Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych

odnotowano więcej deklaracji przemocy wobec osób niepełnosprawnych i usprawiedliwień
stosowania wobec nich przemocy. W województwach pozostałych, o ile odnotowano wyraźne
symptomy rodzinnej przemocy, wystąpiły warianty mieszane np. mniej usprawiedliwień
przemocy wobec osób starszych i więcej wobec osób niepełnosprawnych. W tym miejscu
trzeba wyraziście sformułować zastrzeŜenia o charakterze metodologicznym. Badanie zostało
przeprowadzone na 1000-osobowej próbie reprezentatywnej. Sposób doboru próby (zob.
rozdział „Metodologia badania”) gwarantuje reprezentatywność w skali kraju, ale nie w skali
regionów czy województw. Zachowanie proporcjonalności liczebności respondentów
pochodzących z poszczególnych województwach (w stosunku do liczebności mieszkańców
tych województw) owocuje tym, Ŝe występują bardzo małe liczebności respondentów
pochodzących z mniejszych województw. I tak np. dysponowano danymi pochodzącymi
jedynie od 20 osób z województwa lubuskiego, 30 z opolskiego, czy 35 ze świętokrzyskiego.
Formułowanie kategorycznych wniosków o rzeczywistych róŜnicach w nasileniu symptomów
przemocy w rodzinie między tymi (i innymi) województwami jest metodologicznie
nieuprawnione, poniewaŜ nie sposób uznać tak mało licznych grup za próby reprezentatywne
mieszkańców tych regionów.
10. Analiza psychologicznych uwarunkowań symptomów przemocy w rodzinie pozwoliła
wyróŜnić dwa rozłączne modele dotyczące usprawiedliwiania przemocy oraz obojętności na
przemoc. Usprawiedliwianie przemocy okazało się powiązane z „darwinistyczną” wizją
świata społecznego. Przede wszystkim jednak, jest silnie uwarunkowane częstością
kontaktów z aktami przemocy (szczególnie w środowisku rodzinnym). Ludzie odrzucają
przemoc wobec osób starszych i niepełnosprawnych jako zachowanie moralnie naganne
głównie wtedy, gdy nie mają z nią bezpośredniej styczności i jest ona dla nich zjawiskiem
abstrakcyjnym. Ich rygoryzm moralny maleje, kiedy przemoc staje się dla nich realnym
doświadczeniem.
11. Inaczej rzecz się ma z obojętnością na przemoc. Po pierwsze, nie jest ona powiązana z
częstością kontaktów z aktami przemocy. Jest za to bardzo wyraźnie uwarunkowana przez
niektóre rysy mentalności psychospołecznej. Obojętności sprzyja (1) poczucie anomii -
objawiające się odrzucaniem społecznie akceptowanych norm moralnych lub dezorientacją
względem tego „co jest dobre a co złe”; (2) autorytarny światopogląd – przejawiający się
uległością wobec siły i przewagi oraz hołdujący konwencjonalnym truizmom kulturowym
(m.in. przekonaniu, iŜ nie naleŜy „wtrącać” się w sprawy innych) i (3) materializm –
84