Produkty tradycyjne z regionu rzeki Mrogi, Rawki i - KSOW: łódzkie

Ratafi a sołtysowej z Eufeminowa
Inne produkty: łzy świętej Eufemii (nalewka), ser kozi, pierogi z mięsem, pierogi z kapustą i grzybami,
ciasteczka francuskie.
Ratafi e to słodkie wódki
sporządzane od dawna
w gospodarstwach
domowych z mieszaniny
soków i nalewów owocowych. Przez zmianę wzajemnego
stosunku ilości pobieranych składników oraz regulowania
zawartości cukru i alkoholu można otrzymać wielką rozmaitość
tych wyrobów, wspaniałych niekiedy, jak to mówiły nasze babki
. Ratafi e można podzielić na dwie grupy:
ratafi e o przewadze smakowo- zapachowej jednego owocu, jak
ratafi a wiśniowa lub morelowa, w których jeden owoc potraktowany
jest jako surowiec podstawowy, oraz ratafi e mieszane,
o zaokrąglonym zapachu i smaku owocowym i o tak dobranym
składzie, że żaden z owoców nie uwydatnia się zbyt silnie. [Cieślak
1978:271]
W staropolskich zwyczajach było „Zarówno w Wigilię, jak
i obydwa dni świąteczne pijano wódkę, dość często zaprawioną
miodem, sokiem lub palonym cukrem. [Dekowski 1979:205]
Natomiast w Brzezińskiem śpiewano na weselu:
„ Przyszła do nas buteleczka,
W buteleczce gorzałeczka,
Dobra gorzałeczka;
Pijali ją gospodarze
Przepijali lewentarze,
Pijały ja panieneczki,
Po kieliszku malineckim,
Dobra gorzałeczka”. [Markuza- Bieniecka, Dekowski 1976:31]
Klasyczne ratafi e przygotowuje się od wiosny do jesieni, wrzucając
do słoja wszystkie kolejno dojrzewające owoce, w miarę
jak dojrzewają. [Caprari 2003:15] Wśród nalewek wyróżnić
należy: owocowe (słodkie i wytrawne), np. ratafi e, jagodzianki,
jagodówki, dereniówki, jeżynówki, morelówki, wiśniówki,
malinówki; korzenne, np. cytrynówki, imbirówki; ziołowe, np.
piołunówki, miętówki, żubrówki; miodowe, np. krupnik, i różne
inne. [Rogala 2005]
Ratafi a sołtysowej związana jest z tradycjami w rodzinie Fixów.
Według dokumentów i drzewa genealogicznego można prześledzić
pewne tradycje i zwyczaje. Historia rodziny mówi, że Wilhelm
Fix (jego dziadkowie byli poddanymi Stanisława Leszczyńskiego
króla Polski i księcia Lotaryngii) przeniósł się z Lotaryngii
na ziemie polskie i zamieszkał na początku XIX wieku w Jasieniu
(dziś w gminie Dmosin). O ile Francja kojarzy się z winnicami
i produkcją win, to Lotaryngia do dziś słynie z gorzelni wytwarzających
destylaty owocowe. Tak więc produkcja mocnych alkoholi
i wszelkich pochodnych produktów jest procesem ogólnie
znanym. Nie dziwi więc umiejętność wytwarzania nalewek,
którą Wilhelm posiadał. Z pewnością dostosował on przepis do
nowych warunków geografi cznych i był przekazywany z pokolenia
na pokolenie, jego syn Roman Piotr Fix był ziemianinem
i prawdopodobnie sam był właścicielem gorzelni nic dziwnego,
że przepis pozostał w rodzinie i przepis przetrwał do dziś. Tradycje
wytwarzania ratafi i sołtysowej do dziś są kultywowane przez
panią Halinę Fiks-Janeczek z Eufeminowa.
Przepis
Składniki:
Czarne jagody z lasu Wiączyńskiego, poziomki, truskawki, wiśnie,
porzeczki, czarny bez i maliny, spirytus rozcieńczany wodą,
cukier.
Produkt zgłasza: Halina Fiks-Janeczek, Eufeminów,
gm. Brzeziny
Wykonanie
Wybrać dojrzałe owoce i wypłukać je w bieżącej wodzie. Wsypać
do szklanego naczynia stosownej wielkości. Zalać rozcieńczonym
spirytusem, zostawić w miejscu ciemnym i ciepłym.
Z kolejnymi dodawanymi owocami postępować analogicznie.
Po dodaniu ostatnich owoców sezonowych dołożyć niewielką
porcję cukru i wlać porcję rumu. Czekać około pół roku (tradycyjnie
do Wielkanocy) i zlać nalewkę znad owoców. Jeśli jest
taka potrzeba minimalnie dosłodzić. Następnie przefi ltrować,
zlać do naczynia szklanego i odstawić w ciemnym miejscu do
czerwca. Jeszcze raz przefi ltrować i przelać do ciemnych butelek.
We wrześniu można spróbować, a na następną Wielkanoc
będzie już pyszna.
47