Bez tytu³u-4 - Serwis Elektroniki

Naprawy dla dociekliwych - OTVC TEC5168VRka stwierdzaj¹ce, ¿e skoro brak przebiegu na wyjœciu steruj¹cym(24), to uszkodzenie jest w tym stopniu lub wczeœniej.Kilka s³ów o tym, jak dzia³a stopieñ koñcowy uk³adu ramki,a jest on raczej skomplikowany i doœæ „fikuœny”. W wiêkszoœciodbiorników telewizyjnych pracuje w tym miejscu uk³adscalony (TDA3653, TDA3654, LA7830 lub podobny), a wiêcktóry fragment takiego uk³adu nie by³by uszkodzony, trzeba(lub wystarczy) wymieniæ ca³y uk³ad scalony.Tranzystor Q301 to stopieñ daj¹cy wzmocnienie napiêciowe;tranzystory Q302 i Q303 - to stopieñ wzmacniacza pr¹dowego.Pracuje on jako przeciwsobny wtórnik emiterowy, inaczejmówi¹c, jest to stopieñ bufora pr¹dowego. Skomplikowanenatomiast jest zasilanie tego stopnia. Energia pobierana jestz trafopowielacza. Napiêcie wyprostowane na C301 (przezD306 i R312) daje zasilanie stopnia wzmacniacza Q301 orazbierze udzia³ w zasilaniu stopnia bufora pr¹dowego. Nie stanowizasilania, a jedynie „bierze udzia³”, gdy¿ jest tu dodatkowyobwód z C308 i R313. Elementy te pod³¹czone s¹ równie¿do trafopowielacza. Uk³ad ten z grubsza dzia³a tak: w czasiepowrotu odchylania poziomego, czêœæ ³adunku z C301 prze³adowanajest przez D304 na C308. W czasie wybierania (odchylaniapoziomego) ³adunek z C308 prze³adowany jest doC307. Dioda D304 spolaryzowana jest wtedy zaporowo, a D305przewodzi. Rozwi¹zanie takie daje zasilanie o wy¿szym napiêciuni¿ gdziekolwiek istnieje (sk¹d jest pobierane). Zasadajest zupe³nie podobna do dzia³ania powielacza. Z kolei diodaD301 zabezpiecza, by napiêcie to nie przekroczy³o wartoœcinapiêcia, które zasila stopieñ linii, czyli oko³o 120V.Pozwoli³em sobie opisaæ ten fragment w miarê szczegó³owo,gdy¿ to istotne, a ponadto mo¿na w odbiornikach w tym miejscuspotkaæ ró¿ne „poprawki i udoskonalenia” wynikaj¹ce z brakuznajomoœci (przez serwisanta) dzia³ania uk³adu.Najczêœciej uszkadzaj¹cym siê elementem w tym stopniujest kondensator C307. Jego uszkodzenie nie daje jednak takichobjawów, jak opisano w liœcie, warto jednak o tym wspomnieæ,jak równie¿ i o tym, ¿e w razie uszkodzenia tego kondensatoranale¿y tu za³o¿yæ element o obni¿onej impedancji itemperaturze pracy do 105°C. Nale¿y tak post¹piæ z dwóchprzyczyn: element ten choæ pracuje w uk³adzie pionu, to wystêpujena nim przebieg (têtni¹cy) o czêstotliwoœci odchylaniapoziomego oraz ulokowany jest on w pobli¿u bardzo gor¹cegoradiatora.Aby nie rozpisywaæ siê szczegó³owo nad dzia³aniem tegouk³adu, wspomnê jeszcze o dwóch istotnych elementach. Pierwszyto dioda D303, której istnienie jest istotne z uwagi na indukcyjneobci¹¿enie ca³ego wzmacniacza (nale¿y sprawdziæ j¹ koniecznie,gdy uszkodzony by³ tranzystor Q303). Brak jeszcze innejdiody (czêsto stosowanej w podobnych rozwi¹zaniach) powoduje,¿e w pocz¹tkowej fazie okresu powrotu tranzystor Q302pracuje (przewodzi) inwersyjnie. Drugi element na który chcia-³em zwróciæ uwagê, to kondensator Q302, który daje napiêciebootstrap dla stopnia wzmocnienia napiêciowego.Jak sprawdziæ prawid³owoœæ pracy tego uk³adu lub zlokalizowaæw