29.12.2020 Views

ud#51 (25861)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

udmdunne.ru

+7 951 195 37 65

Арлы йылпумъянъёс

УДМУРТИЕЗ АЗИНТОН

№51 (25861)

2020-тӥ ар 30-тӥ толсур 3

Азинскон — асьмеос бордын

Тӧро А. Бречалов ортчись арлы йылпумъянъёс лэсьтӥз, вуоноезлы ужпумъёс пуктӥз

24-тӥ декабре Кун

Кенешысь депутатъёс

люкаськылӥзы туэ ар

понна берлояз сессиязы.

Отын Тӧро Александр

Бречалов Удмурт Элькунын

югдур сярысь вераз.

Адями, семьяос

Александр Бречалов докладаз

пусйиз: шуг-секытъёс

вань, но соос сярысь ялан вераны

кулэ ӧвӧл. Уката ик соос

азьланьын но луыны быгатозы.

Но номыр шоры учкытэк,

азинскемысь ум дугдӥське.

Кызьы улом вуоно арын — асьме

бордысь потоз.

— Элькун казнае туэ 61

миллиард манет люкаськиз,

данакез — вытъёс чотын,

— шуиз Тӧро. — Но чакламлэсь

со 10 миллиард манетлы

ӧжытгес луиз. Таин валче

пунэмаськонъёсмы йылӥзы.

Тау кароно Россиысь Правительстволы

улосъёсты кылэмез

понна. Бадӟым процентэн

басьтэм кредитъёсмес пытсаны

шуыса 14-тӥ декабре гинэ

республикаямы 4 миллиард

800 миллион манет вуиз.

Тӧро лыдъямъя, тужгес

валтӥсез, мае лэсьтыны

быгатӥм — дыраз тырим пенсиосты,

пособиосты, уждунэз,

висъямын дунтэк эмъюмъёс,

эмъян тӥрлык.

— Шаерысьтымы коронавирусэн

сэрен секыт югдуре

шедем ужбергатӥсьёслы ог 17

миллиард манет тыр юрттэт

вуэмын Россилэн Президентэзлэн

Владимир Путинлэн

решениосызлы луыса. Нош

нылпиосын семьяослы, Выль

арлы выплатаосты но лыдэ

басьтыса, — 12 миллиард 400

миллион манет. Кызьы вера

Владимир Путин, валтӥсь ужпум

— улон-вылонэз ӟечгес

карон. Соин ик мар гинэ ум

кариське, кыӵе гинэ решениосы

ум вуиське — нырысетӥ

интыын луыны кулэ адями,

семьяос.

Калыклэсь улон-вылонзэ

ӟечомытон вылысь ик берло

дыре улонэ пыӵатӥсько нацпроектъёс.

Тодмо ни: соос

азинтӥськозы 2030-тӥ арозь.

Вуоно арын соосты быдэсты-

Тужгес валтӥсез — адямиослы уждун, пенсиос, пособиос тырон,

тазалыкез утён, лыдъя А. Бречалов.

ны оглом 17 миллиард манетлэсь

ятыр висъяны чакламын.

Тазалык

2020-тӥ ар возьматӥз, макем

сюлмаськыны кулэ тазалыкмы

сярысь: арлы быдэ диспансеризация

ортчоно, урод

сямъёсмылэсь куштӥськоно,

таза улонэн эшъяськоно.

Азинтӥськоз больницаосты

выльдон, эмъян тӥрлык

басьтон — талы оглом ог 2

миллиард манет быдтыны чакламын.

Озьы выльдэмын луозы

сэр но сюлэм висёнъёсъя

6 центръёс, Нырысетӥ элькун

больницае но Лек пыктосъёсъя

элькун диспансере басьтэмын

луозы МРТ аппаратъёс.

Вуныса уз кыле ёрос больницаос

но — вуоз пӧртэм эмъян

тӥрлык.

— Туэ 88 фельдшер-акушер

пунктъёсты усьтыны кулэ

вал, — пусйиз Тӧро. — Но та

ужез 2021-тӥ арлы кельтытэк

ӧйлась. Озьы вуоно арын

ваньзы соос усьтӥськозы. Со

сяна, выльдом Вотка ёросысь

Пихтовкаысь но Дэри ёросысь

Хохрякиысь, Ягулысь ФАПёсты.

Тӧро озьы ик нимысьтыз

вераз мукет удысъёс сярысь —

2021-тӥ арлы бюджетын чакламын:

6,35 миллиард манет — сюресъёс лэсьтыны;

2,5 миллиард манет — дышетонлы;

2 миллиард манет — тазалыкез утёнлы;

1,947 миллиард манет — гуртъёсты азинтонлы;

437 миллион манет — промышленностьлы;

330 миллион манет — культуралы;

302 миллион манет — спортлы.

дышетон, культура, спорт, инкуазез

утён… Усьтӥськозы 14

выль нылпи садъёс, 2 школа,

мугорез кыдатон 5 комплексъёс,

стадионъёс, 2 культурая

юртъёс, 3 модельной библиотекаос

но трос мукетыз.

Сюресъёс

— «Кышкыт луисьтэм но

ӟеч сюресъёс» нацпроектэ

пыриськеммыя 3-тӥ арзэ ни

устоосыз 3 улосъёс пӧлы шедимы,

— пусйиз Тӧро. — Озьы

туэ ватсаса 340 миллион манет

басьтӥм. Вуоно арын та

уж азинтӥськоз — 1 миллиард

360 миллион манет висъяны

чакламын. Со чотын волялозы

26 интыосысь 53 иськем

сюресъёс, пуктэмын луозы 25

видеокамераос.

А. Бречалов депутатъёслэн

тодазы вайытӥз: 2017-тӥ арын

шаерамы зор-котэн ветлыны

луонтэм 62 сюресъёс вал.

