Avrupalılık Azınlık

Ceteris ParibusCeren Zeynep Akceren@tesev.org.trAntakyalı Ortodoks azınlığıngünümüzdeki durumuHristiyanlık aleminde Antakya’nın önemi büyüktür.Kudüs’ten sonra ikinci merkez sayıldığı içinAntakya Patrikliğine “Ana Kilise” denir.Türkiye’deki dini, dilsel veya etnik azınlık gruplarınsayısı söz konusu olduğunda gelmesi gerekendenhep daha az bir sayı gelir akla. Bunun sebepleriçeşitlidir. Türkiye’de azınlıkların statüsünü din temelinedayalı tanımlayan Lozan antlaşması ve buyönde uygulanan devlet politikaları –Lozan Antlaşmasıtüm gayrimüslimlere azınlık statüsü tanısada, Türkiye uygulamada Antlaşma’nın kapsamınıRumlar, Ermeniler ve Museviler ile sınırlandırmıştır- başta olmak üzere azınlıklar sorununun anayasadadahi dile getirilmemesi bu durumu ortayaçıkarmıştır. Sonuç itibariyle bugün azınlık haklarınezdinde bakıldığında, Lozan ile getirilen haklardanyararlanabilecek üç dinsel azınlık grubu önplana çıkar: Museviler, Ermeniler ve Rumlar. Bugruplar şüphesiz yıllar boyunca “ayrıcalıklı vatandaş“suçlamaları ile birlikte birçok baskıcı politikalarınodağında olmuşlar, çeşitli olaylar sonucundada daha paranoyak ve içedönük bir psikoloji ilehareket etmeye başlamışlardır. Bu durum özellikleİstanbullu Rumlar açısından bakıldığında, İstanbulRum cemaatinin uzun yıllar gerçek bir korkuduvarının arkasında yaşamasına ve gittikçe de muhafazakarbir yapıya bürünmesine sebep olmuştur.Tüm bu gelişmeler veya gelişememeler ışığında İstanbulluRum cemaatinin sayısı gittikçe azalmış vebu demografi sorunundan kaynaklı birçok zorluklarortaya çıkmıştır.Bugün Türkiye’deki Rum Ortodoks Hristiyanlardanbahsedildiğinde, İstanbul’da yaşayan ve Yunancakonuşan bireylerden oluşan bir topluluk gelirçoğu insanın aklına. Fakat yaygın olan algının aksinedinsel azınlık olarak Rum Ortodoks Hristiyanlardenildiğinde bu grubun içerisine İstanbul, Gökçeada(İmroz) ve Bozcaada’da (Tenedos) yaşayan RumOrtodoks Hristiyanların yanısıra, Antakya’da yaşayanve Arapça ve/veya Türkçe konuşan AntakyaRum Ortodoks Hristiyanlar da girmektedir. Etnikkökenleri konusunda çeşitli farklı fikirlerin olduğubu cemaat hakkında kimi zaman etnik kökeni İstanbulluRumlar ile aynı denilmekte kimi zamanise Arap Ortodoks adlandırılması kullanılmaktadır.Fakat tartışma götürmeyecek bir gerçek vardır; Antakyalı“Arabofonik“ Rum Ortodoks Hristiyanlar,İstanbullu Rum Ortodoks Hristiyan azınlıklar ileaynı statüde yer almakta ve Lozan Antlaşması’nınTürkiye Cumhuriyeti devletine getirdiği yükümlülükleraçısından bakıldığında homojen bir grupolduğu var sayılan “Rumlar“ içerisinde ele alınmaktadırlar.Yani çoğunluk içerisindeki azınlıklara uygulananpolitikalar aynı şekilde azınlık içerisindekiazınlıklara coğrafi veya dilsel farklılıkları yoksaymaksuretiyle uygulanmıştır.Azınlıklar içerisindeki azınlıklar yeni yeni gelişmekteolan bir olgu. Akademik literatüre bakıldığındabu doğrultuda en fazla bahsedilen azınlıkiçerisindeki azınlık grupları kadınlar ve çocuklar24 Azınlıkça