KREATYWNI TWóRczE żYcIE W WARszAWIE - creatives

więcej takich, którzy osiągnęli pewną stabilizację życiową
i mają środki i wolę, by zajmować się sprawami publicznymi,
także w tym lokalnym wymiarze.You have mentioned civil
involvement. What about culture, as seen in a more narrow
sense?
Mówisz o zaangażowaniu obywatelskim. A co z wąsko rozumianą
kulturą?
Klubokawiarnie swoim niezobowiązującym i otwartym
klimatem przyciągają tych, którym się chce, często są
to artyści, którzy jak już się spotkają, to wpadają na nowe
pomysły, a pierwszym i naturalnym miejscem do ich realizacji
coraz częściej mogą być i są klubokawiarnie, z profesjonalnym
zapleczem technicznym, z bezpiecznym budżetem i coraz
lepszym zapleczem lokalowym. Jeśli spojrzymy na kalendarze
kilku prężnych warszawskich miejsc, to zobaczymy, że trudno
jest znaleźć dzień wolny od kultury, sztuki czy zdarzeń poruszających
ważkie kwestie społeczne. Klubokawiarnie są inkubatorami,
tutaj można próbować. Takie miejsca służą kulturze
jako miejsce pierwszego spotkania. Na przykład wytwórnia
Lado ABC na Chłodnej poznała Marcina Maseckiego i zaczęli
realizować wspólne projekty. Tutaj Rafał Rutkowski, który był
aktorem popularnego teatru Montownia, zrobił monodram To
nie jest kraj dla wielkich ludzi. Teraz gra go na deskach OCH-
Teatru, ale zaczął u nas, bo widocznie czuł, że tu może sobie
na więcej pozwolić. Panuje swobodna atmosfera. Można spotkać
się na piwo i zejść do piwnicy na próbę, a wykład może
zakończyć się tańcami. Realizujemy projekty dotowane przez
samorząd, ale nikogo nie ogranicza sztywny program, ramy
instytucji. Jedyną barierą jest nasz smak i dobre chęci. I tak
naprawdę gdyby policzyć, ile projektów tu powstaje, ile się tu
zaczęło, to mamy oddziaływanie większe niż wiele oficjalnych
instytucji.
A więc udało Wam się stworzyć instytucję. Przypadkiem?
Mieliśmy szczęście do całej masy wybitnych ludzi
zajmujących się bardzo różnymi rzeczami. Jedyne, co mogliśmy
zrobić, to oddać im przestrzeń i próbować stwarzać
warunki, by mogli się rozwijać. To nasza misja – stwarzać
warunki do rozwoju dla kultury, sztuki i wszelkiej wolnej
myśli. Ludzie, którzy prowadzą warszawskie klubokawiarnie,
są specjalistami od stwarzania dobrych warunków.
Ty założyłeś jedno z pierwszych takich miejsc. Jak wytłumaczysz
fenomen ich popularności?
Przed nami był jeszcze Czuły Barbarzyńca, kawiarnio-księgarnia
na Powiślu, no i legendarny klub Le Madame,
do którego zamknięcia w 2006 roku doprowadziły ówczesne
władze miasta. Chłodna powstała mniej więcej rok po Le
Madame. Ale nieważne, kto był pierwszy. Ważne jest zjawisko.
Wszystko rozlało się po 2000 roku, gdy dorosłość osiągnęło
nasze pokolenie, pierwsze, które dojrzewało po upadku komunizmu.
Wydaje mi się, że ten wysyp, nie tylko klubokawiarni,
ale też prywatnych galerii, pracowni, jest wynikiem możliwości
i aspiracji naszego pokolenia. Wcześniej takie miejsca po
prostu nie mogły powstawać. Moim zdaniem jesteśmy dopiero
na początku i kiedyś będziemy się śmiali, że w Warszawie było
kilkanaście modnych klubokawiarni. Mam nadzieję, że kiedyś
będzie ich tysiąc, i to znacznie ciekawszych, a Chłodna nie
będzie instytucją, tylko barem na rogu, którym miała być na
początku.
Czy są warunki, żeby powstał ten tysiąc klubokawiarni?
W tej chwili nie ma idealnych warunków, a nie tak
trudno byłoby je stworzyć. Myślę, że rolą samorządu, jeśli
chodzi o politykę kulturalną, jest przede wszystkim wyciąganie
ręki do ludzi, którzy właśnie zaczynają robić coś ciekawego.
Nie wymyślanie samemu, ale przechwytywanie
czy – w pozytywnym znaczeniu – przekupywanie twórczych
ludzi. Urzędnik nie musi być animatorem kultury czy artystą.
Ma się przyglądać, wyławiać, wspierać. A ludzie mogą
robić swoje, ale dla miasta. Przykładem niezrozumienia
tego mechanizmu była historia klubu Le Madame. Popadł
w długi, ale władze lokalne potraktowały go jak każdą inną
firmę, zamiast przyjrzeć się temu, co się w tym miejscu działo
i ile – niematerialnie – dawało to miastu. Długofalowo klub
60 61