en crisisbeheersing

thema: drones en satellieten
“Roads? Where we’re going, we don’t need ... roads!”
Dronegebruik bij de politie
■■
Bart Engberts
Coördinerend beleidsmedewerker DG Politie, Ministerie van
Veiligheid en Justitie 1
“Roads? Where we’re going, we don’t need ... roads!”, zegt
Doc Brown tegen Marty McFly in het jaar 1985 aan het slot van
de film Back to the Future (part 1). Zijn tot tijdmachine omgebouwde
DeLorean stijgt op en schiet met “88 miles per hour”
door de lucht richting de toekomst - dertig jaar later. Even
later landen beiden in het jaar 2015 in het Amerikaanse stadje
Hill Valley. De filmkijker volgt Doc en Marty in hun avonturen.
Ook de politie in Hill Valley gebruikt vliegende auto’s.
Het jaar 2015 is inmiddels werkelijkheid. Vliegende auto’s
zijn er (nog?) niet gekomen. Wel heeft een ander “flying
object” zijn intrede gedaan, ook in politiewerk: de drone.
Dit artikel geeft inzicht in de huidige stand van zaken en de
voornemens rond gebruik van drones voor de politietaak. 2
Overigens gaat het niet om de drone als zodanig, maar om wat er
aan bevestigd wordt. Denk bijvoorbeeld aan een camera, eventueel
voorzien van infrarood-functie. Het is deze “pay load” die gebruik
van drones voor politiewerk aantrekkelijk maakt.
Trainingen en testen
De Nationale Politie beschikt op dit moment over een aantal
trainingstoestellen waarmee trainingen worden verricht. Er worden
ook inzetscenario’s mee getest. Dit testen geschiedt met toestellen
die door gecertificeerde politiemedewerkers worden bediend. Het
testen gebeurt in speciaal daartoe aangewezen gebieden. De testen
zijn deze zomer gestart.
Drones voor politiewerk
Voor een aantal politietaken is dronegebruik kansrijk, bij voorbeeld
in het kader van de openbare ordehandhaving. Met drones,
voorzien van camera’s, kan de politie goed voorzien in “crowd
management” bij evenementen. De politie verkrijgt beter zicht op
de mensenmassa’s en de kans op “opstoppingen” of het ontstaan
van ongeregeldheden. Ook voor de opsporing is een drone zinvol:
met behulp van een camera die aan een drone is bevestigd, kan de
politie van bovenaf een “plaats delict” bekijken of zoeken naar
sporen van een misdrijf. Een drone, voorzien van een (infrarood)
camera is verder bruikbaar bij het zoeken naar vermiste personen.
Andere toepassingen waar de politie aan denkt, is het gebruik van
drones ter vastlegging van een plaats waar een ongeval is gebeurd en
de inzet van drones in het kader van persoons- en objectbeveiliging.
De politie onderzoekt ook mogelijkheden voor gebruik van drones
als tegenmaatregelen, dus ter voorkoming of bestrijding van
misbruik van drones door kwaadwillenden. 3
Beperkingen
De politie kan niet altijd drones inzetten. Zo schrijft de huidige
luchtvaartregelgeving voor dat moet worden gevlogen “within a
visual line of sight”. Ook het vliegen boven gebouwen en mensenmassa’s
is niet toegestaan. De politie kan overigens een ontheffing
krijgen. De recente kabinetsbrief creëert ruimte voor de inzet van
drones door politie (en brandweer).
Uitgangspunten
Wanneer de test- en trainfase is afgerond en de politie klaar is voor
operationele inzet, moet vaststaan dat het gebruik van drones
effectief en efficiënt is voor de uitvoering van de politietaak.
Verder zijn transparantie, controleerbaarheid van het gebruik en
verantwoord vliegen met drones een vereiste. Dronegebruik moet
ook passen binnen de geldende wettelijke kaders rondom taakuitvoering,
veiligheid en privacy(bescherming). Bij de kennisontwikkeling
en in het gebruik van drones trekt de politie
nauw op met Defensie en brandweer.
Medio 2016 is meer bekend over de resultaten van de inzetscenario’s
en de uiteindelijke inzet in concrete gevallen. Dan moet ook de
vraag worden beantwoord of de politie eigen materieel wenst aan
te schaffen of gebruik maakt van Defensiemateriaal.
1
De auteur dankt Edo Gillissen (DGRR) voor zijn suggesties.
2
Zie de kabinetsbrief drones van 28 augustus 2015, paragraaf 6.
3
De lopende SBIR zal hierover uitsluitsel kunnen geven. Zie de bijdrage over
bescherming tegen drones, elders in dit magazine.
6 | Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing 2015 - nr. 5