Development

้
การพัฒนาวิธีการตรวจสอบคุณภาพข้าวทางกายภาพ
กัญญา เชื้อพันธุ ์
ปัจจุบันการตรวจสอบคุณภาพข้าวสารเพื่อจําแนกชนิดของข้าว (Grades of rice) ในการซื ้อขาย มัก
คํานึงถึงคุณภาพทางกายภาพเป็นหลัก โดยวิธีตรวจสอบด้วยสายตา ซึ่งต้องใช้ผู้ที่มีประสบการณ์และความ
ชํานาญในการประเมินข้าวแต่ละลักษณะ รวมทั ้งใช้เวลานาน เนื่องจากมีหลายลักษณะในการประกอบกันเป็น
มาตรฐานข้าว
ตามมาตรฐานสินค้าข้าวของกระทรวงพาณิชย์ กําหนดข้าวแต่ละชนิดเป็น 4 ส่วน ได้แก่
1. พื ้นข้าว
2. ส่วนผสม
3. ข้าวและสิ่งที่อาจมีปนได้
4. ระดับการสี
ในการตรวจสอบส่วนต่างๆที่ประกอบกันเป็นมาตรฐานข้าวนั ้น จําเป็นต้องใช้วิธีการตรวจสอบที่เหมาะสม
ในแต่ละส่วน เช่น การวัดขนาด การชั่งนํ ้าหนัก เป็นต้น
1. พื้นข้าว หรือชั ้นของเมล็ดข้าว แบ่งออกเป็น 4 ชั ้น ดังนี
1. ข้าวเมล็ดยาว ชั ้น1 (long grain class 1) คือ ข้าวเต็มเมล็ดที่มีขนาดความยาวเกิน 7.0 มิลลิเมตร
2. ข้าวเมล็ดยาว ชั ้น2 (long grain class 2) คือ ข้าวเต็มเมล็ดที่มีขนาดความยาวเกิน 6.6 มิลลิเมตร ถึง 7.0
มิลลิเมตร
3. ข้าวเมล็ดยาว ชั ้น3 (long grain class 3) คือ ข้าวเต็มเมล็ดที่มีขนาดความยาวเกิน 6.2 มิลลิเมตร ถึง 6.6
มิลลิเมตร
4. ข้าวเมล็ดสั ้น (short grain) คือ ข้าวเต็มเมล็ดที่มีขนาดความยาวไม่เกิน 6.2 มิลลิเมตร
2. ส่วนผสม ประกอบด้วย ข้าวเต็มเมล็ด ต้นข้าว ข้าวหัก และปลายข้าวซีวัน
ข้าวเต็มเมล็ด (whole kernels) หมายถึง เมล็ดข้าวที่อยู ่ในสภาพเต็มเมล็ดไม่มีส่วนใดหัก และให้รวมถึง
เมล็ดข้าวที่มีความยาวตั ้งแต่ 9 ส่วนขึ ้นไป
ต้นข้าว (head rice) หมายถึง เมล็ดข้าวหักที่มีความยาวมากกว่าข้าวหักแต่ไม่ถึงความยาวของข้าวเต็มเมล็ด
และให้รวมถึงเมล็ดข้าวแตกเป็นซีกที่มีเนื ้อที่เหลืออยู ่ตั ้งแต่ร้อยละ 80 ของเมล็ด
ข้าวหัก (brokens) หมายถึง เมล็ดข้าวหักที่มีความยาวตั ้งแต่ 2.5 ส่วนขึ ้นไป แต่ไม่ถึงความยาวของต้นข้าว
และให้รวมถึงเมล็ดข้าวแตกเป็นซีกที่มีเนื ้อที่เหลืออยู ่ไม่ถึงร้อยละ 80 ของเมล็ด
Bureau of Rice Research and Development
93