Avrupalılık Azınlık

ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣΚωνσταντίνος ΤσιτσελίκηςΕπίκουρος καθηγητής, πανεπιστήμιο Μακεδονίαςktsitselikis@yahoo.comΠερί Τούρκων και Πομάκων στη ΘράκηΤα μειονοτικά πράγματα της Θράκης έχουνκεντρίσει το ερευνητικό ενδιαφέρον τα τελευταία10-15 χρόνια πολλών επιστημόνων διαφορετικώνκλάδων. Διδακτορικές διατριβές καιδιπλωματικές εργασίες πολιτικής επιστήμης, δικαίου,ιστορίας, γλωσσολογίας, ανθρωπολογίαςή των επιστημών της εκπαίδευσης προσπαθούννα απαντήσουν ερευνητικά ερωτήματα που συνθέτουντην πολυπλοκότητα των σχέσεων πουσυσχετίζονται με την μειονότητα, τις εσωτερικέςτης πτυχές, τα κράτη και τις πολιτικές τους, στοπαρόν και το παρελθόν.Δεν είναι ασφαλώς εύκολο πεδίο έρευνας,καθώς ιδεολογικοί προσανατολισμοί και συναισθηματικέςστάσεις προκαταλαμβάνουν συχνάτο ερευνητικό αποτέλεσμα, μειώνοντας την επιστημονικήτου αξιοπιστία. Δύο βιβλία που μόλιςκυκλοφόρησαν καταπιάνονται με την μειονότητατης Θράκης από διαφορετική σκοπιά και μέθοδο:το ένα είναι μονογραφία πολιτικής ιστορίας, καιτο άλλο συλλογικό έργο μιας σειράς άρθρων νομικούπεριεχομένου. Το πρώτο αφορά τους Πομάκουςκαι το Δεύτερο τους Τούρκους (μεταξύάλλων). Και τα δύο φέρνουν μια νέα ματιά στηνπερί μειονοτικών πραγμάτων συζήτηση.Το βιβλίο του Τάσου Κωστόπουλου, ιστορικούκαι δημοσιογράφου, με τίτλο «Πομάκοι.Το Μακεδονικό της Θράκης» (εκδ. Βιβλιόραμα,2009) αποτελεί καρπό πολυετούς εξαντλητικήςέρευνας σε αρχειακό υλικό και στην σχετική βιβλιογραφία,δημοσιογραφική και επιστημονική.Ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί τις πολιτικέςδιαστάσεις του ζητήματος των Πομάκων, δηλαδήτων σλαβόφωνων/βουλγαρόφωνων μουσουλμάνωντης Θράκης. Γλώσσα, πολιτισμός και θρησκείααποτέλεσαν το πεδίο ανταγωνισμών μεταξύτης ελληνικής και τουρκικής πολιτικής, πουανάλογα με τις μεταξύ τους σχέσεις, επιδόθηκανσε έναν αγώνα ιδεολογικού προσεταιρισμού τωνΠομάκων, τουλάχιστον τα τελευταία 60 χρόνια.Η χρήση προνομίων, υποτροφιών, συντάξεωνκαι επιδομάτων αλλά και μέσων επιτήρησης,όπως η ζώνη επιτήρησης, η περιβόητη «μπάρα»,χρησιμοποιήθηκαν και από τα δύο κράτη ωςμέσα επίτευξης της διάσπασης της μειονότητας,από ελληνικής πλευράς, ή της ομογενοποίησήςτης, από τουρκικής. Δεν ήταν σπάνιο φαινόμενονα μπουν στο παιχνίδι και ιδιωτικοί φορείς, ήσύλλογοι, με στόχο την ανάδειξη της ιδιαίτερηςγλώσσας και πολιτισμού των Πομάκων (ακόμακαι την επικαλούμενη αρχαιοελληνική τους καταγωγή)από «ελληνικής πλευράς», ή αντίστροφατον τουρκικό τους πολιτισμό και καταγωγή,από «τουρκικής πλευράς».Μάλιστα ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός,εκτός από το ότι δεν άφησε κανένα περιθώριονα αναπτυχθεί αυτόνομα ο όποιος πομακικόςεθνισμός και ταυτότητα, κινήθηκε συχνά σε μιαγκρίζα νομιμότητα, στις παρυφές του κράτους δικαίου.Το θέμα αυτό συζητά το δεύτερο βιβλίο,που επιμελήθηκε ο Δημήτρης Χριστόπουλος,επίκουρος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιομε τίτλο «Το ανομολόγητο ζήτημα των μειονοτήτωνστην ελληνική έννομη τάξη» (εκδ. Κριτική,Azınlıkça 33