You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5<br />
không dưới quyền của người chồng (sine manu) 4 hoặc thỏa thuận về điều kiện<br />
của hồi môn (stipuliatio) 5 .<br />
� Thỏa thuận hôn nhân (nuptias consensus facit)<br />
Dưới thời La Mã vợ chồng không có tài sản chung bởi quyền gia trưởng<br />
của người chồng gần như tuyệt đối, đặc biệt trong hôn nhân dưới quyền của<br />
người chồng (cum manu 6 ), tất cả tài sản của gia đình đều bị coi là tài sản của<br />
người chồng, thậm chí vợ con cũng được coi là tài sản của chồng, người chồng<br />
có thể kiện đối với vợ theo hình thức kiện vật quyền (actio in rem). Hôn nhân<br />
sine manu được đánh giá là một hình thức giải phóng người phụ nữ khỏi quyền<br />
lực (manus) của người chồng. Sine manu được thiết lập trên cơ sở của nuptias<br />
consensus facit 7 . Nuptias consentus facit thực chất chỉ là một thỏa thuận ghi<br />
nhận và phân định khối tài sản riêng của người vợ có trước thời kì hôn nhân với<br />
các tài sản khác (khối tài sản này được coi là tài sản của người chồng), theo đó<br />
người vợ hoàn toàn được tự chủ trong quan hệ tài sản, người chồng chỉ có thể<br />
thực hiện quản lí tài sản riêng của vợ trên cơ sở hợp đồng ủy quyền quản lí của<br />
người vợ 8 . Nuptias consentus facit chỉ tồn tại trong hôn nhân sine manu và sine<br />
manu được áp dụng khi con gái của một nhà giàu kết hôn với người nghèo.<br />
� Thỏa thuận về điều kiện của hồi môn (stipuliatio)<br />
Vào cuối thời Cộng hòa, để ngăn ngừa việc cưới vợ nhằm lấy của hồi<br />
môn, sau đó li dị, luật La Mã đã qui định: trước khi kết hôn cho phép bố mẹ<br />
hoặc người chủ hộ (Pater familias) của cô dâu thỏa thuận điều kiện về của hồi<br />
môn nếu hai người li hôn hoặc người chồng chết trước thì của hồi môn được trả<br />
lại cho vợ 9 . Thỏa thuận đó được gọi là stipuliatio, thỏa thuận stipuliatio thường<br />
có nội dung sau:<br />
� của hồi môn sẽ thuộc về chồng hoặc nhà chồng nếu như vợ chết<br />
� hoặc của hồi môn sẽ được trả lại cho bố mẹ vợ nếu như vợ chết trước.<br />
4<br />
Hình thức hôn nhân này tồn tại trước thời hoàng đế Justinian, thuật ngữ tiếng Việt được lấy theo Trường Đại học<br />
Luật Hà Nội, Giáo trình Luật La Mã, sđd.<br />
5<br />
Thỏa thuận này tồn tại vào cuối thời kì cộng hòa, khoảng thế kỉ thứ 2 trước công nguyên, thuật ngữ tiếng Việt được<br />
lấy theo Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật La Mã, sđd<br />
6<br />
Thuật ngữ tiếng Việt được lấy theo Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật La Mã, sđd.<br />
7<br />
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật La Mã, sđd, tr. 160<br />
8<br />
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật La Mã, sđd, tr. 160<br />
9<br />
Có sự thay đổi thiên về phía bảo vệ quyền lợi cho người phụ này có lẽ bởi khi nhà nước La Mã mở rộng lãnh thổ,<br />
người đàn ông thường phải xa nhà đi chiến đầu và có thể không quay trở về, người phụ nữ buộc phải học cách quản<br />
lí gia đình và quyết định những việc mà trước kia người quyết định luôn là người đàn ông, chính vì vậy giá trị gia<br />
đình đã thay đổi phần nào.
Change language