Füsun Sayek TTB Raporları 2008: Sağlık Emek-Gücü

Ne Yapmalıyız?
Öncelikle belirlememiz gereken
Türkiye’de sağlık sektöründe büyük
sorunlar yaşandığıdır. Bu sorunların
temelinde ekonomi, siyaset ve toplumsal
yapı, kısaca günümüz için kapitalist
toplum biçimi bulunmaktadır.
Küreselleşen kapitalizmle birlikte bu
sorunlar daha da artmıştır. Bu nedenle
yaşananlar Türkiye’ye özel değildir.
Bu saptamalar önemlidir. Önemlidir
çünkü, eğer sorunun kaynağını doğru
saptayabilirsek, hem yaşananların
değişmez olmadığını hem sorunla
mücadelede başarısızlıkların nedenini
hem de kısa vadede değişmeyebileceğini
ve bu nedenle de umutsuzluk
yaşamamamız gerektiğini görebiliriz.
Sevinerek paylaşabiliriz; Türkiye
düzeyinde sorunu çözebilecek her
türlü kaynağa sahibiz. Hem tarihsel
deneyimler, hem parasal, hem bilgi ve
birikimli nitelikli emek-gücü, kadrolar
hem teknolojik donanım, araç ve gereç
olarak zenginliklerimiz bu sorunu
çözebilecek nitelik ve niceliksel özelliklere
sahiptir.
Türkiye’de toplumun sağlığıyla ilgili
olumlu bir girişim yapmak için öncelikle
gelir dağılımındaki eşitsizlikleri
azaltmaya, nihayetinde ortadan
kaldırmaya yönelik bir siyasi irade
gerekmektedir. Ulusötesi sermaye ve
kurumları tarafından dayatılan ekonomik,
sosyal ve siyasal reçeteleri reddetmeli,
hem komşu ülkelerle hem de
kapı komşularımızla barış ve kardeşlik
içinde yaşama kararlılığında olmalıyız.
Sağlıkta eşitsizlikleri daha da artıran,
sağlık reformu-sağlıkta dönüşüm
programı durdurulmalıdır. Yerine, herkes
için eşit, ulaşılabilir, parasız, birinci
basamak hizmetlerin yaşam ve çalışma
alanlarında kişi ve çevreye yönelik
olarak sağlığı geliştirici ve hastalıkları
önleyici hizmetlerle birlikte tedavi hizmetini
de sunacak şekilde ekip hizmeti
olarak yapılandığı, basamaklı, toplum
katılımlı, kamusal olarak sunulan bir
sağlık sistemini inşa çalışmaları başlatılmalıdır.
Hedef toplumun sağlık
düzeyinin yükseltilmesi olmalı, bunun
için de sağlıktaki eşitsizlikler nedenleriyle
birlikte ortadan kaldırılmalıdır.
Sağlık hizmeti ekip hizmetidir. Ekibin
bütün üyelerinin varlığını göz önüne
almadan değerlendirme yapmak
doğru değildir. Bununla birlikte, uygun
teknoloji ve alt yapı olmadan,
sadece sağlık emekçilerinin varlığı ile
de sağlık hizmeti ne üretilebilir ne de
sunulabilir.
Türkiye’de hekim sayısının yeterli
olup olmadığı tartışması Türkiye’deki
diğer sağlık emekçilerinin sayısından,
Türkiye’de sağlık emekçisi sayısının
yeterli olup olmadığı sağlık hizmetlerinin
finansmanı, örgütlenmesi ile
hizmet sunum biçiminden kısaca sağlık
sisteminden yalıtılmış olarak değerlendirilemez.
Veriler açıklıkla ortaya
koymaktadır: Sağlık emekçilerinin,
özelinde de hekimlerin sayılarının fazla
olduğu ülkelerde toplumun sağlığı
diğerlerine göre daha iyi değildir.
Bunların yanı sıra, 198 ülke, 256 bağımsız
değişken göz önüne alınarak
yapılan hesaplamaya göre bugün için
Türkiye’de 109.446 hekim bulunması
yeterli olacaktır. Sağlık Bakanlığı ve
YÖK, Mart 2008 itibariyle Türkiye’de
aktif olarak çalışan 103.177 hekim
olduğunu belirtilmektedir. Buna göre,
7.000’den daha az sayıda hekim,
Türkiye’deki açığı kapatabilecektir.
Türkiye’de sağlık emek-gücü yönü ile
sorun sayı değil, istihdam ve dağılımdır.
Özellikle hekim dışı sağlık-emekçilerinde
işsizlik yıllar içinde artmaktadır.
Hekimler ve diğer sağlık emekçileri
açısından birlikte yaşanan toplumsal
sorun, yıllar içerisinde giderek arttığı
da saptanan, coğrafi ve demografik
dağılımdaki eşitsizliklerdir. Sağlık
emekçilerinin tümünün kamuda, tam
zamanlı ve tek işte, insanca yaşanabilir
bir ücret karşılığında, grevli, toplu
sözleşmeli sendika hakkı ile çalışmasının
koşulları sağlanmalıdır. Bunu
SAĞLIK-EMEK GÜCÜ: SAYILAR VE GERÇEKLER
51