiye’nin ekonomik,
siyasal ve toplumsal yaşantısı
da uluslararası ilişkilerden yalıtılmış
olarak değerlendirilememeli, tartışılamamalıdır.
8 FÜSUN SAYEK TTB RAPORLARI-2008