Avrupa-Birligi-Kitabi

04
Avrupa Birliği I Üyeler
AB’ye hangi devletlerin üye olabileceği AB Antlaşması’nda iki
maddeyle düzenleniyor. Coğrafi kriter olarak da bilinen 49. maddeye
göre, 2. maddede belirtilen koşulları karşılayan “tüm Avrupa
devletleri” AB’ye üye olabilir. Maddede ya da başka bir yerde
herhangi bir tanım yapılmadığı için, “Avrupa”nın neresi olduğu
hangi devletleri bu kapsadığını söylemek zor. Öte yandan, AB bir
ulus-üstü bütünleşme projesi olduğu için, coğrafi kriterin nispeten
dar tanımlandığını söylemek mümkün. Dolayısıyla, coğrafi
anlamda “Avrupalılık” dendiğinde de birbirine ekonomik, toplumsal,
siyasal ve kültürel anlamda daha yakın/benzer devletlerin
anlaşıldığını söylemek mümkün.
“Avrupa” Neresi?
AB, kendisine “her Avrupa devleti”nin üye olabileceğini hükme
bağlamış ama bu coğrafi ifadenin nereleri kapsadığı herhangi bir
yerde açıklanmamış. Benzer bir durum coğrafi kriter olarak aynı
ifadeyi kullanan Avrupa Konseyi için de söz konusu. Türkiye’nin
kurulduğu 1949’dan bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’ne
bugün Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Rusya dâhil 47
devlet üye. Hatta Kazakistan’ın yaptığı üyelik başvurusu da
“Avrupa’da olmadığı için” değil diğer üyelik kriterlerini yerine
getirmediği için reddedilmiş. Dolayısıyla aynı coğrafi kriterin
yani “Avrupa devleti” olmanın örgütün niteliğine ve hedeflerine
göre farklı yorumlanabildiğini görüyoruz. Ulus-üstü bütünleşme
projesi olan AB Avrupa’yı bu nedenle daha dar tanımlarken, insan
haklarına saygının mümkün olduğunca yaygınlaştırılmasını
isteyen ve herhangi bir bütünleşme hedefi olmayan Avrupa
Konseyi olabildiğince geniş yorumu tercih etmiş. Benzer bir
geniş yorumu ortak kültürel ve sportif faaliyetler hedefleyen
Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) ya da Eurovision
Şarkı Yarışması gibi oluşumlarda da görüyoruz.
122