Development

้
วิชา (2534) รายงานว่า การเกี่ยวนวดข้าวด้วยเครื่องเกี่ยวนวดที่ความเร็วช้า (0.469-0.482เมตร/วินาที) มี
ความสูญเสียเมล็ดข้าวเปลือกทั ้งหมด 3.75-5.96% และที่ความเร็วสูง (0.787-0.807 เมตร/วินาที) มีความสูญเสีย
ข้าวเปลือกทั
้งหมด 4.85-8.00% ความสะอาดของข้าวเฉลี่ย 87.93% และ 89.98% ตามลําดับ
10คําแนะนําการนวดข้าว
เก็บเกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว ควรรีบนวดข้าวทันที แล้วจึงลดความชื ้นให้เหลือ 12-14% ในภายหลัง อย่าตาก
ข้าวทิ้งไว้ในแปลงนา เพราะจะทําให้เกิดการสูญเสียนํ ้าหนัก เนื่องจากการร่วงหล่นในนาขณะตาก ถูกนก หนู
แมลงศัตรูเข้าทําลาย และข้าวเสียคุณภาพ เช่น คุณภาพการสีลดลง อายุการเก็บรักษาสั
้น เนื่องจากถูกกระทบจาก
สภาวะแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมในขณะตาก เช่น นํ ้าค้าง ฝน อุณหภูมิสูงเกินไป
ควรมีวัสดุปูรองบริเวณลานนวด เพื่อลดการสูญเสียขณะนวด ป้ องกันความสกปรกและสิ่งเจือปนต่างๆ
การนวดด้วยเครื่องนวด ต้องทําความสะอาดและปรับแต่งเครื่องนวด ให้มีรอบการทํางานที่เหมาะสม
เพื่อป้ องกันและลดความสูญเสียทั ้งปริมาณและคุณภาพของข้าว
การลดความชื้นเมล็ด
หลังจากเก็บเกี่ยวและนวดข้าวจะได้ข้าวเปลือก ซึ ่งยังคงมีความชื ้นในเมล็ดสูง เมล็ดเป็นสิ่งที่มีชีวิต มีการ
หายใจ การลดความชื ้นเมล็ดจึงมีความสําคัญต่ออายุการเก็บรักษา อัตราการเสื่อมคุณภาพ การเข้าทําลายของแมลง
ศัตรูในโรงเก็บ เชื ้อรา ดังนั ้นหลังจากเก็บเกี่ยวและนวดจะต้องรีบตากหรือลดความชื ้นเมล็ดให้แห้งโดยเร็วที่สุด
เพื่อลดอัตราการหายใจของเมล็ด ลดการเกิดเชื ้อราซึ ่งเป็นสาเหตุให้เมล็ดเสื่อมคุณภาพเร็วยิ่งขึ ้น โดยลดความชื ้น
ข้าวเปลือกให้เหลือ 12-14%
Wimberly. 1983. รายงานว่าความชื ้นที่เหมาะสมของเมล็ดข้าวเปลือกที่เก็บรักษาไว้ในสภาพไม่มีการ
ควบคุมสภาพแวดล้อมหรืออุณหภูมินั ้น ถ้าเก็บข้าวเปลือกไว้นาน 2-3 เดือนเมล็ดควรมีความชื ้น 13-14% ถ้าเก็บ
รักษาไว้นานกว่า 3 เดือน จะต้องลดความชื ้นเมล็ดให้ตํ ่า 12-12.5%
จากเหตุผลดังกล่าวจะเห็นว่าการลดความชื ้นเมล็ดมีความสําคัญมากในการเก็บรักษาทั ้งระยะสั ้นและระยะ
ยาว นอกจากนี ้วิธีการลดความชื ้นเมล็ดก็เป็นขั ้นตอนที่สําคัญ หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวในระยะที่เหมาะสม ถ้าตากข้าว
หรือลดความชื
้นไม่ถูกวิธีก็จะทําให้ข้าวเสื่อมคุณภาพมากขึ ้น
วิธีการลดความชื้นข้าว มี 2 วิธี คือ
1. วิธีธรรมชาติ (Natural drying or sun drying) ได้แก่ การใช้แสงอาทิตย์เป็นแหล่งของความร้อน โดยมี
การเคลื่อนที่ของอากาศเป็นตัวช่วยพาความชื ้นออกจากเมล็ด ทําให้ความชื ้นของเมล็ดลดลง เป็นวิธีการที่นิยมใช้
กันมากที่สุดเพราะประหยัด ไม่ยุ่งยาก และได้ผลดี แต่มีข้อเสียคือ บางสถานการณ์ เช่น ฤดูฝนไม่สามารถใช้วิธีนี
ได้ ต้องใช้แรงงานและพื ้นที่ตากมาก รวมทั ้งไม่สามารถควบคุมคุณภาพของข้าวที่ต้องการลดความชื ้นได้ โดย
เฉพาะเมื่อตากข้าวไว้ในแปลงนา และยังมีการสูญเสียเกิดขึ ้นในขณะตากสูง จากการทําลายของ นก หนู แมลง
Bureau of Rice Research and Development
8