Туннэ нуналлы соос тупатэмын.

Со сяна, ватсаса эшшо

22-сэ волятыны быгатӥм. Уж

азинтӥськоз вуоно арын но —

13 сюресъёсты выльдыны элькун

бюджетын 453 миллион

манет чакламын.

— Вуиз сыӵе вакыт, куке

сюресъёсты тупатонэн ӵош

вераськыны быгатӥськом ни

тротуаръёсты волятон сярысь

но, — азинтӥз А. Бречалов. —

Вуоно арысен улонэ пыӵаны

кутскоз «Пыдын ветлон

Ижевск» проект. 16 иськемлэсь

кузьгес 22 тротуаръёс тупатэмын

луозы, талы 100 миллион

манет учкемын. Оглом та

программа 5 арлы чакламын.

Ижысь, вань городъёсысь но

ёрос центъёсысь пыдын ветлон

сюресъёсты умоятыны

дыр вуэмын, уката но школаос,

нылпи садъёс, больницаос

котырысь.

Вуз поттон, туризм

Вань чаклам ужпумъёсты

быдэстон понна кытысь уксё

кароно? Экономикаез ӝутоно.

— Ужбергатӥсь кариськон,

ужан интыос кылдытон но

выт тырон — со патриотизм.

Асьмеос ӝот-ӝот вераны

быгатӥськом: республикаямы

ӧжыт ӧвӧл азинлыко предпринимательёс,

— шуиз Тӧро.

— Вузмес палэнэ но поттыны

кутским. Озьы туэ 10 толэзь

ӵоже, шуг-секытъёс шоры учкытэк,

быгатӥм 402 миллион

доллар тыр вузаськыны, кылем

арынлэсь со 7 процентлы

тросгес. Вузмес басьто Европаысь

но, Азиысь но кунъёсын.

Вуоно арын «Комос»

компания Саудовской Аравие

курегпуз келяны кутскоз.

Азьланезлы ужпумъёс озьы

ик бадӟымесь: сиён-юонэз

сяна, экспортэ поттоно автотехникаез

но мукет пӧртэм арбериосты

— туэ 122 миллион

доллар тыр вузамы ке, вуоно

арын та лыдпусэз 230 миллион

долларозь вуттоно ни. Экспортёръёс

пӧлы тросгес мед

сюрозы пичи ужбергатонэн

вырисьёс но. Тӧро верамъя,

оглом 2030-тӥ арозь сиён-юонэ

пырисьтэм вузъ ёсты палэнэ

вузанэз 2 но ӝыны поллы

йылэтоно — арлы быдэ 20

процентлы. Сыӵе азинскон

басьтон понна 2021-тӥ арын

121 но ӝыны миллион манет

udmgossovet.ru

чакламын, 74 миллионэз —

федерал казнаысь.

— Экономикаез юнматыны,

инфраструктураез умоятыны

юрттэ туризм но, — ватсаз

Тӧро. — 2030-тӥ арозь со

чотын казнае 150 миллион выт

пыртыны кулэ — та вормымон

лыдпус! Асьмелэн вань ма чотын

будыны. Ваньмы адӟимы,

кыӵе тунсыко пӧрмиз «ДаУР»

проект ик, кӧня мурт ортчы

пыриськиз, пӧлазы — палэнысь

лыктӥсьёс но. Соин ик

вуоно арын ужано выль маршрутъёс

кылдытон, офлайн но

онлайн амалъёсын ужрадъёс

ортчытъян, инфраструктураез

умоятон бордын. Тодмо ни:

матысь дыре Россиын ужаны

кутскоз туризмез азинтонэн

герӟаськем нацпроект — Удмуртия

отчы одно пыриськоз.

Гуртын улон

Удмуртиын котькуд 3-тӥез

адями али гуртын улэ. Но

егитъёслэн отысь кошкемзы

потэ, кылсярысь, 2019-тӥ

арын 2 сюрс 900 мурт городэ

выжиз. А. Бречалов верамъя,

таин сэрен но 2021-тӥ ар Гуртлэн

ареныз ялэмын. Озьы гуртысь

экономикаез ӝутонлы

нимысьтыз саклык висъяськоз.

Шуом, улонэ пыӵатӥськозы 70

инвестпроектъёс, соослэн огъя

дунзы 39 миллиард манет, ватсаса

1 сюрс 900 ужан интыос

кылдозы, казнае 236 миллион

манет тыр выт пыроз.

— Гуртысь ужбергатӥсьёслы

юрттон вылысь ик

вуоно арын элькун бюджетысь,

туэен ӵошатыса, 511

миллион манетлы тросгес

висъяны чакламын, — пусйиз

Тӧро. — Озьы оглом гурт удыслы

1 миллиард 947 миллион

манет висъяськоз. Кыӵе юрттэт

луоз? Нырысь ик, вытъёс

пичиятэмын луозы, кыкетӥез,

1 процентъем кредит сётӥськоз,

куинетӥез, дунтэм

дунын музъем висъяськоз но

тыл, ву кысконлэсь оглюкетсэ

ас вылаз басьтоз республика.

Со сяна, выль юрттэтъёс чакламын

фермеръёслы.

Сюресъёс, газ, ву, связь —

ваньмыз та нырысь ик сюлмаськытэ

гуртын улӥсез. Та

одно лыдэ басьтӥськоз. Озьы

гуртъёсы вуттӥсь, гуртъёс куспысь

сюресъёсты волятыны

2 миллиард 352 миллион манет

висъяськоз. 69 гуртъёсы

вуоз Интернет, кыскемын луозы

15 иськем ву но 35 иськем

газ гумыос.

________

Элина КУМАЧЁВА

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!