Bez tytu³u-4 - Serwis Elektroniki

Odpowiadamy na listy Czytelnikówg³owic¹ odbywa siê za poœrednictwem magistrali I 2 C. Ca³aczêœæ cyfrowa uk³adu syntezy zawarta jest w g³owicy. Trudnejest równie¿ przeprowadzenie pomiarów, które Czytelnik przytacza:g³owica w³¹czona na VHF-3 i zakres napiêcia warikapowego.Te napiêcia, oczywiœcie w g³owicy istniej¹, ale ichodnalezienie bez schematu g³owicy (a nawet ze schematem),nie jest ³atwe.Jeœli Czytelnik pisz¹c „napiêcie warikapowe” mia³ na myœlinapiêcie dochodz¹ce do g³owicy i oznaczone na schemacieBTL-33V, to usterka ju¿ jest zlokalizowana. To nie jest napiêciewarikapowe i ma ono w ca³ym przedziale strojenia mieæwartoœæ +33V. Jeœli to napiêcie siê zmienia, to znaczy, ¿e albog³owica je za bardzo obci¹¿a, albo Ÿród³o tego napiêcia jestzbyt miêkkie. Napiêcie to jest stabilizowane na dwóch diodachZenera D010 i D011. Nie musz¹ to byæ diody skompensowanetermicznie jak w uk³adzie syntezy napiêciowej. Jeœlinawet stabilizacja tego napiêcia jest kiepska, uk³ad syntezyczêstotliwoœci dobrze sobie z tym problemem radzi, dziêkipêtli ujemnego sprzê¿enia zwrotnego, w której wartoœci¹ odniesieniajest czêstotliwoœæ kwarcu. Stabilizacja tego napiêciamo¿e wiêc byæ kiepska, ale nie mo¿e zmieniaæ siê w takichgranicach jak pisze Czytelnik (oczywiœcie, jeœli jest s³usznemoje przypuszczenie, ¿e chodzi o napiêcie BTL). Jeœli takw³aœnie jest, podejrzane s¹ tylko dwa elementy: rezystor R014lub R010. Bardziej prawdopodobny jest R014. Panuje na nimnapiêcie 160V (190 – 33). Jest on wiêc nara¿ony na uszkodzenienapiêciowe, a i wydzielana na nim moc jest ca³kiemspora (oko³o 1W).To najbardziej prawdopodobna przyczyna uszkodzeniaodbiornika, któr¹ oceniam na 95%. Niemniej poœwiêcê niecouwagi pozosta³ym 5 procentom.Ogólnie problem ujmuj¹c, s¹ mo¿liwe uszkodzenia w g³owicy,zarówno w jej czêœci analogowej, jak i cyfrowej. Pobórpr¹du przez czêœæ analogow¹ samej g³owicy jest bardzo ma³y,choæ nieco wzrasta ze wzrostem tego napiêcia. Jeœli do tegododaæ pr¹d pobierany przez tranzystor pe³ni¹cy funkcjê przetwornikacyfrowo-analogowego (w g³owicy z syntez¹ czêstotliwoœciznajduje siê taki sam tranzystor i dzia³a tak samo, jaktranzystor na zewn¹trz g³owicy w przypadku systemu syntezynapiêciowej), to pr¹d pobierany ze Ÿród³a napiêcia 33Vprzy wzroœcie napiêcia warikapowego maleje. Ale to tylkopotwierdza diagnozê sugerowan¹ powy¿ej. Niemniej mo¿ewyst¹piæ nieprawid³owa praca przetwornika C/A na skutekuszkodzenia tranzystora lub rezystora w jego kolektorze. Nieprawid³owesterowanie jego bazy nale¿y ju¿ zaliczyæ do b³êdówczêœci cyfrowej uk³adu. W niewielkim prawdopodobieñstwie,¿e „uszkodzenie jest tu”, mieœci siê niestabilnoœæ pracytej pêtli. Aby to potwierdziæ, konieczne s¹ obserwacje oscyloskopoweprzebiegów. Jak ka¿da pêtla ujemnego sprzê¿eniazwrotnego, zawiera ona elementy kszta³tuj¹ce jej charakterystykêamplitudowo-fazow¹. S¹ nimi na ogó³ jeden lub dwaniepozorne kondensatorki, których odnalezienie w tym przypadkumo¿e nie byæ ³atwe. Zreszt¹, znajduj¹ siê one w g³owicy.Tê Czytelnik „podstawi³”, a wiêc nie trzeba siê w tym zakresiemêczyæ. Powy¿sze uwagi maj¹ bardziej na celu zwrócenieuwagi na ogólny