KREATYWNI TWóRczE żYcIE W WARszAWIE - creatives

powiedział, że to, co robię, nie jest beznadziejne. Poczułam,
że jeśli jestem rzeczywiście do niczego, to chcę to usłyszeć
od prawdziwego mistrza, od kogoś, dla kogo mam respekt
i szacunek, a nie od przypadkowych ludzi. Spakowałam swoją
maszynę do szycia i pojechałam autostopem do Londynu.
Czym wtedy różnił się Londyn od Warszawy, jeśli chodzi
o podejście do biznesu i rynku modowego? Jak sobie tam
poradziłaś?
Zanim wyjechałam z Polski, przez jakiś czas pracowałam
jako regularna szwaczka – wstawałam o 5.30
i szłam do fabryki. To mnie wpędziło w totalną depresję.
Ale wiedziałam, że umiem świetnie szyć. Do Londynu przyjechałam
z założeniem, że nie będę opiekować się dziećmi,
pracować w pubie. Przez pierwsze dwa miesiące łaziłam po
całym Londynie – w końcu pewnego dnia weszłam do małej
tureckiej szwalni, która szyła wtedy bardzo modne ciuchy
clubbingowe. Przez tydzień siedziałam przy maszynie, ale
wiecznie coś komentowałam, doradzałam, poprawiałam. Po
tygodniu poproszono mnie, żebym zaczęła dla nich projektować.
Po dwóch miesiącach spotkałam się z moją angielską
przyjaciółką, która mnie zapytała, jakie jest moje największe
marzenie. Odpowiedziałam, że chciałabym pracować dla
najlepszego projektanta w Londynie. Kupiła więc „Vogue’a”,
który drukował wtedy w stopce adresy i telefony wszystkich
projektantów, a ja zakreśliłam parę nazwisk: McQueen, Galliano,
Chalayan, Ribeiro. Poprosiłam, żeby do nich zadzwoniła,
bo nie znałam wtedy dobrze angielskiego, z informacją,
że dzwoni w imieniu młodej, pracowitej projektantki, która
chce od zaraz zacząć pracę. Trzy dni później odezwało się
studio Clements Ribeiro. Przez tydzień robiłam tam wszystko
– szyłam, kroiłam, projektowałam, wybierałam materiały, itp.
Ribeiro przyszedł do mnie po tygodniu i powiedział, żebym
została. Od początku bardzo dobrze zarabiałam. Lata 90. to
był totalny rozkwit mody. Przez kolejne siedem lat zmieniałam
studia. Ludzie sami zaczęli do mnie dzwonić. W 2002 roku
zadzwonili od Husseina Chalayana. I to było jak porażenie
prądem. To jest człowiek, który jest projektantem, muzykiem,
artystą – reprezentuje Turcję na Biennale Sztuki. Ma do
mody podejście totalne. Wtedy zrozumiałam, że moda to jest
coś więcej. Zrezygnowałam z pracy, poszłam do Saint Martins
(obecna nazwa to University of The Arts), żeby się dokształcić.
Skończyłam kurs podyplomowy: innovative pattern cutting.
I wyjechałam do Indii. Od pięciu lat pracuję dla firmy
Anokhi przy sezonowych kolekcjach.
Co Cię w takim razie skłoniło do powrotu do Warszawy?
Podejmuję decyzje instynktownie. Od 2004 roku
regularnie wracałam do Polski, żeby odwiedzić dom rodzinny,
wpadałam też do Warszawy. W Londynie miałam piękne mieszkanie,
własne studio, ale poczułam, że Londyn jest dla mnie za
wielki, zmęczył mnie. Zbuntowało się moje ciało – już nie chcę.
Wynajęłam ciężarówkę, która przewiozła rzeczy, odnajęłam pracownię
w Londynie i wróciłam tutaj. Przyjechałam na osiem
miesięcy, bez żadnych założeń. Zamieszkałam na Mokotowie
i poczułam się w Warszawie superkomfortowo. Zobaczyłam, ile
rzeczy jest tu do zrobienia! Tu jest mało mody, w porównaniu
z tym, jak ten rynek funkcjonuje w Londynie.
Nie ma rynku modowego czy jest za mało projektantów? Gdzie
Twoim zdaniem jest luka I jak to zmienić?
Kiedy wróciłam do Warszawy, w ciągu miesiąca
poznałam bardzo wielu ludzi z branży. Nie jest ona zatem zbyt
wielka. Poza tym zauważyłam, że w Polsce nie funkcjonuje
słownik mody – jeśli w Londynie powiesz: I am a tailor, to
jesteś arystokratą. Jeśli w Warszawie powiesz: jestem krawcem
albo, co gorsza, krawcową, to pewnie jesteś żoną hydraulika.
Na poziomie samego języka jest już luka. Wielu ludzi, którzy
piszą o modzie, najczęściej przepisują informacje prasowe, są
za mało kreatywni. Dlatego w pierwszym roku po powrocie
zajęłam się prowadzeniem warsztatów. Okazało się, że jest
zupełnie inaczej, niż sobie wyobrażałam – nie rozumiem takiej
postawy. Wielu artystów korzysta z dotacji unijnych, miejskich,
ale nie fashion designerzy! Kiedy tu przyjechałam, zaczęłam
dopytywać, gdzie jest fashion agent – osoba, do której dzwonię,
by mi wskazała potencjalnych pracodawców – nie ma nikogo
takiego! Poczułam kompletny brak fashion community. Jak
to jest, że młodzi projektanci nie skrzykną się i nie wynajmą
wspólnie sklepu? Tutaj ludzie bardzo boją się konkurencji! Dlatego
na początku założyłam Pop up shop. Chciałam zobaczyć,
142 143