23. araştırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

¤› yer yer 1.20 m.yi bulmaktad›r. Duvarlar tip ve iflçilik olarak ‹.Ö. 2. biny›l›n ikinci yar›-
s›na tarihlenen Tiryns kentinin sur duvarlar› ile benzerlik göstermektedir 21 . Bu veriden
hareketle Strabon’un da rivayetini do¤rularcas›na kentin ilk kuruluflunun Mausolos öncesine
gitti¤ini savlamak olas›d›r 22 .
Bat› Liman›’na inen genifl düzlükte en güney uçta bir kilisenin alt yap›s› bulunmaktad›r.
Zemin üzerindeki mozaik taban› in situ korunmufl olan kilisede Bodrum Arkeoloji
Müzesi bir kurtarma kaz›s› bafllatm›flt›r. Temel izlerinden anlafl›ld›¤› kadar› ile
bu kilisenin alt›nda orijinal bir tap›nak yer almaktad›r.
Bu kilisenin kuzeyindeki düzlükte yine podyum fleklinde yükseltilmifl ana kayan›n
üzerine yerlefltirilmifl olan bir tap›na¤a ait temel kal›nt›lar› belirlenmifltir (Resim: 4).
Tap›na¤›n hemen kuzeyindeki yamaç üzerinde içbükey yap›da bir saha mevcuttur.
Arazi yap›s› ve konum buras›n›n kent tiyatrosunun bulundu¤u alan olma olas›l›¤›n› art›rmaktad›r.
E¤er tahmin etti¤imiz gibi kent tiyatrosu burada ise, söz konusu tap›nak temelleri
de Dionysos’a ait olmal›d›r. Yüzey de yap›¤›m›z incelemelere göre, tiyatro tepesinin
do¤u analemna duvar›na ulaflacak flekilde yamaca paralel ilerleyen bir cadde
mevcuttur. 10 metrenin üzerindeki geniflli¤i nedeni ile bu cadde büyük bir olas›l›kla
kentin ana caddesi olmal›d›r. Baz› yerlerde varl›¤› korunan ve bu caddeye koflut ilerleyen
daha dar sokaklar kentin büyük bir olas›l›kla hippodamos planda düzenlendi¤ine
iflaret etmektedir.
Kentin günümüze kadar k›smen de olsa ayakta durmay› baflarabilen iki yap›s›ndan
birisi Dionysos Tap›na¤›’n›n (?) yaklafl›k 1 km. kuzeydo¤usundad›r. Burada, sökülen
bir tap›na¤›n birinci s›n›f iflçilikteki mermer mimari elemanlar› kullan›larak sonradan
bir kilise infla edilmifltir (Çizim: 2; Resim: 5). Kilisenin apsisli ana nefi ayaktad›r. Her iki
yanda yer alan birer nefe ait izler ise hâlâ varl›¤›n› korumaktad›r. Kilisenin d›fl ölçüleri:
Korunan uzunluk 14.00 m. ve genifllik 16.30 m.dir.
Günümüze kadar ayakta kalabilmeyi baflaran tek bina Ortaça¤’dan günümüze
ulaflt›¤›n› tahmin etti¤imiz kilisedir. Yap›, minibüs son dura¤›n›n hemen 20-30 m. yak›-
n›nda yer almaktad›r. Do¤u-bat› do¤rultusunda tek nefli olarak yap›lm›fl olup üst örtüsü
beflik tonozla kapl›d›r. Kilisenin bat› yan›na sonradan eklenti bir yap›n›n yap›lm›fl oldu¤u
ve giriflinin güneye kayd›r›lm›fl oldu¤u gözlemlenmifltir. Güneydeki girifl k›sm›n›n
üst yan›na sonradan kondu¤u rahatl›kla anlafl›labilen ve üzeri afl›nm›fl olsa da dört sat›rl›k
Grekçe yaz›t› görülebilen bir kitabe bulunmaktad›r. Kitabe üst yan›na sonradan
kaz›nan bir haç motifi ile H›ristiyanlaflt›r›lm›flt›r. Kap› ve pencere sövelerinde de mermer
devflirme parçalar›n kullan›lm›fl oldu¤u dikkat çekmektedir.
Ayakta varl›¤›n› koruyan bir di¤er yap›, kilisenin yaklafl›k 100 m. kuzeydo¤usunda
bulunan hamamd›r (Çizim: 3). Hamam›n korunan uzunlu¤u 38 m. ve geniflli¤i 12
m.dir. Sadece apsisli calidarium bölümü ayaktad›r. Ancak yerli halk›n ifadesine göre,
bu yap›n›n yaklafl›k 100 m. güneyinde aç›lan bir sarn›ç çukurundan çok say›da mermer
kurna ortaya ç›km›fl; arazi sahibi bunun üzerine çal›flmalar› durdurtarak, kuyunun üzerini
kapatt›rm›flt›r.
Anakaradaki arazi çal›flmalar› esnas›nda dikkatimizi çeken bir di¤er ilginç buluntu
yar›madan›n do¤usunda uzanan ve Do¤u Liman›’n› koruyan mendire¤in bat› ucundaki
kal›nt›lard›r (Resim: 6). Burada dik yamac›n hemen ete¤inde ve mendire¤e koflut
flekilde yerlefltirilmifl üzeri kemerli bir örtüye sahip olan iki oda söz konusudur. Mekân›n
taban›nda hâlâ mozaik döflemin izleri mevcuttur. Kullan›lan s›va ve tabandaki mozaik
buras›n›n suyla iliflkili bir fonksiyonunun oldu¤unu akla getirmektedir. Birimin hemen
güneyinde korunan kap› efli¤i, bu yap›n›n kapal› bir mekân oldu¤unu akla getirmektedir.
Mendire¤in üzerinde yer alan ve sur duvar› ile benzer iflçilik gösteren duvar
kal›nt›lar› ile olan iliflki, söz konusu yap›n›n limana gelen gemicilerin tatl› su gereksin-
21 M Hirmer – S. Marinatos, Kreta und das mykenische Hellas (Müchen 1959), 111vd. Levha 153.
22 Strabon XIII, 161.
175