Füsun Sayek TTB Raporları 2008: SaÄlık Emek-Gücü
Füsun Sayek TTB Raporları 2008: SaÄlık Emek-Gücü
Füsun Sayek TTB Raporları 2008: SaÄlık Emek-Gücü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Grafik 1.<br />
İGE ve 100.000 kişi başına hekim sayısına göre ülkelerin durumu<br />
lumsal sağlık göstergeleri daha kötü<br />
olmayan bazı ülkelerin durumu aşağıda<br />
sunulmuştur.<br />
Özetle iddia edilenin tersine, Batı<br />
Avrupa’daki ülkeler dünya genelinde<br />
İGE düzeylerine göre sıralandıklarında<br />
üst sıralarda yer alırken, 100.000 kişiye<br />
düşen hekim sayılarına göre sıralandıklarında,<br />
genel olarak o sıralara<br />
ulaşamamaktadırlar. 100.000 kişiye<br />
düşen hekim sayısı Türkiye’den daha<br />
az olan örnek ülkelerin sağlık düzeyi<br />
Türkiye’den daha kötü değildir.<br />
İkinci aşamada ise nedenselliği çözümlemek<br />
istedik. Ülkelerin sağlık<br />
düzeylerini belirleyen faktörlerin neler<br />
olduğunu ve bunların arasında hekim<br />
ve diğer sağlık emekçilerinin sayılarının<br />
olup olmadığını, eğer varsa hangi<br />
yönde ve büyüklükte olduğunu saptamak<br />
amacıyla, 169 ülkenin verilerine<br />
ulaşarak oluşturulan üç regresyon<br />
modeli üzerinden durum sınanmıştır<br />
(EK-3). Ortaya çıkan sonuçlar üzerinden;<br />
1.<br />
2.<br />
Sağlıktaki istihdam düzeyi<br />
(hem hekim yoğunluğu hem<br />
de toplam sağlık çalışanları<br />
yoğunluğu bakımından),<br />
ancak ülkelerin sosyal ve<br />
ekonomik yapıları arasında<br />
farklılık yokmuş gibi düşünülürse<br />
sağlık düzeyinin belirleyicisidir.<br />
Ekonomik büyüklük (GS-<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
YİH), bütün modellerde<br />
sağlık düzeyinin belirleyicisi<br />
olarak bulunmuştur. Ülkelerin<br />
GSYİH’lerindeki oransal bir<br />
değişim, ülkelerin sağlık düzeyinde<br />
mutlak bir değer artışına<br />
karşılık gelmektedir.<br />
Oluşturulan modellerde, kişi<br />
başına GSYİH’sı 10.000 US$<br />
altında olup da sağlık düzeyi<br />
pozitif olan bir tek ülke yoktur.<br />
Eğer bir ülkedeki sağlık<br />
düzeyi negatif ise, ülkenin<br />
sağlık düzeyinde bir gelişmenin<br />
olabilmesi için, kişi başı<br />
GSYİH’deki artışın yanı sıra<br />
eğitim, gelir dağılımında eşitsizlik<br />
ve sosyal güvenlik gibi<br />
temel alanlarda da gelişme<br />
bir gerekliliktir.<br />
Özellikle DB tarafından da<br />
desteklenen çalışmalarda<br />
ortaya konan ve genel olarak<br />
geçerli olduğu varsayılan<br />
“hekim sayısı-sağlık düzeyi”<br />
ilişkisinin geçerli olmadığı<br />
ortaya konmuştur. Ülkeler<br />
sağlık düzeyleri pozitif olanlar<br />
ve negatif olanlar olarak<br />
kümelendiğinde söz konusu<br />
saptama geçersizdir. Hekimler<br />
de dahil sağlık çalışanları yoğunluğunun-sayısının<br />
sağlık<br />
düzeyi üzerinde belirleyici bir<br />
etkisi yoktur. Saptamalarını<br />
yapabiliriz.<br />
Yukarıdaki genel saptamalara ek olarak,<br />
Türkiye’nin de içinde bulunduğu<br />
sağlık ve gelir düzeyleri benzer ülkeleri<br />
birlikte değerlendirdiğimizde de sonuç<br />
benzerdir. Türkiye’nin sağlık düzeyi<br />
-12’dir. Bu değerden eşit uzaklıkta<br />
(yani -6 ve -12 aralığında) yer alan ve<br />
kişi başına GSYİH’sı 6.000 US$’dan<br />
fazla olan ülkelerden oluşan çok daha<br />
dar bir grup yaptığımızda; gelir dağılımındaki<br />
eşitsizliğin tek başına ve ÇOK<br />
YÜKSEK bir katsayı ile sağlık düzeyinin<br />
belirleyicisi olduğunu görmekteyiz.<br />
Bir defa daha çağrı yapıyoruz<br />
Türkiye’de toplumun sağlığıyla ilgili<br />
olumlu bir şey yapmak isteyenler öncelikle<br />
gelir dağılımındaki eşitsizlikleri<br />
azaltmaya, nihayetinde ortadan kaldırmaya<br />
yönelik çalışmalar yapmalıdırlar.<br />
‘Verimli’ olan da, öncelikli olan<br />
da, gerekli olan da bu’dur.<br />
Kaynakça<br />
WB(2000), World Development Report<br />
2000/2001, Attacking Poverty,<br />
World Bank.<br />
Orelllana, C. (2001) Is MD unemployment<br />
in Europe finally coming to an<br />
end? CMAJ, July 10. 165(1): 75.<br />
22 FÜSUN SAYEK <strong>TTB</strong> RAPORLARI-<strong>2008</strong>
Change language