Avrupa-Birligi-Kitabi

Bu arada, 1986’da imzalanan Avrupa Tek Senedi’yle ekonomik entegrasyon bir
adım daha ilerletildi ve 31 Aralık 1992 itibariyle “tek pazar (single market)” kurulması
hedefi belirlendi. Siyasa alandaysa “Avrupa Siyasi İşbirliği” adıyla daha
sonra “ortak dış ve güvenlik politikası” olarak anılacak bir zemin oluşturuldu.
Kısacası Avrupa bütünleşmesi, tedrici bütünleşme anlayışına uygun olarak
1980’lerde toplumsal ve siyasal alanlara da uzanmaya başladı.
Öte yandan, Doğu Bloku’nun dağılma sürecinin başlamasıyla Doğu Avrupa’daki
pek çok devletle nasıl ilişkiler geliştirileceği tartışmaları da gündemeydi artık. Bu
ise AB’nin kendini sadece ekonomik değil toplumsal ve siyasal nitelikler ve hedefler
çerçevesinde de yeniden tanımlamasını gerektiği düşüncesini besledi.
Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak da 7 Şubat 1992’de Maastricht Antlaşması
imzalandı. O zamana kadar yapılan en köklü değişiklikleri içeren Antlaşma, bütünleşme
sürecinde ileri bir aşamaya geçildiğinin de habercisiydi. 1951’den itibaren
temelde ekonomi ve hukuk alanında atılan adımlar kurumsallaştı ve bütünleşmeyi
ekonominin diğer alanlarıyla toplumsal ve siyasal alana yayma dönemi
resmen başladı.
Maastricht Antlaşması:
Siyasi Bütünleşmeye
Doğru
Maastricht Antlaşması’nın dikkat çeken ilk
özelliğinin “Avrupa Birliği” isminin bu düzeyde
ve anlamda resmen ilk kez kullanılması olduğu
söylenebilir. Bir hukuksal kişilik olarak olmasa
da “şemsiye” bir isim olarak zikredilen Avrupa
Birliği’nin “sütun (pillar)” olarak adlandırılan
üç alandan oluşması öngörüldü. Birinci sütun,
bütünleşme sürecinde o zamana kadar atılan
tüm adımları içeren “Avrupa Topluluğu”ydu.
1951 ve 1957’de imzalanan antlaşmalarla ku-
73