Światowa gospodarka żywnościowa. Batalia o przyszłość rolnictwa

2. Przemysł zbożowo-hodowlany w krajach strefy umiarkowanejnego itp.) i fałszywe wyobrażenie, że są to ziemie w stanie pierwotnym, „puste”. Taka perspektywadeprecjonowała prawa społeczności koczowniczych i półkoczowniczych oraz ichrozumienie środowiska naturalnego. Ignorowano to, że przemoc, choroby i machinacje prawnewyparły mieszkańców tych terenów do jeszcze mniejszych rezerwatów. Tę skrajną, wciążpowtarzającą się ślepotę osadników widać może najwyraźniej na przykładzie najszybszegona świecie procesu grodzenia ziem, który dokonał się podczas „gorączki ziemi” w Oklahomie.Osadnicy pędzili tam po swoje działki wśród świstu kul, pół wieku po tym, jak Oklahoma stałasię ojczyzną raz już wysiedlonych Czirokezów, a w 1838 roku ostatnim etapem haniebnego„Szlaku Łez” 18 .Szybki rozwój rolnictwa w skolonizowanych obszarach strefy umiarkowanej pod koniecXIX wieku byłby niemożliwy bez najważniejszej innowacji, jaką była produkcja stali. Dzięki niejkolej mogła połączyć odległe wytwórnie z rynkami w miastach i portami, parowce szybciejmogły transportować towary, a stalowe pługi (wytwarzane w Stanach Zjednoczonych przezJohna Deere od lat 40. XIX wieku) umożliwiały farmerom przedzieranie się przez gęstą, zbitądarń, z którą żelazo nie dawało sobie rady. Stalowe pługi zapewniły dostęp do bogatych glebpod darnią, umożliwiając ekstensywne uprawy monokulturowe na coraz większą skalę i dającogromny wzrost wydajności per capita. Gdy wielkie obszary trawiaste zostały rozparcelowane,ogrodzone i pokryte siecią kolei, wówczas bydło zastąpiło bizony, a rozległe pastwiskai monokultury zbożowe – lokalne gatunki roślin (Friedmann 2003, 2000; Cronon 1991).W tym procesie zespalania ogromnych przestrzeni sieć dróg żelaznych wyznaczała począteknowej epoki grodzenia, na zupełnie inną skalę niż budowa charakterystycznych dla pierwszejfali angielskich grodzeń kamiennych murków 19 . Jeśli wziąć pod uwagę procent powierzchni,jaką zajmowały obszary trawiaste przed kolonizacją, i obecną powierzchnię resztek samoorganizującychsię ekosystemów, okaże się, że obszary trawiaste to jeden z najgruntowniejprzekształconych biomów w całej Ameryce Północnej.Wszędzie na świecie, od argentyńskiej pampy po australijskie sawanny, można znaleźćwiele przykładów przemocy, jaką niósł ludziom i ekosystemom proces grodzenia miejscowychziem, torujący drogę powstaniu kompleksów zbożowo-hodowlanych na skolonizowanych terenachstrefy umiarkowanej. Kulminację tej przemocy znajdziemy w historii Stanów Zjednoczonych.Kiedy pod koniec XIX wieku dogasała kampania armii amerykańskiej przeciwko rdzennymludom z Wielkich Równin (nazywana eufemistycznie „wojnami Indian z Równin”), pojawiłsię duchowy przywódca Indian Wovoka. W jego Tańcu Ducha ujarzmienie ludów tubylczychpołączone zostało z dewastacją krajobrazu i wytrzebieniem bizonów. Bizony, które zajmowałycentralne miejsce w kulturze Siuksów i ekosystemie równin, zostały wybite dla sportu, skóri aby zrobić miejsce dla bydła osadników. Taniec Ducha niósł nadzieję na odrodzenie Siuksów18. „Szlak Łez” to trasa przymusowej deportacji Indian zamieszkałych w południowo-wschodnich stanach USAdo tzw. Terytorium Indiańskiego w granicach obecnej Oklahomy. Deportacje trwały od 1831 do 1838 roku.W 1838 roku na szlaku wysiedlenia zginęło ponad 4 tys. z 15 tys. wygnanych Czirokezów (– przyp. red.).19. Obraz „zespolonych ziem” został zapożyczony z Podróży do Indii Walta Whitmana.59