Füsun Sayek TTB Raporları 2008: Sağlık Emek-Gücü

Önsöz
Hekim sayısı mevcut hükümetin, özel olarak da Sağlık Bakanlığı’nın “ilgi” gösterdiği öncelikli başlıklar
arasında yer alıyor. Bu ilginin nedenleri olarak birbiriyle ilişkilendirilen iki gerekçe öne çıkıyor:
• Türkiye’de hekim sayısı çok azdır (öyle ki bugün gerekli olan sayı halen var olanın yaklaşık iki katıdır);
• Türkiye’de daha iyi bir sağlık hizmeti için en başta gelen engel sayının azlığıdır. Bir başka ifade ile sayı
azlığı öyle bir boyuttaki, Türkiye daha iyi bir sağlık çıktısı için en kısa sürede bu engeli aşmak zorundadır.
Son 3-4 senedir Sağlık Bakanı’nın konuşmalarında bu konuya değinmediği yoktur denebilir; konuşmalar
ya hekim sayısı ile başlıyor ya da hekim sayısı ile bitiyor. Bu değinmeler birden fazla iddiayı da içeriyor:
Bu iddialar Türkiye’de hekim sayısının az olduğu gerçeğini cesaretle dile getiren ilk hükümetin kendileri
olduğundan, “Türkiye’de hekim sayısı makuldür” diyenlerin matematik bilmediklerine, konuya bilimsel
yaklaşmadıklarına ve yukarıda da ifade edildiği gibi Türkiye’nin daha iyi bir sağlık hizmeti için “yabancı”
hekim de dahil tıp fakültesi sayısı ve kontenjanlarını arttırarak hızla hekim sayısını tamamlaması gerektiğine
uzanan bir çeşitlilik gösteriyor.
Bize düşen görevlerden biri Türkiye’de hekim sayısının çok az olduğunu “cesaretle” dile getirenlere
hatırlatmak: sayıları, gerçekleri, bilimsel yöntemi, Türkiye’nin sağlık durumunu, Türkiye’nin daha iyi bir sağlık
çıktısı için gerçek gereksinimlerini…
İster istemez Türk Tabipleri Birliği’ne bir görev tanımlanmış oluyor: sayılar ve gerçekler, gerçeklerin bilimsel
yöntemle ve Türkiye’de yaşayanların lehine bir taraflılıkla yorumlanması. Dünya Bankası görevlilerine
ve verdikleri görevlere bağlılıkla değil de ayaklarını Türkiye’ye basarak ve Türkiye’de yaşayanlara karşı
sorumluluk duyarak.
Yukarıda kısaca tanımlananlar bu alanda söyleyeceklerimizin bir kısmını oluşturuyor elbette. Genel olarak
istihdam başlığında toparlanabilecek konunun diğer boyutları ve çözümün bugün, kısa, orta ve uzun vadeli
dönemde yapılabileceklerine ilişkin hatırlatmalara, yeni öneriler için değerlendirmelere ve somutlamalara da
gereksinim var. Ancak ilk görev “sayılar ve gerçekler” olarak saptandı ve elinizdeki bu çalışma her şeyden
önce kendisini bununla sınırladı.
Ekim 2008 tarihinde kamuoyuna iletilen bir raporun önsözünde güncel olarak yaşanan krize değinmemek
olanaksız. Çünkü konu istihdamsa, yani çalışanları doğrudan ilgilendiriyorsa, konu sağlıksa krize değinmemek
eksik olur.
Günümüzün dünya ölçeğinde egemen sistemi kapitalizm bir krizdedir ve kapitalizm krizlerle anılır.
Kapitalizmin tam istihdam diye bir “konsepti” yoktur. Çünkü kapitalizm doğası gereği insanı değil karı,
sermayeyi önceler. Kapitalizmde kriz dönemleri çalışanlar için –her zamankinden daha fazla- ciddi bir
tehdittir: Olduğu kadarıyla iş güvencesi, olduğu kadarıyla sosyal güvenlik, olduğu kadarıyla gelir… hepsi
ama hepsi tehlikededir. 2001’de Türkiye ölçekli yaşanan krizin özelde çalışan hekimler için işsizlik, ücretlerin
ödenmemesi vb. seyri hafızalardadır.
Kapitalizmde krize ilişkin çözümler içerisinde emperyal ülkelerce savaş da dahil her yol denenir. Ne yazık ki
bunların hemen hepsi çalışanların, çoğunluğun, yani sermaye sahipleri dışında kalanların aleyhinedir. İşte
Rapor böyle bir dönemde çıkıyor ve bu açıdan konusu gereği önsözde, bir tarihsel sorumluluk olarak şiddete,
savaşa karşı olmanın, işsizlik, sosyal güvenlikte kısıtlama, sağlıkta katkı payı vb. her türlü uygulamaya karşı
SAĞLIK-EMEK GÜCÜ: SAYILAR VE GERÇEKLER
5