environment

Ingeokring Newsletter
verhoogde arseengehaltes worden aangetroffen, tot ver
boven de interventiewaarde. Dit geldt zowel voor het
basisveen in gebieden waar verhoogde arseengehaltes
zijn waargenomen als in gebieden waar dit niet het geval
is.
2.4 Het "roest-type" in diep grondwater.
In het diepe grondwater wordt arseen gevonden dat
aan het "roest-type" is gekoppeld. Op plekken waar in
de geologische geschiedenis de omstandigheden
gunstig zijn geweest voor een accumulatie van ijzeroer
worden sterk verhoogde arseengehaltes in het diepere
grondwater gevonden. Ten zuiden van Amsterdam zijn
deze omstandigheden gunstig geweest voor de
accumulatie van ijzeroer, nl. een gestuwd gebied, dat
later is begraven door recentere afzettingen. Deze ijzeroer
banken zijn als een constante bron van arseen in de
ondergrond aanwezig.
In het interval 5 - 15 is de kans op overschrijding van de
streefwaarde in grote gebieden verhoogd. Dit hangt
samen met het feit dat het grondwater zich op deze diepte
vaak in een gereduceerde toestand bevindt. Een kleine
hoeveelheid arseen in de vaste fase (bijvoorbeeld als
"coating" van ijzerhydroxides van het sediment of als
natuurlijk achtergrondgehalte) kan al een verhoogd
arseen gehalte in het grondwater tot gevolg hebben.
Figuur 6: Effect van vergraven van pyrietrijk veen
(waar een sterk verhoogde kans op pyriet aanwezig is)
wordt blootgesteld aan oxiderende omstandigheden.
Hierbij valt te denken aan het boven de
grondwaterspiegel brengen van het basisveen, of het
blootstellen aan nitraatrijk water. Tevens kan een daling
van de grondwaterspiegel in gebieden waar het
basisveen aan de oppervlakte ligt, tot gevolg hebben
dat het basisveen oxideert en arseen uitspoelt naar het
grondwater.
3 Effecten van ingrepen
Uit de bovenstaande proceskennis zijn de belangrijkste
mechanismen te bepalen die verhoogde gehaltes in
bodem en grondwater kunnen veroorzaken.
Hierbij is het belangrijkste mechanisme de verandering
van redox-condities: de verandering van geoxideerde
naar gereduceerde omstandigheden en andersom.
Afhankelijk van de wijze waarop het arseen is vastgelegd
("pyriet-type" of "roest-type") zullen veranderende
redox-omstandigheden voor de vrijmaking van arseen
zorgen.
3.1 Ingrepen in gebieden met "pyriet-type"
Het pyriet-type is in reducerende omstandigheden
stabiel, maar in geoxideerde toestand zal arseen worden
opgelost en naar het grondwater uitspoelen.
Behalve in een goed af te bakenen gebied ten zuiden
van Amsterdam en aan de voet van de Brabantse wal in
Zeeland zijn de gehaltes in de vaste fase niet of slechts
weinig verhoogd t.o.v. de streefwaarde. Echter, in
aanwezigheid van zuurstof of nitraat zal pyriet worden
afgebroken en arseen worden vrijgemaakt, zodat in het
grondwater overschrijdingen t.o.v. de streef- en / of
interventiewaarde kunnen voorkomen. Daarom is het
belangrijk dat bij ingrepen wordt gekeken of basisveen
Figuur 7: Effect van verandering in de
grondwaterstand op het arseengehalte
22