Polityka i historia - Zbliżenia Interkulturowe

Jubileusz Güntera Grassa
sowski międzywojenny Gdańsk z tym
naszym dzisiejszym. Miastem, w którym
dalej żyją świadectwa przeszłości, te same
ulice, budynki, ale oglądane zupełnie innymi,
w większości nie pamiętającymi już
wojny, oczami. W miejscach, gdzie kiedyś
ludzie walczyli, umierali, teraz są sklepy i
dyskoteki. I bardzo dobrze – w końcu
trzeba żyć dalej. Jednak jakieś rozchwianie
pozostaje. Idąc za myślą, że »po
Oświęcimiu nie ma już poezji«, próbowaliśmy
odnaleźć tamtych bohaterów w
naszych czasach – żyjących dziś, ale noszących
w sobie piętno wojny. Interesowała
nas próba obserwacji ich dzisiejszego
życia, z ich potrzebą ucieczki od stygmatyzujących,
złych wspomnień. Potrzebą
ucieczki w narkotyki, alkohol, zabawę.
Postaci tańczą na zgliszczach. Bawią się i
zatracają we współczesnym chocholim
tańcu, ale i w próbie wyrzucenia z siebie
bólu i cierpienia. By oszaleć i przez to
normalnie żyć dalej”.
Spektakl kończy się niemalże „orgiastyczną”
sceną w stylu hollywoodzkim.
Ale rozumiem, że autorzy chcieli sprostać
pewnemu zapotrzebowaniu widza, obracającego
się w kręgu współczesnej kultury
masowej. Wizja wielkiego pisarza została
jednak na szczęście w tym przedstawieniu
zachowana.
Imprez jubileuszowych w Gdańsku
było bez liku i nie będziemy w stanie w
naszej rozmowie wszystkich omówić.
Ale może jeszcze kilka słów o specjalnym
koncercie dla Güntera Grassa.
5 października koncertował w Centrum
św. Jana specjalnie na tę okazję powołany
zespół Mikołaj Trzaska Mottlau River
Band. Był to swoisty dialog muzyczny z
12
twórczością Güntera Grassa, taka mieszanka
międzygatunkowa, złożona z
muzyki klasycznej, eksperymentalnej i
jazzu. Koncertowi towarzyszyły performatywne
interdyscyplinarne kreacje audio-video
i niecodzienne efekty świetlne.
Rzecz istotna: koncert poprzedzono
prezentacją edytorsko świetnie wydanego
przez Gdański Oddział Stowarzyszenia
Pisarzy Polskich Kalendarza Grassowskiego
na rok 2008. Zachęcam wszystkich
do nabycia tego „cacka” wydawniczego.
Niewątpliwie niebanalnym wydarzeniem
była również wizyta Grassa w
Gminie Żydowskiej.
Pisarz odwiedził Nową Synagogę we
Wrzeszczu i wziął udział w szabasowej
kolacji, na którą zaprosił go przewodniczący
gminy Michał Samet. Synagoga
gdańska jest „równolatką” pisarza i obchodziła
osiemdziesiątą rocznicę powstania.
Pisarz był wyraźnie wzruszony powitaniem
rabina: „Obie daty łączy pamięć i
świadectwo. Nasza pamięć o pokoleniach
ojców i świadectwo, jakie w swoich dziełach
daje noblista. Pańska obecność w
Nowej Synagodze to symbol – jak sam
Pan to kiedyś nazwał – »przeskakiwania
granic«, które zbudowali między nami
ludzie podli i źli”.
Zakończmy naszą rozmowę jakimś typowo
grassowskim akcentem: porozmawiajmy
o pisarzu w kontekście jedzenia.
Ten wątek przewija się przecież w całej
jego twórczości, o czym zresztą Pan Profesor
wielokrotnie pisał. Czy w czasie
jubileuszu o nim nie zapomniano?