23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
23. araÅtırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
lir. Genel olarak oval biçimli say›labilecek kalenin do¤u-bat› do¤rultusunda uzunlu¤u 56<br />
m. kadarken, geniflli¤i 40 m.yi biraz aflar (Çizim: 1). Böylece, yer yer kayal›k üzerinde<br />
<strong>ve</strong> surla çevrili yaklafl›k <strong>1.</strong>5 dönümlük bir alan elde edilmifltir. Sur duvarlar› tüm yönlerde<br />
izlenebilir ancak özellikle kuzeybat› yönde daha iyi korunmufltur. Görülebilen sur<br />
yüksekli¤i 0.80 m.yi geçmez. Sur üzerinde kule belirlenmemifltir. Duvar›n geniflli¤i 2.05<br />
m. olarak ölçülmüfltür. Orta <strong>ve</strong> küçük boy, çokgen ya da biçimsiz tafllar birbirine uydurulmufltur.<br />
Yanlardaki görece iri tafllar›n aralar›, küçük boy tafllarla doldurulmufltur.<br />
Harç kullan›m›na iliflkin bir <strong>ve</strong>ri gözlemlenmemifltir. Sur üzerindeki olas› kap›, do¤u<br />
yöndedir. Surun d›fl›nda tepe, do¤u <strong>ve</strong> bat› yönlerde yaklafl›k 50 m. uzunlu¤unda teraslar<br />
halindedir. Bu teraslar üzerinde, yap›lar›n varl›¤›na kan›t say›labilecek <strong>ve</strong> inflaya<br />
uygun tafllar, da¤›n›k bir durumda görülebilir. Gerek mimari özelliklerin, gerekse seramik<br />
buluntular›n de¤erlendirilmesiyle, kalenin Geç Antik Ça¤-Bizans Dönemine ait<br />
olabilece¤i düflünülebilir.<br />
Kalenin 400-500 m. kadar kuzeyinde, fiabanözü Deresi’nin oluflturdu¤u vadi<br />
içinde antik bir yerleflim alan›n›n bulundu¤u, yüzeydeki yap› tafllar›ndan <strong>ve</strong> seramik örneklerden<br />
anlafl›lmaktad›r. Yüzeyde, birkaç kesimde duvar temelleri izlenebilmektedir.<br />
Yerleflim alan›, bitifli¤inde akan dereye paralel uzanan, yüksekli¤i 10 m. geçmeyen, ço-<br />
¤unlukla kayal›k bir teras üzerinde yer almaktad›r. Uzunlu¤unun en az 100 m., geniflli-<br />
¤inin ise 50 m. oldu¤u varsay›l›rsa, 5 dönümden az olmayan bir alan iskân edilmifl olmal›d›r.<br />
Yüzeyde görülen <strong>ve</strong> yer yer yo¤unlaflan seramik örnekler, Hellenistik <strong>ve</strong> Geç<br />
Antik Ça¤’a aittir.<br />
Kalenin yine 500 m. kadar güneyindeki tepe üzeri de araflt›r›lm›flt›r. Bu alanda<br />
mimari kal›nt›ya rastlanmamakla beraber, az say›da, kaledekilerle ça¤dafl olan seramik<br />
örneklerle karfl›lafl›lm›flt›r.<br />
fiabanözü belde merkezindeki eski ama ibadete aç›k cami giriflinde, Erken Bizans<br />
Dönemine tarihlenebilecek iki sütun bafll›¤› yer almaktad›r.<br />
BAYRAM<br />
Ayafl ‹lçesi, Bayram Köyü’nün 1 km. do¤usundaki Kale S›rtlar›’nda, yaklafl›k<br />
1150 m. rak›mda bir kale kal›nt›s› yer almaktad›r. Kale, bat›ya do¤ru alçalan yamaçta,<br />
bir tepe üzerindedir. E¤im, do¤usunda 1420-1440 m.ye kadar yükselmektedir. Genifl<br />
<strong>ve</strong> derin görüfl alan› bat›ya yöneliktir. Önceki y›llarda inceledi¤imiz Gökçeba¤ Kalesi’nin<br />
1 3 km. güneyinde bulunmaktad›r. Çevre, meflelik bir arazidir. Kale, genel biçimiyle<br />
yuvarlak bir form gösterir, ancak bat› yan, di¤er yönlerdeki kavisli hatlar›n tersine,<br />
do¤rusal hatlar <strong>ve</strong> sert aç›l› k›r›lmalarla biçimlenmifltir (Çizim: 2). Simetriyi <strong>ve</strong> düzgün<br />
biçimi bozan bu özellik, yap›n›n topografyaya <strong>ve</strong> kayal›k morfolojiye uygun infla edilmesinden<br />
kaynaklanm›fl olmal›d›r. Kalenin, karfl›l›kl› yönlerdeki surlar›n›n aras› 30 m. kadard›r.<br />
Böylece, yaklafl›k 1 dönümlük bir alan, surla çevrelenmifltir. Kayal›¤›n do¤al yap›s›,<br />
iç alanda yerleflim olanaklar›na pek uygun de¤ildir. Surlar tüm yönlerde izlenebilir.<br />
Görülebilen sur yüksekli¤i, özellikle güneydo¤u yönde 2 m. kadard›r. Duvar›n geniflli¤i<br />
2.50 m. olarak ölçülmüfltür. ‹ri boy (<strong>1.</strong>30x<strong>1.</strong>20x0.40 m. <strong>ve</strong> <strong>1.</strong>60x<strong>1.</strong>00x0.75 m. gibi),<br />
ço¤unlukla çokgen <strong>ve</strong> dörtgen bloklardan infla edilmifltir. ‹ri bloklar, orta <strong>ve</strong> küçük boy<br />
tafllar›n yard›m›yla birbirlerine uydurulmufltur. Harç kullan›lmam›flt›r. Sur duvar› yer yer<br />
kayalara entegre edilmifltir. Bu haliyle arkaik bir izlenim <strong>ve</strong>rmektedir (Resim: 1). Sur<br />
üzerinde kule belirlenememifltir. Kap› olabilecek bir düzenlemeye de rastlanmam›flt›r,<br />
ancak olas› kap› bat› yönde yer alabilir. Surun d›fl›nda <strong>ve</strong> kuzey kesimdeki teras halindeki<br />
düzlük, yaflam alan›na en el<strong>ve</strong>riflli bölümdür ancak bu kesimde imâr izleri belirlenememifltir.<br />
Kale içinde <strong>ve</strong> yak›n çevresinde seramik gözlemlenmemifltir.<br />
1 L. E. Vardar, "Galatia Bölgesi Kaleleri/Yerleflmeleri Yüzey Araflt›rmas›" 19. Araflt›rma Sonuçlar› Toplant›s› I. Cilt, Kültür<br />
Bakanl›¤›, Ankara, 2002, s. 301-302; L. E. Vardar, "Galatia Bölgesi Kaleleri/Yerleflmeleri Yüzey Araflt›rmas›:2001"<br />
20. Araflt›rma Sonuçlar› Toplant›s› 2. Cilt, Kültür Bakanl›¤›, Ankara, 2003, s. 210.<br />
268
Change language