Budynki z płyt słomianych i trzcinowych - Chrzanowski S. - Cohabitat

More documents

Recommendations

Info

niach nie wyprawionych mogą wywołać porastanie powierzchni płyt. Przy -słomie targanej (spod młocarni) kłosów się nie obcina, licząc się ze znacznie dokładniejszym wypróżnieniem kłosów z ziaren przez maszynę. Wszystkie dodatnie cechy właściwe prostej słomie żytniej ma też trzcina należycie i w odpowiednim czasie zebrana i przygotowana. Trzcinę ścina się późną jesienią lub na początku zimy po pierwszych przymrozkach, gdy jest ona już w stanie martwym i nie zawiera soków i wilgoci, a nie jest jeszcze potargana i połamana przez wiatry i śniegi. Po ścięciu trzcinę sortuje się, układa i wiąże w snopki, które należy przechowywać pod dachem w celu dokładnego wysuszenia. - Przy sortowaniu trzemy należy odrzucić wszystkie łodygi grubsze od 10 mm w grubszym końcu, gdyż do prasowania płyt nadaje się tylko trzcina drobna, a im będzie drobniejsza, tym lepsza. Również należy odrzucić wszystkie źdźbła niedojrzałe i skruszone. Trzcina jest znacznie bardziej sprężysta od słomy i wobec tego płyty wykonane z trzciny są znacznie odporniejsze na zginanie niż słomiane. Wskutek tej dodatniej cechy są dobrym materiałem do wykonania powały oraz pokryć dachowych i w tych wypadkach mogą z dobrym skutkiem zastąpić deski. Sitowie ma mniej więcej te same cechy co słoma, lecz jest palne i płyty z niego wykonanie odznaczają się większą wiotkością, wobec czego nadają się prawie wyłącznie na elementy ścienne lub do izolacji cieplnej. Słoma, trzcina i sitowie, przeznaczone do produkcji płyt, powinny pochodzić z ostatnich zbiorów i inie mogą być zbutwiałe, zwietrzałe, zmierzwione, lecz zupełnie suche, gdyż dobre płyty mogą być wyprodukowane tylko z dobrych materiałów. O trwałości słomy i trzciny można sądzić na podstawie dotychczasowego użytkowania ich w dawnych, a dziś jeszcze istniejących budowlach. Jako najlepszy przykład trwałości słomy i trzciny służą pokrycia dachów, które będąc nie osłonięte tynkiem lub innym środkiem narażone na ciągłe zmiany 8 atmosferyczne, targane wiatrem, zmaczane deszczem i śniegiem i na przemian suszone na słońcu i wietrze, zdolne są przetrwać w stanie zdatnym do użytku przez 15 lat przeciętnie, a często są zmieniane dopiero po 25 latach. Z tego można wyciągnąć wniosek, że należycie sprasowane płyty pokryte warstwą tynku zachowują swą pełną zdolność i trwałość w konstrukcjach zewnętrznych przez co najmniej 50 lat, to jest tyle czasu co drewno. Należycie wykonane płyty z wymienionych surowców są w dostatecznej mierze sztywne, mocne, twarde, sprężyste i zaliczane są do materiałów ogniochronnych, gdyż nawet będąc polewane materiałem łatwopalnym po wypaleniu się nastroszonych na powierzchni płyty ździebeł tlą się jedynie do czasu wypalenia się materiału zapalającego, po czym proces tlenia samoczynnie ustaje. Są one też złym przewodnikiem dźwięków, wobec czego mogą być używane do izolacji akustycznej. Tynk wapienny, cementowo-glmiany, a nawet gliniany bardzo dobrze -utrzymuje się ma szorstkiej powierzchni płyty wskutek dużej przyczepności sprasowanej słomy lub trzciny. Aby sprasowane płyty utrzymały nadany im kształt, podczas prasowania wiąże się je drutem. Przy produkcji w prasach ręcznych używa się drutu 2 mm na wiązadła główne i klamerki. Jeśli zamiast klamerek stosujemy zszywanie płyt, wówczas do szycia używa się drutu .0,5 mm. Na główne wiązadła i klamerki używa się drutu ocynkowajnego, koniecznie miękkiego. Twardy i sprężysty drut do tego celu nie nadaje się. Drut cienki do zszywania powinien być wyżarzony („glijowany"). III. RĘCZNE PRASY „KUBANIEC" ORAZ INŻ. BERBEKA I ICH WYKONANIE Do prasowania płyt ze słomy, trzciny i innych włóknistych surowców istnieje kilka rodzajów pras o różnej konstrukcji, wielkości i wydajności w zależności od rodzaju produkcji. 9