nim uszkodzenie?Najproœciej to mo¿na zrobiæ od³¹czaj¹c go od stopnia drivera,poprzez zlikwidowanie po³¹czenia pomiêdzy nó¿k¹ 24TA7698 a baz¹ Q301. W tym stanie napiêcie na kolektorzeQ301 i emiterach Q302 i Q303 powinno byæ wysokie (zbli¿onedo napiêcia na kondensatorze C301). Nastêpnie najlepiejspolaryzowaæ bazê Q301 przez rezystor o wartoœci oko³o1÷4.7k z napiêcia 5÷12V. Wtedy wspomniane wy¿ej napiêciapowinny przejœæ w okolice 0V (na kolektorze Q301 – poni¿ej0.5V, na emiterach Q302, Q303 – oko³o 1V). Jeœli tak jest,mo¿na za³o¿yæ w 95%, ¿e koñcówka jest sprawna. Jeœli nie,wspomnian¹ metod¹ ³atwo rêcznie sprawdziæ, gdzie wystêpujeuszkodzenie. Ca³y stopieñ koñcowy ramki ³¹cznie z obwodemcewek najproœciej sprawdziæ w nastêpuj¹cy sposób: przyk³adaæów rezystor (do bazy Q301) i od³¹czaæ go. Jeœli koñcówkajest sprawna, to obserwuj¹c ekran odbiornika uda siêzaobserwowaæ drgniêcia poziomej kreski odpowiednio: w dó³i w górê od pozycji centralnej. Lepszym sposobem, ale niecok³opotliwym, jest podanie na bazê Q301 têtnieñ o napiêciu siecilub sygna³ z dowolnego generatora o czêstotliwoœci oko³o50Hz. Powinno siê wtedy zaobserwowaæ „pas obrazu”. K³opotw tym przypadku polega natomiast na tym, ¿e trzeba takspolaryzowaæ bazê Q301 (sta³opr¹dowo) aby wszystkie tranzystorypracowa³y w obszarze aktywnym (swojej charakterystyki).Gdzie jeszcze mo¿e byæ b³¹d? Pozosta³y wspomniane na pocz¹tkupêtle ujemnego sprzê¿enia zwrotnego. Elementów w tymzakresie jest niewiele. Decyduj¹cymi dla pêtli sta³opr¹dowej s¹rezystory R307 i R308. To ten dzielnik decyduje o ustaleniu sk³adowejsta³ej napiêcia na wyjœciu bufora pr¹dowego w okolicypo³owy napiêcia zasilania. Rzadkie s¹ przypadki, gdy wymaganajest niewielka korekcja wartoœci tego dzielnika.Sprzê¿enie zwrotne zmiennopr¹dowe. Elementem decyduj¹cymjest rezystor R314. Na nim próbkowany jest pr¹d p³yn¹cyw cewkach odchylaj¹cych. Informacja ta doprowadzona jestdo 26 nó¿ki uk³adu scalonego przez kondensator C315. Tenkondensator to te¿ jeden z bardziej podejrzanych elementówodpowiedzialny za uszkodzenie opisane w liœcie.}SprostowanieW numerze 12/2000 „SE”, a w œlad za tym równie¿ w „BaziePorad Serwisowych” zamieœciliœmy informacjê odnoœniemo¿liwoœci zast¹pienia uk³adu TDA8178FS przez uk³adSTV9379F. Praktyka pokaza³a, ¿e tak jest w rzeczywistoœci,co zosta³o potwierdzone w licznych sygna³ach od naszychCzytelników. Sygna³y by³y liczne mo¿e i dlatego, poniewa¿na schemacie aplikacyjnym znalaz³ siê b³¹d, który wprowadzi³trochê zamieszania. Dioda Zenera BZX75C2V1, która dla uk³aduSTV9379F powinna tworzyæ na wyprowadzeniu 7 Ÿród³onapiêcia referencyjnego oko³o 2.1V, zosta³a na rysunku i wtekœcie pod³¹czona odwrotnie - prawid³owo powinna byæ pod-³¹czona katod¹ do n.7 uk³adu, a anod¹ do masy.Ponadto opis funkcji wyprowadzenia 7 uk³adu STV9379Fjest niepe³ny. Nó¿ka ta oprócz funkcji napiêcia odniesienia(Reference Voltage) mo¿e pe³niæ (i to jest jej zasadnicza funkcja)funkcjê wejœcia nieodwracaj¹cego wzmacniacza (Non-invertinginput).Przepraszamy Czytelników za pomy³kê i niezamierzonezamieszanie. }56 SERWIS ELEKTRONIKI 4/2002