23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
22. Kebeli Höyük<br />
Cizre ‹lçesi’nden 20 km. güneybat›da <strong>ve</strong> Suriye s›n›r›nda olan höyük tümüyle,<br />
modern köy yerleflimi ile kaplanm›fl durumdad›r (Resim: 9). Köyün son dönemde ad›<br />
fiahin olarak de¤ifltirilmekle birlikte, köylüler hâlâ köyü <strong>ve</strong> höyü¤ü en eski ad› olan "Babil"<br />
olarak adland›rmaktad›r. Üzerindeki yayg›n yerleflim nedeniyle uzunlu¤u yaklafl›k<br />
300 m., yüksekli¤i ise 12 m. tespit edilen höyükte net bir ölçüm yap›lamam›flt›r. Höyükten<br />
ev yap›m›nda kullan›lmak üzere yo¤un toprak çekilmektedir. Ayr›ca, çevredeki sur<br />
duvarlar›na ait bazalt tafllar da evlerde devflirme malzeme olarak de¤erlendirilmifltir.<br />
Höyü¤ün üzeri ayn› zamanda çöplük alan› olarak da kullan›lmaktad›r. Nitekim hem modern<br />
yerleflim hem de çöplük alan› nedeniyle höyükte sa¤l›kl› bir tarama yapmam›z<br />
mümkün olamam›flt›r. Bununla birlikte, Neolitik Dönem keramik parçalar›, M.Ö. II. biny›l<br />
depolama küpleri, II. biny›la tarihlenen yalanc› halka dipler, a¤›z kenar› kare kesitli<br />
Orta Assur küpleri, Yeni Assur <strong>ve</strong> Demir Ça¤› keramikleri, höyü¤ün Neolitik Dönem itibar›yla<br />
bafllayan yerleflim silsilesinin özellikle M.Ö. II <strong>ve</strong> I. biny›lda önem kazand›¤›n›<br />
göstermesi ad›na kayda de¤er örneklerdir (Çizim: 5).<br />
M.Ö. 882’ye tarihlendirilen Kurkh Monoliti’ne göre, Yukar› Dicle bölgesine sefer<br />
düzenlemek için Nine<strong>ve</strong>’den hareket eden II. Assurnasirpal, ikinci y›l seferini fiubnat<br />
Nehri’nin kayna¤›nda bafllatm›flt›r 5 . II. Assurnasirpal, daha önce babas› II. Tukulti-<br />
Ninurta <strong>ve</strong> büyükbabas› Tiglat-Pileser’in heykellerinin de bulundu¤u söz konusu nehrin<br />
kayna¤›na kendi stelini de diktirir. Kebeli Köyü’nün yak›nlar›ndaki su kayna¤›nda Lehmann-Haupt<br />
taraf›ndan 1899 y›l›nda Assurnasirpal’e ait stel parçalar›n›n ele geçirilmifl<br />
olmas› fiubnat’›n, bugün bölge halk› taraf›ndan Babil olarak da adland›r›lan Kebeli’nin<br />
kuzeydo¤usundaki Sufan Deresi’yle özlefldirilmesini desteklemektedir 6 . Ancak di¤er<br />
krallara ait heykeller bugüne dek henüz bulunamam›flt›r. Yaz›l› belgelerden yararlanarak<br />
elde edilen söz konusu bu bilgiler, Kebeli Höyük’ün <strong>ve</strong> buna ba¤l› olarak bölgenin,<br />
Yeni Assur ‹mparatorlu¤u’nun yay›l›m politikas› <strong>ve</strong> sefer güzergâhlar› aç›s›ndan<br />
ne kadar önemli oldu¤unu göstermektedir.<br />
SONUÇLAR<br />
Cizre-Silopi Ovas›’nda 2004 y›l›nda toplanan malzeme üzerinde yap›lan ilk incelemeler<br />
bize, en erken malzemenin Amuk B’ye ait kaz›ma bezemeli keramikler oldu¤unu<br />
göstermifltir. Yüzlerce karakteristik <strong>ve</strong> örnekle temsil edilen Orta <strong>ve</strong> Geç Halaf<br />
kerami¤i ise en çok örne¤e sahip çanak çömlek grubu olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.<br />
Bu durum, son y›llarda yine tart›flmal› bir hâl alan Halaf çanak çömle¤inin ç›k›fl noktas›<br />
<strong>ve</strong> yay›l›m bölgesi konular›na Anadolu’dan yana ciddi destek <strong>ve</strong>rir gibi görünmektedir.<br />
Bunun yan› s›ra bölgede, Ubaid, Geç Kalkolitik (hem Geç Uruk hem de Amuk F tipi<br />
yerel saman yüzlü çanak çömlekler fleklinde), Nine<strong>ve</strong> V, M.Ö. II. biny›l/Erken Assur,<br />
Orta Assur, Yeni Assur, Part, Hellenistik, Roma, Ortaça¤, Selçuklu <strong>ve</strong> Osmanl› dönemlerine<br />
ait keramik <strong>ve</strong> küçük buluntular ele geçirilmifltir. Bölgede M.Ö. erken II. biny›l›<br />
simgeleyen Habur çanak çömle¤i 7 , Halaf keramiklerinden sonra görülen en yayg›n mal<br />
grubudur. Boya bezeme, tarak bezeme <strong>ve</strong> dairesel bask› bezeme teknikleriyle bezenmifl<br />
Cizre-Silopi Ovas› Habur keramikleri, Habur çanak çömlek gelene¤inin genel<br />
görüntüsü için önemli bir korpus oluflturmaktad›r. Bu dönemde, Cizre-Silopi Ovas›<br />
yo¤un yerleflim görmüfl olmal›d›r. Erken <strong>ve</strong> Geç Tunç ça¤lar› ise flimdilik bölgenin en<br />
zay›f dönemleri gibi görünmektedir. Cizre-Silopi Ovas›’n›n Geç Tunç Ça¤›’nda yans›tt›¤›<br />
silik durum, M.Ö. I. biny›l›n ilk yar›s›nda bir baflka deyiflle Yeni Assur Döneminde<br />
tam tersine döner. Nitekim, fiehitlik, Gire Tehali, Takyan, Basorin, Amarsava, Il›calar<br />
<strong>ve</strong> Kebeli Höyük gibi küçüklü, büyüklü bir çok yerleflimde tipik Yeni Assur keramik-<br />
5 Parker 2001, 162-3.<br />
6 fiubnat’›n Sufan Deresi’yle efllefltirilmesi ilk kez C.F.Lehmann-Haupt taraf›ndan yap›lm›fl; daha sonra bu öneri, J.D.<br />
Hawkins’in steldeki yaz›t› okumas›yla do¤rulanarak bugün yayg›n bir öneri olarak kabul görmektedir (Hawkins 1969,<br />
111-2).<br />
7 Kozbe 1994.<br />
299
Change language