Wojciech Cichosz METODOLOGIA Elementarz Studenta

Sy(QLHM ]DLVWQLDáD Z ZLDGRPR FL PHWRGRORJyZ %DGDQLD WDNLFK KLVWRU\NyZ QDXNL MDN
Koyré, Cohen czy Holton Z\ND]Dá\ *H U]HF]\ZLVWD QDXND Z VZRLP UR]ZRMX
G]LHMRZ\P E\áD F]\P RGPLHQQ\P RG QDXNL ÄUHNRQVWUXRZDQHM´ SU]H]
SR]\W\ZLVW\F]Q\FK PHWRGRORJyZ 2ND]DáR VL *H QDXNL QLJG\ QLH E\á\ RGLzolowane
RG ZSá\ZyZ ILOR]RILL D QDZHW WHRORJLL :Sá\Z\ WH RGG]LDá\ZDá\ QD VLHELH Z]DMHPQLH
L QDMF] FLHM E\á\ MHGQ\P ] QDMZD*QLHMV]\FK F]\QQLNyZ GHF\GXM F\FK R REOLF]X QDXNL
danej epoki.
%H]SR UHGQLP F]\QQLNLHP ]ZURWX NX KLVWRULL Z EDGDQLDFK G\VNXUV\ZQ\FK E\áD
NVL *ND 7KRPDVD .XKQD pt. Struktura rewolucji naukowych 15 . Prowokacyjne
VWZLHUG]HQLH DXWRUD *H ÄSUDZLGáRZR FL´ Z UR]ZRMX QDXNL V UDF]HM Z\QLNLHP
KLVWRU\F]Q\FK L VRFMRORJLF]Q\FK SU]\SDGNyZ DQL*HOL UH]XOWDWHP G]LDáDQLD MDNLHM
ÄZHZQ WU]QHM ORJLNL´ QDXNL VSRZRGRZDáR ]ZUyFHQLH XZDJL PHWRGRORJyZ QD
]DJDGQLHQLD KLVWRU\F]QH =DVDGQLF]\P HOHPHQWHP SROHPLN SRGM W\FK PL G]\ LQQ\PL
przez K. Poppera, I. Lakatosa, P. Feyerabenda, cz\ ZáD QLH 7K .XKQD VWDá VL SUREOHP
UDFMRQDOQR FL QDXNL 16 .
15 Th. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, Warszawa 1968.
16 3RVW S QDXNRZ\ FR QDMPQLHM RG F]DVyZ 2 ZLHFHQLD )UDQFXVNLHJR VWDá VL VORJDQHP X]QDZDQ\P QLHPDO
LQVW\QNWRZQLH SU]H] SUDZLH ZV]\VWNLFK : W\P GXFKX QD KLVWRUL QDXNL SDWU]\áD ]DUyZQR KLVWRULR]RILD MDN L
PHWRGRORJLD QDXN LQVSLURZDQD SU]H] Uy*QH RGPLDQ\ SR]\W\ZL]PX :HGáXJ WHJR SRJO GX PLDU SRVWSX
QDXNRZHJR MHVW OLF]ED Z\QLNyZ QDJURPDG]RQ\FK SU]H] QDXN 1DXND UR]ZLMD VL SU]H] GRVNRQDOHQLH VZRLFK
PHWRG L NXPXORZDQLH Z\QLNyZ 3RJO G WHQ MHVW RNUH ODQ\ PLDQHP kumulatywizmu 5HDNFM QD WDN LQWHUSUHWDFM
nauki jest antykumulatywizm, ktyU\ SU]\ELHUD Uy*QH IRUP\ RG DQDUFKLVW\F]QHM PHWRGRORJLL QDXND MHVW JU Z
NWyUHM VXNFHV MHVW PLHU]RQ\ QLH UH]XOWDWHP OHF] XPLHM WQ SURSDJDQG GR GURELD]JRZ\FK DQDOL] KLVWRU\F]Q\FK L
VRFMRORJLF]Q\FK ZHGáXJ NWyU\FK W]Z SRVW S QDXNRZ\ MHVW GHWHUPLQRZDQ\ SU]\SDGNRZ\PL RNROLF]QR FLDPL R
FKDUDNWHU]H SR]DPHU\WRU\F]Q\P 6SyU PL G]\ NXPXODW\ZL]PHP D DQW\NXPXODW\ZL]PHP VWDQRZL F] ü ZLHONLHM
G\VNXVML QD WHPDW UDFMRQDOQR FL HZROXFML QDXNL =D WH] NXPXODW\ZLVW\F]Q SU]HPDZLD W]Z zasada
korespondencji VIRUPXáowana przez Nielsa Bohra -HVW MHGQ ] QDMZD*QLHMV]\FK UHJXá KHXU\VW\F]Q\FK E G(
QLHNLHG\ MHG\Q Z SRV]XNLZDQLX QRZ\FK WHRULL 1RZD WHRULD PXVL SU]\QDMPQLHM ÄXV]DQRZDü´ RVL JQL FLD
SRSU]HGQLHM WHRULL %UDN SU]HM FLD JUDQLF]QHJR GR VWDUHM WHRULL R]QDF]DáE\ *H QRZD WHRULD QLH MHVW Z VWDQLH
Z\WáXPDF]\ü W\FK ]MDZLVN NWyUH VNXWHF]QLH Z\MD QLDáD SRSU]HGQLD WHRULD =JRGQLH ] ]DVDG NRUHVSRQGHQFML VWDUD
WHRULD QLH MHVW SU]HNUH ODQD SU]H] QRZ DOH MHVW SU]H] QL ÄZFKáDQLDQD´ Z WDNLP VWRSQLX Z jakim stara teoria
MHVW GREU]H X]DVDGQLRQD HPSLU\F]QLH : WHQ VSRVyE GRNRQXMH VL DNXPXODFMD Z\QLNyZ QDXNRZ\FK =DVDGD
NRUHVSRQGHQFML Z\]QDF]D NLHUXQHN SRVW SX 3RPLPR ZLHOX RJUDQLF]H ]DVDG\ NRUHVSRQGHQFML ]DVWU]H*H WDN
natury historycznej, jak i metodRORJLF]QHM NRQFHSFMD NXPXODW\ZLVW\F]QD ]GHF\GRZDQLH JyUXMH QDG NRQFHSFM
DQW\NXPXODW\ZLVW\F]Q 3URFHV UR]ZRMX ZLHG]\ QD SHZQR QLH MHVW OLQLRZ\P QDUDVWDQLHP VXNFHVyZ 1DOH *\ WH*
SDPL WDü *H – SRPLPR ZV]HONLFK QLHZVSyáPLHUQR FL L UHLQWHUSUHWDFML – LVWQLHM Z IL]\FH SU]\NáDG\ WHRULL SU]H]
ZLHNX ]DFKRZXM F\FK W VDP SRSUDZQLH VIRUPDOL]RZDQ L GREU]H X]DVDGQLRQ HPSLU\F]QLH SRVWDü QS ZLHOH
UR]ZL ]D DVWURQRPLL RSW\NL JHRPHWU\F]QHM L VWDW\NL VWDUR*\WQHM *UHFML GR G]LVLDM ]DFKRZXMH VZRMH ]QDF]HQLH Z
niemal niezmienionej postaci).
39