Sayı 11- Ocak/Mart 2013 - Antalya Rehberler Odası

Doğu Akdeniz gibi Anadoludışından talepler görmüştür.Dönemin göçebe ve yarı göçebetoplulukları mevsimlik seyahatlerleKaletepe’ye gelmişler,geçici barınaklar kurmuşlar veihtiyaçları doğrultusunda avcılıkve toplayıcılık faaliyetlerineyönelik ok, mızrak ucu, kazıyıcı,balta gibi alet tiplerini buradaüretmişlerdir. Atölye’de bulunanbirbirinden değişik alettipleri, buraya Anadolu’nunfarklı bölgelerinden ve Anadoludışından değişik halk gruplarınıngeldiğini ve alet ürettikleriniispatlamıştır. Elbettebu üretim faaliyetleri sırasındafarklı bölgelerin şekillendirdiğiinsan toplulukları bir araya gelmefırsatı bulmuş, birbirlerindenteknoloji takasıyla kültüreltanışıklık olmuş, belki de uzunvadede bir ticari ilişki geliştirmişlerdir.Atölyenin sağladığı imkanlardoğrultusunda Kaletepe, çağının,özellikle de obsidyen ticaretininmerkezlerinden birinioluşturmuş, obsidyen ticaretiniorganize etmiştir. Kaletepe,aynı zamanda Afrika dışındakien eski Acheuléen topluluğunutemsil etmesi bakımından daönemlidir. Kaletepe’de farklı yaşamdüzeylerine ait farklı HomoErectus gruplarının bulunmuşolması, Anadolu’nun, şimdilik,en uzun Paleolitik sekansınıtemsil ettiğini göstermiştir. Kaletepe,ayrıca Alt Paleolitik’teen azından teknik anlamdafarklı evrimleşmiş grupların varolduğunu da ortaya koymasıbakımından önemlidir.Bu yazıda sınırlarını çizdiğimizKapadokya’da Paleolitik Çağ’ailişkin otuza yakın merkezsaptanmıştır. Kazı yöntemiylearaştırılmayan bu merkezler,şimdilik, atölye işlevi görünümüarz etmese de, Kaletepeetrafında şekillenen kültürelçerçevenin içinde yer alıyor olmalıdırlar.Neolitik Çağ: Kapadokya’daİklimsel Özellikler ve En EskiKöylerin Oluşum SürecindeKömürcü / KaletepePaleolitik ile Neolitik arasındauzman avcı toplulukları çağınınEpipaleolitik toplulukları,ilk köylerini Bereketli Hilal olarakifade edilen coğrafyada,“Çanak Çömleksiz Neolitik ‘A’Evresi”nde (PPNA: Pre PotteryNeolithic ‘A’) GüneydoğuAnadolu ve Levant ile bu hattınyakın bölgelerinde kalanalanlarda kurmuşlardır. Halaavcı-toplayıcı olan insan toplulukları,yakın çevrelerinde bulamadıklarıhammadde talepleriniAkdeniz’den Kızıldeniz’eve Hindistan’a dek geniş bircoğrafyadan gidermeye çalışmışlardır.İlk köy topluluklarının Kapadokya’dayerleştiklerine ilişkinbilgi yoktur; ancak Kaletepeatölyesinde Erken PPNB’deüretim yapıldığı ortaya konmuştur.Atölye, yine bu dönemdeAnadolu ve Anadolu dışındakiinsan topluluklarından rağbetgörmüştür; Suriye, Levantve hatta Kıbrıs gibi dönemindenizaşırı sayılabilecek merkezlerindebulunan Kaletepekökenli aletler, Kapadokya’nınstratejik konumunu göstermesibakımından önemlidir. Budönemde Kapadokya’nın ilkköyleri kurulmuştur. Obsidyenticaretinden pay almak, hammaddedenfaydalanmak ve bubüyük organizasyonu düzenlemekiçin Kaletepe’ye kısamesafede ulaşılabilen bu yerleşimlerinkurulmasında, değişeniklim şartları ve bu iklimşartlarının sunduğu ClimaticOptimum da (uygun iklim koşulları)etkili olmuştur. Gümümüzden10 bin yıl önce başlayıp7. bin yılın ortalarına dekdevam eden elverişli iklim koşullarınınvarlığı, Acıgöl polenanalizlerinden anlaşılmıştır.Bu süreçte ılıman yaz aylarınaözgün orman çeşitliliği arttığı,fakat aynı zamanda kışlarındaha sert geçtiğini ispatlayankozalaklı ağaçların da koşutoranda çoğaldığı anlaşılmıştır.Oluşan mevsim döngüsü bitkiçeşitliliğini arttırmış, bu çeşitlilikhayvan varlığını da olumluetkilemiştir.Kapadokya’nın En EskiKöyü: Aşıklı HöyükKapadokya’nın en iyi araştırılanen eski köyü, Aksaray/Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkayaköyü yakınındaki, Me-40>41 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