Światowa gospodarka żywnościowa. Batalia o przyszłość rolnictwa

2. Przemysł zbożowo-hodowlany w krajach strefy umiarkowanejpokłady wód podziemnych zgromadzonych na terenie Środkowego Zachodu, co nasiliło sięszczególnie po drugiej wojnie światowej. Najważniejszą wykorzystywaną formacją wodonośnąbył zbiornik Ogallala, z którego czerpano tak ogromne ilości wody (przekraczające powielokroć powolne tempo odnawiania się zasobów), że proces ten przypominał eksploatacyjnepraktyki stosowane wobec gleby. Gigantyczne systemy irygacji na zachodzie StanówZjednoczonych przedstawił ze szczegółami Reisner. Uderzający obraz „cadillacowej pustyni”uwypukla tragiczną perspektywę, jaka czeka to centrum przemysłu zbożowo-hodowlanego,jeśli zostanie pozbawione obecnych ilości wody (Reisner 1993). Bogactwo Kalifornii, wiodącegopod względem rolnictwa stanu w USA, opiera się na infrastrukturze irygacyjnej, która jestprawdopodobnie najbardziej rozległa na świecie. Ekologiczne koszty jej stworzenia to m.in.budowa licznych tam i odwrócenie biegu wielu rzek (najsłynniejszą z nich jest Kolorado), a takżezniszczenie większości terenów bagiennych, które dawniej zajmowały ogromne obszary.Niedobory wody w pszeniczno-kukurydzianej strefie Środkowego Zachodu mogą wywołaćzasadnicze zmiany kierunku przepływu wód w ramach największego na świecie systemu słodkowodnego– Wielkich Jezior Północnoamerykańskich – co wiązałoby się z nieobliczalnymikonsekwencjami środowiskowymi (Barlow, Clarke 2002).Szczyt rolnictwa przemysłowego: fermy hodowlane 22 Szczytem procesu odłączaniai upraszczania przyrody w rolnictwie kapitalistycznym oraz postępującego „utowarowieniawszystkiego” jest skoncentrowany model karmienia zwierząt, czyli fermy hodowlane. Korzenieutowarowienia niektórych gatunków zwierząt są zawiłe i sięgają w głąb historii. Zjawisko towyprzedza narodziny kapitalizmu, trwający bowiem tysiąclecia proces udomawiania pewnejliczby gatunków włączył niektóre zwierzęta w sferę moralnego zainteresowania ludzkości,inne zaś z niej wykluczył. Było to zjawisko zróżnicowane i uzależnione od kultury. Weźmyprosty przykład: w jednych kulturach psy są ukochanymi pupilkami, w innych natomiast sięje zjada, podczas gdy świnie i bydło – dwa najczęściej spożywane na świecie gatunki – przezwielkie religie są uznawane za świętość. Ale na potrzeby tego wywodu wystarczy stwierdzić,że przez większą część dziejów nawet te zwierzęta, które trzymano dla ich mięsa, mleka, jaj,skór i wełny, hodowano w niewielkiej liczbie, a rolnicy i pasterze znali w stadzie każdą sztukę.Oczywiście istotny wpływ na to, jak się z nimi obchodzono, miało to, czy w relacji człowiekai zwierzęcia pojawiała się więź emocjonalna. Życie zwierząt gospodarczych było bardziejbezpośrednio związane z ziemią i miało wartość przez dłuższy czas niż obecnie. Objawiałosię to m.in. w tym, że pochłaniały odpadki, ich odchody użyźniały ziemię (były głównym źródłemazotu), korzystano z siły ich mięśni; tempo reprodukcji i produkcji (np. mleka i jaj) byłowolniejsze, a ograniczenia technologiczne nie pozwalały przyspieszyć tych procesów. W go-22. Pionierami w badaniu praktyk współczesnych ferm hodowlanych są Mason i Singer (1990). Literatury poświęconejtemu tematowi stale przybywa. W tym podrozdziale oprócz słynnej książki Masona i SingeraAnimal Factories uwzględniamy również prace Nierenberg (2005), Midkiffa (2004), Silversteina (1999),Foksa (1999) i Davis (1996, 1995).65