KobiEfor_Agustos2012

T
ürkiye’de “markalaflma”y› gereksiz bir
detay olarak gören zihniyet h›zla y›k›ld›.
Örne¤in 2010 y›l›nda dünyada yaklafl›k
724 bin tasar›m baflvurusu yap›ld›.
Baflvurular›n yaklafl›k 34 bini Türkiye’de
yap›ld›. Bu say› ile Türkiye dünyada
15., Avrupa’da ise 3. s›rada yer
ald›. 2011 y›l›nda ise tasar›m baflvurusu
say›m›z, bir önceki y›la göre yüzde 20 artarak 36
bin 578’e ulaflt›. Bu say›lar Türkiye’de sadece markalaflma
yönünde belli bir motivasyon olufltu¤unu
gösterir. Ülkenin rekabetçili¤ini art›rmas›,
ekonomik büyümesine ve geliflmesine
katk› sa¤lamas› bak›m›ndan motivasyon
sadece kolaylaflt›r›c›d›r. Sonuç
ise markalaflmaya dönük ad›mlarla
elde edilir. Türkiye bu noktada
çok geç kalm›fl bir ülke konumundad›r,
bu nedenle geridedir.
Türkiye’nin markalaflma noktas›nda
ne kadar geride kald›¤›n› ve
bundan nas›l zarar gördü¤ünü ölçebilmek
için küçük bir karfl›laflt›rma
yeterlidir. 2011 y›l›nda Almanya
ihraç ürünlerinin kilosunu 4.1 dolardan,
Japonya 3.5 dolardan, Güney Kore
3.0 dolardan satarken Türkiye 2011 y›l›nda
90 milyon ton mal ihraç ederek 135 milyar dolar
gelir elde etti. Buna göre Türkiye ürünlerinin kilosunu
sadece 1.46 dolardan ihraç edebildi. Oysa Türkiye
Almanya gibi, markalara dayal› ihracat yapabilse,
90 milyon ton ihracat›na karfl›l›k 350 milyar dolar
kazanm›fl olurdu. Bu durumda marka satamamaktan
do¤an kayb›m›z yaklafl›k 215 milyar dolard›r!
Övündü¤ümüz ihracat›n arka yüzünde
böyle bir gerçek yatmaktad›r.
Ürünlerimizi markalaflt›rabildi¤imiz ölçüde
ulusal kazanc›m›z› art›rd›¤›m›z› bize
flu rakamlar da gösterecektir: Türkiye’de
markalaflma yönünde belli bir olgunlu-
¤a ulaflm›fl ihracatç› 83 firmam›z bulunuyor.
Bu firmalar ürettikleri ürünlerin
kilosunu 2011 y›l›nda ortalama 2.14
dolardan ihraç ettiler. Ayn› kiloda
ve ayn› ifllevli ürünleri satt›klar›
halde di¤erlerinden yüzde
46 daha fazla kar elde
ettiler. O halde tart›fl›lacak
hiç bir fley kalm›yor; Markalaflma
çok önemli!
Markalaflma önemli fakat ayn›
zamanda da acil. Çünkü Türkiye,
markalaflma faaliyetleri yönünden
olgunlaflt›. Bugünkü
halinden memnun kal›rsa Türkiye
için en büyük risk, “orta
gelir tuza¤›”na düflmek olacak.
Markalafl›rsak bu tuza¤›
aflar›z.
Türkiye
90 milyon ton
ihracat yap›yor,
135 milyar dolar kazan›yor.
Kilosu 1.46 dolara geliyor.
Almanya ise mal›n›n kilosunu
4.1 dolardan sat›yor.
Türkiye de Almanya gibi
marka satabilseydi
350 milyar dolar
kazanacakt›.
Türkiye niçin geç kald›?
Çok yak›n geçmiflte hiç böyle de¤ildi; Türkiye’de
bugün 30 milyon genç tüketirken markay› temel al›yor.
‘Dünya’n›n tamam› böyle. Demek ki rekabet için
üretimde maliyet ve fiyat avantaj›n› aflan bir fleye
daha ihtiyaç var. ‹flte o ‘MARKA’d›r.
Üretim ve iç piyasa -kapütilasyonlar dönemi hariç-
2000’li y›llar›n bafllang›c›na kadar özel politikalarla
korundu¤u için tüketici tercihlerine (müflteri memnuniyeti)
dayal› bir rekabetten yoksun kal›nm›fl; bu nedenle
MARKA ve MARKALAfiMA ile ilgili konular
Türkiye’nin gündemine girememifltir. Marka
olmak önemsiz bir ayr›nt› say›lm›fl, ‘kalite’
temel bir rekabet unsuru olamam›fl,
‘üreten’ de¤erli, ‘müflteri’ de-
¤ersiz kalm›flt›r. “Sat›lan mal geri
al›nmaz” olmufl, tüketici haklar›
ve hukuku oluflmam›flt›r.
1980’lerde bafllayan küreselleflme
ve ticarete temel kurallar
getiren GATT, GATT’›n 1991 y›l›nda,
ticareti en küçük ayr›nt›s›na
kadar düzenleyen bir dünya örgütüne
(DTÖ) dönüflmesi, Türkiye’nin
tüm bu geliflmeleri kabullenip
1995’te AB Gümrük Birli¤i’ne ve ard›ndan
DTÖ’ye girmesi, ekonomisini tümden
uluslararas› rekabete açmas›yla sonuçlanm›fl, bu
rekabet bütün hayat›m›zda köklü bir de¤iflim ve dönüflüm
bafllatm›flt›r. Ve ancak o zaman marka olma
konusu Türkiye’nin gündemine, o da ancak ‘ilifltirilmifl’
gibi girebilmifltir.
A¤ustos 2012 KobiEfor 21