23. araştırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

SONUÇ
2004 y›l›nda 20 gün süreyle gerçeklefltirdi¤imiz “Paleolitik Ça¤ Yüzey Araflt›rmas›”nda
Hasankeyf ‹lçesi’nin karfl› taraf›na kadar ulafl›lm›fl ve 2003 y›l›nda öngörülen
alan ancak bu y›l tamamlanabilmifltir. Araflt›r›lan alan iki bölümde ele al›nabilir. Bunlardan
birincisi Çayüstü ve Suçeken köyleri aras›nda kalan ve Dicle Nehri’nin kanyon içinde
akt›¤› alan, di¤eri ise Suçeken Köyü’nden Hasankeyf ‹lçesi’ne kadar olan aland›r.
Her iki alanda da Dicle Nehri’nin sadece kuzey k›s›mlar› araflt›r›labilmifltir. Dicle
Nehri’nin güney k›y›s› baz› nedenlerden dolay› araflt›r›lamam›flt›r.
Gerek Dicle Nehri’nin kanyon içinde akt›¤› alanda gerekse di¤er alanda çok
say›da ma¤ara ve kaya s›¤›naklar› bulunmaktad›r. Bunlar›n ço¤unlu¤u Roma
Döneminde yap›lan kaya mezarlar› fleklindedir. 2004 y›l› araflt›rmalar›m›z s›ras›nda
s›ras›yla Çayüstü Köyü’nden do¤uya do¤ru Kureflan ma¤aralar›, Abesan ma¤aralar›,
Had›rga ma¤aralar›; Suçeken Köyünden do¤uya do¤ru Deringatga ma¤aralar›, Karoka
ma¤aralar›, Sabah Deresi’nin kuzeyindeki ma¤aralar, fieyh Mahmut Ziyareti çevresindeki
ma¤aralar ve Muri ma¤aralar› araflt›r›lm›flt›r. ‹ncelenen ma¤aralar›n hiç birinde
Paleolitik Dönemle ilgili izlere rastlanmam›flt›r.
Araflt›r›lan alan içinde 15 adet Paleolitik Dönem buluntu yeri saptanm›flt›r. Saptanan
buluntu yerleri daha çok Alt ve Orta Paleolitik dönemlerin buluntular›n› vermifltir.
Her ne kadar levallois özellikler gösteren çekirdek, yonga ve dilgilere rastlanm›flsa
da, alanda klasik anlamda bir levallois teknolojisinin hâkimiyeti söz konusu de¤ildir.
Clactonien teknik daha a¤›r basmaktad›r. Görülen levallois unsurlar daha çok clactonien
içinden geliflmifl gibidir ve dolay›s›yla alanda bir proto levallois teknolojiden bahsetmek
mümkün olabilir. Ancak yine de bu sorunu çözebilmemiz için Il›su Baraj Gölü
alan›n›n tamam›nda Paleolitik Ça¤ yüzey araflt›rmas›n›n tamamlanmas›n› ve belki saptanacak
bir buluntu yerinde yap›labilecek arkeolojik kaz›lar›n sonuçlar›n› beklemek
gerekmektedir. Daha önceki y›llarda da belirtti¤imiz gibi kesinlikle Üst Paleolitik Ça¤’a
ba¤lanabilecek bir buluntu yeri ile karfl›lafl›lmam›flt›r.
Özetle Il›su Baraj Gölü alan›nda 2001 y›l›nda bafllatt›¤›m›z Paleolitik Ça¤ yüzey
araflt›rmas›, 2004 y›l›ndaki yeni buluntu yerleriyle birlikte, alan›n Paleolitik Ça¤ aç›s›ndan
hiç de yads›namayacak derecede önemli oldu¤unu ortaya koymufl bulunmaktad›r.
Söz konusu alanda incelenemeyen Dicle Nehri’nin güney k›s›mlar› ma¤ara ve kaya
s›¤›naklar› aç›s›ndan daha zengindir. ‹lerki y›llarda flartlar uygun oldu¤unda bu alan›n
araflt›r›lmas› ile Dicle Havzas›n›n Paleolitik Dönem potansiyeli hakk›nda daha doyurucu
bilgilere sahip olaca¤›m›z› düflünmekteyiz.
211