zeplin-karin-tidbeck

Önsöz
Elizabeth Hand 1
Zeus’un başından çıkan Athena gibi edebiyat dünyasında birden ortaya çıkıp çiçek gibi açılan, onun
kadar olağanüstü yetenekli bir yazarla karşılaşmak çok nadir, neredeyse hiç duyulmamıştır. Ama
olağanüstü zamanlarda yaşıyoruz ve Karin Tidbeck’le çağımızın hak ettiği sanatçıya kavuşmuşa
benziyoruz.
Büyük hayalperest Lord Dunsany yüz yıl önce, bildiğimizin ötesindeki dünyayı yazdı. Yirmi birinci
yüzyılın başlarında baskın popüler edebi form olan fantazyanın yükselişiyle birlikte, dünyanın gittikçe
burjuvalaştığını, metalaştığını ve ana akıma kapıldığını gördük. Lafı dolandırmadan, spekülatif kurgu
söz konusu olduğunda, artık beni şaşırtacak fazla bir şey kalmadığını söylemeliyim. Zeplin gibi
aklımı başımdan alan ya da ne kadar ne kadar tuhaf, güzel ve akıldan çıkmayan öykülerden oluştuğunu
kelimelerle ifade edemediğim bir kitabı en son ne zaman okuduğumu hatırlamıyorum.
Elbette Tidbeck’in edebiyat camiasında ortaya çıkışı göründüğü kadar aniden olmadı. Tidbeck on
yıldır öyküler yayınlıyor ve burada yer alan öykülerin pek çoğu önce Vem är Arvid Pekon? kitabında
toplanarak anadili İsveççede yayınlandı. Bu öykülerin bazılarının İngilizce tercümeleri, ABD ve
Britanya’da yayınlanan dergilerde ve antolojilerde yer aldı. 2010’da, bu alanda güçlü birer kalem
haline gelen yazarların uzun zamandır tecrübe sahası olan prestijli Clarion Yazarlar Atölyesi’ne
katıldı. Tidbeck ayrıca, İsveç Yazarlar Fonu’ndan burs kazanan pek az fantazya yazarından biri. İlk
romanı bu yıl İsveç’te yayınlandı.
Yine de böylesi çarpıcı metinlerin aldatıcı bir şekilde incecik bir kitapta bulunmasında hayrete
şayan bir durum var. Hararetli yoğunluğu ve ayrıksı duran mesafeli etkisiyle, Tidbeck’in eserleri
zaman zaman James M. Tiptree Jr.’ı (Alice Sheldon) hatırlatıyor; özellikle de “Teyzeler” ve
“Jagannath” Tiptree’nin klasik yaratık bilinci tasvirlerini (“Love is the Plan the Plan is Death”) akla
getiriyor.
Ama Tidbeck’in edebiyatı, Tiptree’ninkinden daha zengin ve duygulara çok daha fazla odaklanıyor.
Bu hikâyelerin hepsinde olduğu gibi, açıklanamaz bir şeyler meydana geldiğinde bile okur Tidbeck’in
karakterleriyle içten içe duygudaşlık kurabilir. Kaybetme, hayret veya melankoli, Hamlet’in de
söylediği gibi, gökte ve yerde bizim düşüncemizde yarattığımızdan çok daha fazlası olduğuna dair
derin kabullenişi asla bastırmıyor. “Augusta Prima” öyküsüne adını veren karakterin şu sorusunda
olduğu gibi:
“Bilmem gerek,” dedi Augusta. “Dünyanın doğası nedir?”