23. araştırma sonuçları toplantısı 1. cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

i ve yaz›tlarda onlardan söz edilmesidir 5 . Ancak, tafl oca¤› ya da ifllik anlam›nda kullan›lan
alanlara da Olba bölgesinde rastlanmaktad›r 6 . Böylece, Olba-fieytanderesi Vadisi
örne¤i de flimdiye dek bilinenlere bir di¤erini katmaktad›r.
Söz konusu alanda, merkezî avlunun kuzeyinde, kayaya oyularak oluflturulan
chamasorium tipi lâhit de içi oyulmam›fl, yine tamamlanmam›fl bir görünüm sergiler.
Bunun üzerinde ise, dikdörtgen biçimli bir nifl (1.50x1.68) vard›r.
3. Do¤u Tepesi (Örenköy yolu) Nekropolisi
Olba Akropolisi’ne göre do¤u yönde kalan yükseltide, kuzey etekte, bugün Örenköy’e
do¤ru uzanmakta olan yol üzerinde, nekropolis alan›n›n devam etti¤i, bu kesimde
çok say›da mezar›n saptanmas› sonucu anlafl›ld›. Do¤u Tepesi Nekropolisi’nin önemi,
yo¤un mezar alanlar›n› içerdi¤i halde, Olba ile ilgili olarak daha önceki yay›nlarda
söz edilmemesinden kaynaklan›r. Nekropolisin modern yolla iki yerden kesilmifl olmas›,
bir tak›m mezarlar›n da geçmiflte yok edildi¤ini düflündürür.
Do¤u Tepesi Nekropolisi’nde saptanan lâhitlerin tiplerini ve ortak özelliklerini
flöyle özetlemek olas›d›r:
a) Nekropolis alan›nda a¤›rl›kl› olarak görülen mezarlar lâhitlerdir. "sabit kaya lâhitleri",
"ba¤›ms›z lâhitler", "chamosorium tipi lâhitler" olmak üzere bafll›ca üç tip saptan›r.
Ayr›ca, ayn› nekropolis alan› içinde iki de arcosolium belirlenmektedir.
Bunlar›n d›fl›nda, altta bir mezar odas› ve üzerinde bir lâhtin yer ald›¤› daha an›tsal
nitelikteki mezar örnekleri de vard›r. “Sabit kaya lâhitleri” de kimi zaman kayaya
oyulan bir düzlem üzerinde yer almakta ve çevresinde lâhit kenarlar›na paralel ifllenen,
lâhdin oturmas› ve an›tsal görünümü için kaya düzenlemeleri, basamaklar yap›lmaktad›r
(Resim: 7).
b) Mezarlarda belli bir yön birli¤inden söz etmek olas›d›r. Lâhitlerin hemen hepsi
kuzeydo¤u/güneybat› düzlemi üzerinde uzan›r.
c) Tüm lâhit tiplerinin kapaklar› birbirine benzer özellikte, k›rma çat›l› ve köfle akroterlidir.
d) Lâhitler genel olarak süslemesizdir. Ancak, az say›da lâhitte, tekne k›sm›nda
tabula ansata, ask› çelenk (girland) ve Eros ya da çelenk gibi süslemeler vard›r. Ayr›-
ca, daire biçimli çerçeve içinde haç süslemesi de kapak üzerinde görülebilmektedir.
Bu, Olba’daki tüm nekropolis alanlar›nda en s›k saptanan ve standart nitelikteki bezemedir.
e) Chamosorium tipi lâhitlerin iç k›s›mlar› trapezoidal biçimlidir. Ayn› özellik, arcosolium
tipi lâhitlerde saptanmaktad›r.
f) Birçok lâhit içinde, kuzeydo¤u uçta tafl yast›k yeri vard›r. Böylece, gömünün
hangi yönde yap›ld›¤›n› belirlemek mümkün olmaktad›r.
Örenköy - K›z›lgeçit yönünde ilerleyen yol üzerinde, Olba yerleflim merkezinden
yaklafl›k 2–3 km. uzakl›ktaki kabartmal› kaya mezar› da Olba’n›n önemli mezar an›tlar›ndand›r
7 . Buras›, Do¤u Tepesi nekropolis alan›n›n bir uzant›s› niteli¤indedir. Kuzeye
bakan cephede, al›nl›kla taçland›r›lan dikdörtgen biçimli kabartmada bir banket sahnesi
görülür. Kline üzerine bir figür uzanmakta, onun ayak ucunda oturan bir kad›n ve yan›nda
oturan bir di¤er kad›n ile arkada ayakta duran bir di¤er figür bulunmaktad›r. Altta
kayaya oyulmufl dikdörtgen planl› mezar odas› yer al›r. Söz konusu an›t, Geç Hellenistik
Döneme tarihlenmektedir 8 . Bu, nekropolis alan›n›n erken kullan›m›n› yans›t›yor
5 fiahin 2003, 68.
6 Durugönül 2002, 63.
7 Durugönül 1989, 40, kat. nr. 28, Abb. 32.
8 Durugönül 1989, 88.
311