full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Władysław Machnacz, Andrzej Dudkowski, Andrzej Rokitaskanych wyników nie można odnieść do innych badań,bowiem stosowano w nich wiele testów i typów wysiłkufizycznego o różnym charakterze obciążeń. Krótkiegouzasadnienia wymaga wobec tego zastosowanie w badaniachtakich a nie innych metod badawczych, copozwoli na pełniejsze zorientowanie czytelnika w ichspecyfice.Po pierwsze, do oceny sprawności wykonywaniasportowych umiejętności ruchowych zastosowanookreślone metody badawcze, o wybraniu których zadecydowałyprzemyślenia zawarte w pracach Naglaka [2,3, 10]. Za nadrzędne czynniki w strukturze uzdolnieniasportowego do gier z piłką uznał on: dyspozycje poznawczewyznaczane przede wszystkim przez umiejętnośćszybkiego spostrzegania istotnych w danymkontekście sytuacyjnym bodźców, a także dokładnąkoordynację wzrokowo-ruchową między okiem a rękąoraz okiem i nogą. Zadania opracowane przez Naglakado oceny umiejętności ruchowych wspierają się zatemna takich zdolnościach psychomotorycznych, jak:szybkość reagowania na bodziec wzrokowy, orientacjaprzestrzenna, zdolność do cyklicznego i szybkiegowykonywania określonych sportowych umiejętności ruchowych,zdolność do koncentracji i podzielności uwagiitp. Zazwyczaj rola tych właściwości była w badaniachpomijana bądź traktowana marginesowo.Po drugie, jako obciążenie wysiłkiem fizycznymprzyjęliśmy dla badanych zawodniczek wykonanie próbyCzerwińskiego. Test ten wybraliśmy świadomie, mieliśmybowiem na uwadze podobieństwo takich zawartychw nim form ruchowych, jak: starty, krok dostawnoodstawny,sprint, rzuty piłką, bieg tyłem – z tymi, którewystępują w grze w piłkę ręczną. Warunkom panującympodczas gry odpowiada również forma organizacyjna,czas trwania zadania oraz intensywność wysiłkufizycznego. W trakcie próby Czerwińskiego zawodniczkamusi przebiec około 100 m przodem, 30 m tyłem,60 m krokiem dostawno-odstawnym oraz wykonać 20rzutów piłką w ścianę. Stopień rzeczywistego zmęczeniapróbą Czerwińskiego jest więc bardzo podobny dostosunkowo krótkotrwałego, bo trwającego niewiele ponaddwie minuty udziału zawodniczki w grze podczasjednej akcji – działania w obronie i w ataku.Po trzecie, wykorzystanie próby Czerwińskiegopozwoliło nam dodatkowo ocenić stan wytrenowaniaobserwowanych zawodniczekWydaje się, że taki kierunek przeprowadzania badańrzuca nowe światło na niektóre mechanizmy wzajemnychwpływów stanów zmęczeniowych z wykonywaniemintencjonalnych umiejętności ruchowych przezzawodniczki uprawiające grę w piłkę ręczną.Wyniki1. Na podstawie parametrów określonych podczasprzeprowadzania próby Czerwińskiego stwierdzonoprzeciętną ocenę stanu wytrenowania obserwowanychpiłkarek ręcznych.2. Stwierdzono statystycznie znacząco lepszą sprawnośćw cyklicznie wykonywanych podaniach i chwytachpiłki, po zadanym wysiłku fizycznym niż przedjego wykonaniem.3. Stwierdzono, że ukierunkowane obciążenie niewpłynęło istotnie statystycznie na poziom sprawnościwykonywanych seryjnie czynności ruchowycho charakterze lokomocyjnym.PIŚMIENNICTWO • LITERATURE[1] Czerwiński J: Metodyczne i badawcze aspekty procesuwieloletniego treningu piłkarzy ręcznych. Gdańsk,AWF,1996: 406.[2] Naglak Z: Zespołowa gra sportowa – studium. Wrocław,AWF, 1998: 206.[3] Naglak Z:. 2005. Nauczanie i uczenie się wielopodmiotowejgry z piłką. Tom 1. Kształcenie gracza na wstępnymetapie. Wrocław, AWF, 2005, 155.[4] Paterka S: 1990. Piłka ręczna. Seria; Skrypty, Poznań,AWF, 1990; 54: 293.[5] Stawiarski W: Piłka ręczna. Część I i II. Seria: WydawnictwoSkryptowe, Kraków, AWF, 1998; 81: 216, 371.[6] Żarek J: Metodyka nauczania techniki i taktyki zespołowychgier sportowych. Piłka ręczna. Kraków, AWF, 1991.[7] Drozdowski Z (red.): Fizjologiczne wskaźniki obciążeniawysiłkiem fizycznym w sporcie i pracy. Seria: Monografie,Poznań, AWF, 1990; 274: 729.[8] Chmura J: Dynamika zmian reakcji fizjologicznychi sprawności psychomotorycznej pod wpływem wysiłkówfi zycznych. Katowice, AWF, 1994: 151.[9] Kłodecka-Różalska J: Wpływ maksymalnego wysiłkuna poziom wybranych funkcji psychomotorycznychi samopoczucia sportowców. Sport Wyczynowy, 1985;12: 18–25.[10] Naglak Z: Teoria zespołowej gry sportowej. Kształceniegracza. Wrocław, AWF, 2001: 273.[11] Pszczołowski T: Mała encyklopedia prakseologii i teoriiorganizacji. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,1978: 346.– 34 –