Pokaż treść!

9. Biomonitoring elementów
środowiska naturalnego
Podstawowym zadaniem ekotoksykologii jest rozwój i zastosowanie metod umożliwiających
poznanie losów związków zanieczyszczających środowisko i skutków, jakie
wywołują w biocenozie (Fent, 2004). Cel ten jest realizowany przez doskonalenie metod
biomonitoringu. Biomonitoring opiera się na wzajemnym oddziaływaniu elementów
biotycznych i abiotycznych ekosystemu (Burton, 1986). Ze względu na odmienność środowiska
wodnego i glebowego oraz rolę, jaką odgrywa transport zanieczyszczeń w powietrzu
atmosferycznym, biomonitoring powietrza, wody i gleby posługuje się różnymi
metodami kontroli przez organizmy wskaźnikowe i monitorowe (Lam i Gray, 2003; Juvonen
i in., 2003; Świercz, 2004). Znajomość wymagań życiowych i fizjologii grzybów, roślin
i zwierząt, a także granic ich tolerancji na różne czynniki środowiskowe pozwala wykorzystywać
je jako bioindykatory zanieczyszczeń (Jaśkowska, 2008).
Biologiczna ocena jakości środowiska ma kilka ważnych zalet w porównaniu z metodami
chemicznymi. W biomonitoringu na podstawie ilościowych i jakościowych
danych dotyczących organizmów wskaźnikowych otrzymuje się informacje na temat
stanu układu ekologicznego oraz określa się parametry biotyczne i abiotyczne jego
komponentów, w tym substancji i oddziaływań antropogenicznych. Występowanie
danego organizmu (populacji) w ekosystemie lub ograniczenie tej obecności wynika
ze zmian zachodzących w środowisku w czasie i przestrzeni. Reakcja organizmów jest
wypadkową wpływu mieszaniny zanieczyszczeń i zmieniających się warunków w biotopie.
W wyniku zmian biologicznej jakości środowiska można zaobserwować postępującą
jego degradację, wczesne efekty nadmiernej eksploatacji zasobów biologicznych
itp. (Szoszkiewicz, 2003).
Rys. 24. Różnica między monitoringiem technicznym a biologicznym