en crisisbeheersing

Cyberdreigingen boven water
■■
Drs. Sabine Gielens
Stuurgroepsecretaris bij Vewin
(Vereniging van waterbedrijven in Nederland)
Dit jaar nam ook de drinkwatersector actief deel aan
de campagne Alert Online. Op dinsdag 3 november jl.
organiseerden de Water-ISAC en branchevereniging Vewin
een seminar voor alle ICT-professionals en leidinggevenden
uit de drinkwatersector onder de titel “Cyberdreigingen boven
water – Bent u zich bewust van de risico’s en business impact?”
Het seminar stond in het teken van cybersecurity bewustzijn. Steeds
meer processen zijn en worden geautomatiseerd. Van drinkwaterproductie
tot distributie. Hierdoor wordt de afhankelijkheid van ICT
groter, evenals de belangen die geschaad kunnen worden. ICTbeveiliging
is dan ook essentieel, net als crisispreparatie mocht het
onverhoopt toch mis gaan. Dit alles begint bij bewustwording. Wat
zijn nu eigenlijk de risico’s en impact van ICT-inbreuken op de
beheersorganisatie en bedrijfsvoering van drinkwaterbedrijven?
Samenwerking
Bergkamp benadrukte dat sectorinterne samenwerking en kennisuitwisseling
belangrijk zijn bij het versterken van de weerbaarheid.
Het meest recente initiatief op dit gebied is de oprichting van een 24x7
webportal voor operationele en tactische samenwerking op het gebied
van cybersecurity, detectie, preventie en respons. Via deze webportal
delen de tien drinkwaterbedrijven real-time cybersecurity dreigingen
en incidenten. Een incident of aanval bij de één, is een waarschuwing
voor de ander. Ook gaat de sector gezamenlijke beleidsuitgangspunten
opstellen voor logische toegang. Niet alleen samenwerking binnen de
drinkwatersector is belangrijk, ook de samenwerking met de overheid,
zoals met het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Han Schutte,
hoofd Marktontwikkelingen & Partnerschappen bij het NCSC
benadrukte in zijn presentatie het belang hiervan: “Door tijdig
informatie te delen, voorkom je incidenten. We zullen nog veel meer
moeten gaan samenwerken en oefenen, omdat de digitale dreiging
snel toeneemt en de risico’s en impact steeds groter worden.
Succesfactoren voor deze publiek-private samenwerking zijn
gelijkwaardigheid, gedeelde belangen en vooral vertrouwen.”
Aan de slag
Marcel Jutte van Hudson Cybertech gaf in zijn presentatie talloze
voorbeelden van reële cyberdreigingen en daadwerkelijke incidenten
die overal ter wereld dagelijks plaatsvinden, ook bij vitale sectoren.
Om het verhaal van Jutte te illustreren verzorgde ABB een hackdemo,
waarbij met een ogenschijnlijk betrouwbaar phishing-mailtje
in één klik de besturing van de laptop van een thuiswerkende proces
operator kon worden overgenomen. Na de demo moesten de
drinkwaterprofessionals zélf aan de slag. De tien drinkwaterbedrijven
streden in een simulatiespel van Kaspersky Lab tegen
elkaar om fictieve hackaanvallen op de procesautomatisering van
hun waterbedrijf zo spoedig mogelijk en met beperkte middelen te
verhelpen. Samenwerking, snelheid, competitie en vindingrijkheid
vierden hoogtij met drinkwaterbedrijf PWN als winnaar.
Leveringszekerheid en continuïteit staan van oudsher hoog op de
agenda in de drinkwatersector. En dat moet ook wel bij een product
dat zó essentieel is voor de volksgezondheid als drinkwater. Zoals
Renée Bergkamp, directeur van Vewin, tijdens haar inleiding
aangaf, behoort de drinkwatervoorziening tot de hoogste categorie
van de vitale infrastructuur (categorie Vitaal-A). Een grote verstoring
in de drinkwaterlevering leidt al snel tot maatschappelijke ontwrichting,
ook door cascade-effecten in andere (vitale) sectoren.
Het is dan ook van belang dat de drinkwatersector zich adequaat
beschermt en weerbaar maakt tegen digitale dreigingen en
inbreuken.
Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing 2015 - nr. 5 | 27