Avrupa-Birligi-Kitabi

ki, başlangıçta “siyasi platform” olmayla sınırlı görev ve yetkileri zamanla artan
Avrupa Parlamentosu, “yasama” yetkisini günümüzde Bakanlar Konseyi’yle birlikte
kullanmakta.”
Dolayısıyla, 1980’lere gelindiğinde özellikle hukuksal ve ekonomik anlamda varlığını
şekillendirip kurumsallaştıran Avrupa Toplulukları’nın, başlangıçta öngörüldüğü
gibi yavaş yavaş toplumsal ve siyasal bütünleşmeyi gündemine aldığını
söyleyebiliriz.
Avrupa bütünleşmesinin 1980’lerle toplumsal ve siyasal alanlara yönelmesini etkileyen
bir diğer önemli gelişmesiyse, dünya siyasetinde yaşandı. İkinci Dünya Savaşı’ndan
sonra başlayan ve Avrupa’yı bütünleştirme fikrini de tetikleyen Soğuk
Savaş’ın ABD önderliğindeki Batı Bloku lehine sona ereceği anlaşılmıştı. Bunun
başta güvenlik olmak üzere Avrupa üzerinde ciddi etkileri oldu. Bir yandan güvenlik
kaygılarıyla birlikte bunun neden olduğu askeri harcamaların da azalacağı
beklentisi oluştu. Böylece kaynakların başka toplumsal alanlara kaydırılması fikri
gündeme geldi. Üstelik ABD’ye olan askeri bağımlılığın azalmasının da Avrupa bütünleşmesine
yeni bir ivme kazandıracağı düşünüldü. Kısacası, zaten ekonomik,
hukuksal ve teknik açılardan belirli bir aşamaya gelen bütünleşmenin toplumsal
ve siyasal alana yayılmasının artık daha kolay ve mümkün olacağı görüşü ağırlık
kazandı.
Bu ve benzeri düşüncelerin belki de ilk somut sonucu, 1980’lerde iki genişleme
dalgasının yaşanması oldu. 1981’de Yunanistan, 1986’daysa İspanya ve Portekiz
AB’ye katıldı. Üçü de yakın zamanda darbe ya da dikta rejimleri atlatan ülkelerin
kabulünün Avrupa bütünleşmesinin siyasi boyutunun ön plana çıkmaya başlamasının
işaretlerinden birisi olduğu rahatlıkla söylenebilir. Nitekim ekonomik ve
hukuksal bütünleşmenin oturması ve dünyada Soğuk Savaş’ın güvenlikçi politikalarının
sona ermesiyle “demokratik anlayış ve yönetimleri benimseme ve teşvik
etme” başlığı daha fazla vurgulanır oldu.
Öte yandan, toplumsal bütünleşme açısından çok önemli olan Schengen Anlaşması
da bu dönemde imzalandı. Her ne kadar hukuken AB bünyesinde imzalanmasa
da, pek çok üyenin parçası olduğu Schengen sistemiyle toplumsal karşılığı
çok yüksek olan “vizelerin kaldırılması ve serbest dolaşım” uygulamasına geçildi.
71