charakter tego typu problemu w przypadkusystemu syntezy czêstotliwoœci. W starszych rozwi¹zaniachodbiorników z syntez¹, nie wszystkie wspomnianewy¿ej bloki uk³adu znajduj¹ siê w jednej obudowie (w g³owicy),a wiêc w przypadku takiego odbiornika trzeba siê trochênamêczyæ. Nale¿y jednak zwróciæ uwagê, ¿e pierwsz¹ czynnoœci¹w takich przypadkach powinno byæ porz¹dne zablokowanienapiêcia +5V za pomoc¹ kondensatora elektrolitycznegoi równolegle pod³¹czonego kondensatora bezindukcyjnegoo niedu¿ej pojemnoœci.Wracaj¹c do konkretnego problemu Czytelnika, zwrócêuwagê na to, co mo¿e byæ przyczyn¹ tego typu usterki pozag³owic¹ (i poza uk³adem syntezy czêstotliwoœci).Mikroprocesor komunikuje siê z tym uk³adem za poœrednictwemmagistrali I 2 C. Do magistrali pod³¹czonych jest wiêcejuk³adów, a wiêc ogólnie, mo¿e byæ niesprawna (zablokowana)magistrala. Gdyby jednak tak by³o, nie mog³aby nastêpowaæzmiana napiêcia warikapowego. G³owica nie powinnaw ogóle reagowaæ na rozkazy wysy³ane przez mikroprocesor.Podobnie by siê dzia³o, gdyby by³ ustawiony z³y adres g³owicy.Uk³ad nie odpowie wtedy sygna³em acknowledge na prawid³owowys³any swój adres.Z listu wynika, ¿e Czytelnik pozostawi³ poza podejrzeniamimikroprocesor. Fakt, ¿e odbiornik szuka ca³y czas, przezco rozumiem, ¿e pojawia siê na ekranie podzia³ka wskazuj¹caw jakim punkcie pracy jest uk³ad strojenia, wcale o tym nieprzes¹dza.Opisów oprogramowania zaszytego w mikrokontrolerachodbiorników nigdzie siê nie publikuje, gdy¿ w zasadzie jegoznajomoœæ nie jest do niczego potrzebna (mo¿e poza zaspokojeniemciekawoœci dociekliwego Czytelnika). Nale¿y jednakw tym przypadku zwróciæ uwagê na fakt, ¿e podprogramy wysy³aniapoleceñ magistral¹ I 2 C do g³owicy oraz wskazañ naekranie (jako przebiegi pojawiaj¹ce siê na wyjœciach RGB) nies¹ ze sob¹ w zbyt du¿ym stopniu skorelowane. Jak dok³adniew danym przypadku jest, na ogó³ wie tylko programista, któryten program pisa³. Nale¿y siê jednak spodziewaæ, ¿e s¹ oneskojarzone przez jeden parametr zapisywany w przewidzianejdo tego celu komórce pamiêci RAM lub w jednym z rejestrówsamej jednostki centralnej CPU. Mo¿e zatem tak byæ, ¿e jedenz tych podprogramów dzia³a poprawnie, a drugi nie.Zupe³nie podobnie jest w uk³adach strojenia w oparciu osyntezê napiêciow¹, tu jednak sprawa jest o wiele prostsza,gdy¿ wiêcej da siê zmierzyæ.W przypadkach szczególnie k³opotliwych, w przypadkusyntezy czêstotliwoœci i zastosowania magistrali I 2 C, nieocenioneus³ugi daje najprostszy nawet tester tej magistrali. K.Œ.Uzupe³nienie odpowiedzi zamieszczonej w„SE” 5/20001 str.54 dotycz¹cej odblokowania odbiornikasatelitarnego Maxar 150.Chcia³bym uzupe³niæ informacjê zamieszczon¹ w „SE” 5/2001 dotycz¹c¹ odblokowania odbiornika satelitarnego Maxar150. Podaje przepis na odblokowanie kana³ów: jest to nastêpuj¹casekwencja rozkazów z pilota: [ P/L ], [ REMOVE ],[0], [0], [ 0], [ 0], [ X], [ Y], [ STORE ], gdzie XY tonumer zablokowanego programu. W przypadku uszkodzeniapamiêci mo¿na uszkodzony egzemplarz przekopiowaæ i tak odblokowaæodbiornik. Do dzisiaj takie trzy tunery przerobionena zakres do 2 GHz u¿ytkujê z powodzeniem. R.SERWIS ELEKTRONIKI 3/2002 49