Bez tytu³u-4 - Serwis Elektroniki

(50Hz), dlatego rdzenie tych transformatorów sk³adane s¹ zcienkich blach. Moc strat wiropr¹dowych (przypadaj¹ca najednostkê masy rdzenia) w tym przypadku jest proporcjonalnado kwadratu gruboœci blachy. Jest ona równie¿ proporcjonalnado kwadratu czêstotliwoœci pr¹du w uzwojeniach i do kwadratuskutecznej wartoœci indukcji magnetycznej. Natomiast cociekawe, moc ta jest niezale¿na od przenikalnoœci magnetycznejp³ytek.5.3. EkranyStosowanie ekranów miêdzy uzwojeniem pierwotnym iwtórnym to doœæ powszechna praktyka w transformatorachpracuj¹cych z pr¹dami o znacznej czêstotliwoœci. Nale¿y zwróciæuwagê, ¿e negatywne skutki z ich stosowania to nie tylkoograniczenie przestrzeni, która mo¿e byæ wykorzystana przezuzwojenia i tym samym niekiedy koniecznoœæ zastosowaniawiêkszego rdzenia.Otó¿ ekrany z zasady znajduj¹ siê w miejscach gdzie gêstoœæstrumienia indukcji magnetycznej pola rozproszonego jestnajwiêksza, a to oznacza, ¿e indukuj¹ siê w nich równie¿ pr¹dywirowe.Z tego wzglêdu folia, z której wykonuje siê ekran nie powinnabyæ zbyt gruba. Przyjmuje siê, ¿e wystarczaj¹c¹ gruboœci¹jest 0.15mm. Straty powodowane przez pr¹dy wirowe s¹proporcjonalne do przewodnoœci w³aœciwej materia³u, z któregos¹ wykonane. Zatem miedŸ nie jest najlepszym materia-³em do tego celu. Preferowane s¹ przewodniki niemagnetyczneo du¿ej rezystancji w³aœciwej. Sposób zak³adania ekranu toistotne zagadnienie w sytuacjach przewijania transformatorów!Ekran powinien obejmowaæ jeden zwój, a „zak³adka” powinnabyæ minimalna. Taka „zak³adka” to dla pr¹dów wysokiejczêstotliwoœci pojemnoœæ. Powoduje ona dla tych sk³adowychpr¹dów - zwój zwarty, a o jego destrukcyjnym wp³ywie na pracêtransformatora nie trzeba przypominaæ.5.4. Czêstotliwoœæ efektywnaTo pojêcie przewija³o siê wielokrotnie w ca³ym artykule,nale¿y mu siê wiêc parê s³ów wyjaœnienia.Najprostsza analiza obwodów sygna³ów zmiennych (w tympr¹dów i napiêæ) to analiza harmoniczna. Jeœli nawet przebieginie s¹ sinusoidalne, to w pierwszym przybli¿eniu przyjmujesiê pierwsz¹ sk³adow¹ ich rozwiniêcia „fourierowskiego”. Jeœlikszta³t przebiegów odbiega znacznie od sinusoidy, trzebaprzyj¹æ kilka sk³adowych tego rozwiniêcia. Analiza taka stajesiê bardzo skomplikowana. Z in¿ynierskiego punktu widzeniazadowalaj¹ce staje siê wprowadzenie czêstotliwoœci zastêpczej,ró¿nej od faktycznej czêstotliwoœci kluczowania przetwornicy,a daj¹cej prawid³owy wynik podczas harmonicznej analizyuk³adu przy tej w³aœnie czêstotliwoœci. Takie w³aœnie znaczeniema powtarzaj¹ca siê wielkoœæ f e . Wydawa³oby siê, ¿e zewzglêdu na charakter rozwiniêcia funkcji okresowej w szeregharmoniczny czêstotliwoœæ f e musi byæ zawsze wy¿sza od czêstotliwoœcipodstawowej. W analizie pracy transformatora wuk³adach zasilaczy f e czêsto ma ni¿sz¹ wartoœæ od czêstotliwoœcipracy przetwornicy, szczególnie w uk³adach flyback. Jesttak dlatego, poniewa¿ przyjêcie wartoœci efektywnej czêstotliwoœciuwzglêdnia tu równie¿ wp³yw sk³adowej sta³ej, a ta zzasady jest szczególnie du¿a w pracy cewek wyg³adzaj¹cych itransformatora konfiguracji flyback. Dla przebiegów zbli¿onychdo pi³ozêbnych (taki kszta³t maj¹ na ogó³ pr¹dy w uzwojeniachi strumieñ magnetyczny w rdzeniu) dobre przybli¿eniedaje wzór:f e = 1.3f / √ (1 + 3 (I O /I AC ) 2gdzie: I 0 i I AC to odpowiednio sk³adowa sta³a pr¹du i amplitudarozumiana jako po³owa wartoœci miêdzyszczytowej.Pojêcie czêstotliwoœci efektywnej wprowadza siê równie¿w przypadku przebiegów sinusoidalnych i nie jest ona wcalerówna jego czêstotliwoœci. Zastêpuje ona przebieg sinusoidalnyz na³o¿on¹ na niego sk³adow¹ sta³¹ na przebieg sinusoidalnybez tej sk³adowej. Dla celów analizy uk³adów, którym poœwiêconyjest artyku³ dobre przybli¿enie daje wzór:f e = f / √ 1 + 2 (I O / I AC ) 2gdzie: I 0 i I AC - podobnie jak wy¿ej.Niezale¿nie od czêstotliwoœci efektywnej wprowadza siêrównie¿ pojêcie efektywnego pr¹du. Dok³adna analiza matematycznawykracza poza ramy artyku³u. }