Pokaż treść!

76
Biologiczne metody oceny skażenia środowiska
Zastosowanie larw ochotki w badaniach toksykologicznych
Test z wykorzystaniem ochotek dostarcza informacji na temat biodostępności
i szkodliwego wpływu zanieczyszczeń związanych z osadami. Chironomus tentans
i C. riparius są stosowane z powodzeniem w testach toksykologicznych, są to bowiem
dość duże organizmy, łatwe w hodowli, o krótkim cyklu rozwojowym, a larwy znajdują
się w bezpośrednim kontakcie z osadami i wykazują wrażliwość na wiele zanieczyszczeń.
Metody hodowli i badań podaje EPA (2000), ASTM (2000a) oraz OECD
(2004b). Według OECD metoda nadaje się do badania substancji mających tendencje
do akumulowania się w osadach. Przed wykonaniem testu osad powinien zostać nasączony
badaną substancją. Czas obserwacji wynosi 20–28 dni dla C. riparius i 28–65
dni dla C. tentans. Mierzalnym efektem końcowym testu jest liczba osobników przeobrażonych
i czas ich rozwoju. Wynik można przedstawić w postaci stężenia powodującego
obniżenie liczby osobników przeobrażonych lub w postaci przeżywalności
i wzrostu larw (np. EC 15 , EC 50 itp.). Można również wyznaczyć LOEC i NOEC.
Jętki Hexagenia limbata jako organizm testowy
Hexagenia limbata to duże jętki (Ephemeroptera). Ich cykl życiowy, szłożony
z czterech stadiów: jaja, larwy, subimago oraz imago, trwa 1–2 lata w zależności od temperatury.
Larwy grzebiące zamieszkują rurki w kształcie litery U w drobnoziarnistych osadach
bogatych w substancje organiczne. Tolerują duży zakres ziarnistości i zawartości
węgla organicznego, lecz ich wzrost jest limitowany przez frakcje piasku o dużych ziarnach
i małej zawartości substancji organicznej (Bedard i in., 1992). Larwy odżywiają się
osadami, lecz również filtrują wodę, są więc narażone na działanie zanieczyszczeń z osadów,
wód porowych i otaczających. Opisano wiele metod z wykorzystaniem larw tego
gatunku (ASTM, 2000a; Henry i in.; 1995; Nebeker i in., 1984).
Testy z wykorzystaniem strzebli grubogłowej
Testy toksykologiczne z wykorzystaniem gatunku ryb Pimephales promelas można
prowadzić na stadiach młodocianych (w wieku od 1 do 14 dni) lub na larwach, których
wiek nie przekracza 24 h. Młode ryby są przeważnie używane do testów na toksyczność
ostrą, podczas gdy larw używa się w 7-dniowych testach na toksyczność przewlekłą. Metody
badania tych ryb są dobrze opracowane (EPA, 1993). Ich procedury można dostosować
do wyciągów wodnych, wód osadowych lub samych osadów dennych.
4.1.2. Testy z zastosowaniem gatunków estuariów i mórz
Gatunki morskie i zasiedlające estuaria, które z powodzeniem wykorzystywano
do badań zanieczyszczenia osadów dennych to bakterie Vibrio fisheri (test Microtox),
glony Champia parvula, obunogi Rhepoxynius abronius, Ampelisca abdita, Eohausto-