Pokaż treść!

9. Biomonitoring elementów środowiska naturalnego 165
Prowadzone są również badania nad kumulacją metali ciężkich i uszkodzeniami
DNA w efekcie ekspozycji na cynk z wykorzystaniem koników polnych (Chorthippus
brunneus) w biomonitoringu środowiska lądowego (Augustyniak i in., 2005; Augustyniak
i in., 2005; Augustyniak i in., 2007; Sawczyn i Augustyniak, 2008).
W przypadku roślin wykorzystuje się zasadę, że roślinność naturalnie występująca
na danym terenie informuje o potencjale siedlisk, ale też o błędach w gospodarowaniu
terenem (Maliszewska-Kordybach i Smreczak, 2000). Na tej podstawie sporządza
się mapy roślinności rzeczywistej i potencjalnej w celu korygowania działań zgodnie
z naturalnymi właściwościami siedlisk (Cárcamo i in, 1998; Jankowski, 1994).
Wskaźniki siedlisk
Bardzo dobrym indykatorem siedlisk są rośliny wskaźnikowe. Są to gatunki charakteryzujące
się wąskim zakresem wymagań ekologicznych, stąd ich obecność na
danym terenie umożliwia wnioskowanie o istniejących warunkach środowiskowych
(tabela 34).
Tabela 34. Przykłady roślinnych wskaźników siedlisk
Siedlisko
Zacienione
Stale
wilgotne
Kwaśne
Zasadowe
Bogate
w azot
Ubogie
w azot
Zasobne
w wapń
Zasolone
(NaCl)
Piaszczyste,
suche
Gatunek wskaźnikowy
szczawik zajęczy (Oxalis acetosella), bluszcz pospolity (Hedera helix), konwalijka
dwulistna (Majanthemum bifolium), paproć z rodzaju narecznica (Dryopteris)
jaskier rozłogowy (Ranunculus repens), ostrzeń polny (Cynoglossum sp.),
niezapominajka błotna (Myosotis palustris), iglica pospolita (Erodium cicutarum),
przetacznik (Veronica sp.)
wrzos (Calluna vulgaris), dzikie fiołki (Viola sp.), borówka czarna (Vaccinium myrtillus),
orlica pospolita (Pteridium aquillinum), śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa)
obrazki plamiste (Arum maculatum), wilczomlecz migdałolistny (Euphorbia amygdaloides),
szczyr trwały (Marcurialis perennis), żankiel zwyczajny (Sanicula europaea)
pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), gwiazdnica pospolita (Stellaria media), szczyr
roczny (Marcurialis annua), łopian (Arctium sp.), czosnaczek pospolity (Allaria officinalis)
koniczyna polna (Trifolium arvense), lucerna sierpowata (Medicago falcata),
wiosnówka pospolita (Erophila verna)
ostróżka polna (Consolida regalis), mak polny (Papaver rhoeas), miłek wiosenny
(Adonis vernalis), jaskier polny (Ranunculus arvensis), sasanka pospolita (Pulsatilla
vulgaris), sasanka słowacka (P. slawica), oset (Carduus sp.), aster gawędka (Aster amellus),
ożanka okółkowa (Teucricum chamaedrys), szałwia okółkowa (Salvia verticillata)
mlecznik nadmorski (Glaux maritima), soliród zielny (Salicorina herbacea),
solanka kolczysta (Salsola kali)
naparstnica (Digitalis sp.), roszpunka (Valerianella sp.),
mak piaskowy (Papaver argemone)