Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych

zaprezentowania znacznej pewności – w przypadku badania sondaŜowego – wobec ankietera
czy ewentualnych odbiorców. Wydaje się, Ŝe w sytuacji pytania o przejawy przemocy we
własnej rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych, znikoma liczba odpowiedzi „nie
wiem, trudno powiedzieć” moŜe być przejawem postawy obronnej, polegającej na obawie
przed choćby śladowym ujawnianiem występowania przemocy, co wydaje się zrozumiałe w
odniesieniu do mówienia o własnej rodzinie.
5. Respondenci pytani o okoliczności pozwalające usprawiedliwiać przemoc wobec osób
starszych i niepełnosprawnych wykazali się znaczną jednomyślnością. Ponad 90 proc.
respondentów (od 90,3 do 99,7 proc.) twierdziło, Ŝe nie znajdowało okoliczności
usprawiedliwiających. Jak wspomniano odsetki te były niŜsze w odniesieniu do przemocy
wobec osób starszych. Sugerowaliśmy, Ŝe procent znajdujących usprawiedliwienia i mających
w tym względzie wątpliwości takŜe moŜe być traktowany jako pośredni wskaźnik częstości
form przemocy. W przypadku osób starszych byłyby to: bicie oraz izolowanie, a takŜe
zabieranie pieniędzy, pozbawianie dóbr oraz przymuszanie do świadczenia usług; zaś w
przypadku osób niepełnosprawnych: izolowanie i zamykanie oraz zabieranie pieniędzy.
Trudno wskazać jednoznaczną psychologiczną interpretację nasilenia dostrzegania
okoliczności usprawiedliwiających dla stosowania przemocy wobec osób starszych. Analiza
badanych wymiarów mentalności, poza jednym wyjątkiem, nie była zbyt pomocna. Okazało
się natomiast, Ŝe usprawiedliwianiu sprzyja samo dostrzeganie przemocy, zarówno poza, jak i
we własnej rodzinie (zob. punkt 9).
6. Respondenci wykazywali znaczną obojętność na akty przemocy wobec osób starszych i
niepełnosprawnych. Analiza wymiarów mentalności pozwoliła uzyskać pewien wgląd w
naturę tego zjawiska (zob. punkt 10). Procent zgadzających się ze stwierdzeniami, Ŝe w
sytuacjach takich z róŜnych powodów „lepiej się nie wtrącać” wynosił od 44,6 do 49,6. JeŜeli
dodać odpowiadających „nie wiem, trudno powiedzieć” moŜna by powiedzieć, Ŝe osób takich
jest ponad 50 proc. Procenty zgadzających się były podobne do siebie, co moŜe sugerować, Ŝe
argumenty odwołujące się do interesów ofiary i interesów świadka przemocy, oraz do
niepewności po czyjej stronie moŜe być racja, są przekonujące w podobnym stopniu. Z
drugiej strony, zbliŜone wartości procentów osób zgadzających się mogą oznaczać, Ŝe rodzaj
argumentu nie odgrywa zasadniczej roli, a czynnikiem decydującym o owej zbieŜności jest
zgeneralizowana obojętność.
82