Produkcja fabryczna oparta jest na prasach mechanicznych, dość skomplikowanych, zaopatrzonych .w szereg bloków, kół zębatych itp. Zdolność produkcyjna tego rodzaju pras wynosi 100 do 300 tysięcy metrów kwadratowych płyt rocznie. W Polsce istnieje obecnie kilka wytwórni produkujących płyty z trzciny, między innymi wytwórnia w Mikołajkach i w Nidzie w woj. olsztyńskim. W Polsce zagadnienie produkcji i stosowania płyt ze słomy i trzciny w budownictwie powstało bardzo niedawno i wy płynęło głównie z konieczności stosowania jak najdalej idących oszczędności w użyciu drewna. Jednak szybko wzrastające zapotrzebowanie na omawiane płyty dla potrzeb budownictwa wielkomiejskiego zmusiło przemysł do zorganizowania produkcji przemysłowej płyt, ale wyłącznie z trzciny. Z tego względu typ prasy ręcznej nie został ostatecznie opracowany, a kilka istniejących typów ulega stałym ulepszeniom i przeróbkom w poszukiwaniu najodpowiedniejszych wymiarów płyt i konstrukcji prasy. Zasadniczo najodpowiedniejsze są dwa rodzaje pras ręcznych: prasa typu ,,Kubaniec" oraz prasa typu inż. Berbeka. 10 Rys. 2. Prasa do płyt słomianych typu „Kubaniec" Prasa typu „Kubaniec". Prasa ta (rys. 2) jest konstrukcji radzieckiej i znalazła duże zastosowanie w ZSRR do produkcji płyt o grubości 10 do 12 cm i długości około 2,0 m. Składa się ona ze stalowej lub drewnianej podstawy, na której są umocowane dwie pionowe ramy o wysokości około 1,5 m 1 długości około 3,0 m. Jedna z tych ram jest ruchoma i przesuwając ją bliżej lub dalej od ramy stałej nastawia się pożądaną grubość prasowanej płyty. Między ramami są ułożone 2 beleczki służące do prasowania nakładanej słomy; są one połączone z dwoma równoległymi do długości ram dźwigniami. Prasą tą są wyrabiane płyty O' wymiarach 1,2 X 2,0 *m i dowolnej grubości w granicach do 12 cm. U nas ten typ pras pomimo bezspornych zalet prawie nie jest używany, być może ze względu na konieczność równoczesnego zatrudnienia 4 do 5 osób. Prasa inż. Berbeka. Drugim typem prasy ręcznej jest prasa inż. Berbeka, która po II Wojnie Światowej znajduje dość szerokie zastosowanie. Pras systemu inż. Berbeka są dwie odmiany, które różnią się między sobą tylko długością ram i ilością dźwigni. Pierwsza z nich służy do wyrobu płyt o długości 1,0 m, szerokości do 1,0 mi grubości 3 do 10 cm i zaopatrzona jest w jedną dźwignię układaną prostopadle do ram. Druga zaś odmiana tego systemu (por. rys. 3) zaopatrzona jest w 2 dźwignie prostopadłe i można na niej produkować płyty o tej samej grubości i szerokości przy długości 1,6 m. Każda z tych pras składa się, z następujących zasadniczych części składowych (rys. 3): podstawy, ramy stałej, ramy ruchomej, beleczki dociskającej, jednej lub dwóch dźwigni, łańcuchów stanowiących punkty zaczepienia dźwigni, -szczeblin. (listew) tworzących formę i deseczek o które opierają się dolne warstwy prasowanej słomy. Ostatnio zostały dokonane próby z bardzo dodatnim wynikiem zastąpienia łańcuchów, które często się urywają i opóźniają pracę, zębatymi słupkami. Są one umocowane do stałej ramy śrubami lub gwoździami i w znacznym stopniu uproszcząją i przyspieszają pracę (rys. 4). W 'ten sposób zastępujemy 11
Page 2 and 3: Arch SEWERYN CHRZANOWSKI BUDYNKI Z
Page 4 and 5: I. WSTĘP Już w pierwszych latach
Page 9 and 10: hamujące pracę łańcuchy, które
Page 11 and 12: Po nałożeniu w ten sposób słomy
Page 13 and 14: znaczone do konstrukcji poziomych,
Page 15 and 16: Stosowanie słupów nośnych o wię
Page 17 and 18: drutu można zastosować same podk
Page 19 and 20: Wymaga specjalnych wyjaśnień (rys
Page 21 and 22: konane bez szczeliny między płyta
Page 23 and 24: wykonane z desek. Długość listew
Page 25 and 26: dynku. Na przykład przy rozpięto
Page 27 and 28: czym na jednej bocznej krawędzi p
Page 29 and 30: się cennymi właściwościami. Mia
Page 31 and 32: oznak „starzenia się" i jest w t
Page 33: Czytelnicy, (którzy chcieliby pog

Budynki z płyt słomianych i trzcinowych - Chrzanowski S. - Cohabitat

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?