en crisisbeheersing

Grenzen slechten met de NAC
■■
Esther Rosendahl-Slooff
Nationale Academie voor Crisisbeheersing, NCTV,
Ministerie van Veiligheid en Justitie
Foto's: Arenda Oomen Fotografie
Op 23 september 2015 vond de 4 e jaardag van de Nationale Academie
voor Crisisbeheersing (NAC) plaats in Den Haag. De NAC brengt op
deze dag crisisprofessionals bij elkaar. Dit jaar stond de bijeenkomst
in het teken van het slechten van grenzen; denk daarbij aan
geografische grenzen en aan grenzen tussen werkwijzen, publieke
en private partijen of culturen. Tijdens de jaardag was er ook veel
ruimte voor de goede mix van zo’n 125 deelnemers om de grenzen
van hun netwerken op te rekken.
Dagvoorzitter Maarten Mens bracht de deelnemers in de stemming
door stil te staan bij het woord “slechten”: we gaan grenzen
afbreken en verleggen. De aangekondigde minister van Veiligheid
en Justitie (VenJ) was verhinderd vanwege de politieke actualiteit.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid
(NCTV) Dick Schoof nam het stokje soepel over en sprak de
aanwezigen toe namens de minister. “Elke crisis overschrijdt één of
meer grenzen, niet in de laatste plaats die van onze verbeelding.”
Het is goed om dan een NAC te hebben die door middel van
opleiden, trainen en oefenen (OTO) crisisprofessionals voorbereidt
op zulke crisisomstandigheden. Hij gaf ook aan dat uit elke
crisisevaluatie blijkt dat situaties onvoorspelbaar zijn. Het is tegen
die achtergrond van belang dat de theorie in praktijk wordt
gebracht en vooral dat de praktijkervaringen worden terugvertaald
naar de theorie.
Samenwerking komt niet tot stand door protocollen. Om te komen
tot samenwerken en het slechten van grenzen is het werk en de
bijdrage van elke crisisprofessional onmisbaar.
Dat meer nodig is dan protocollen werd bevestigd door de ervaringen
van Michel Carlier, Adjunct-Kabinetschef van Gouverneur
Herman Reynders en verantwoordelijk voor de Dienst
Hulpverlening en Noodplanning Provincie Limburg in België. Hij is
ook actief binnen EMRIC, een grensoverschrijdend samenwerkingsverband
met Nederlandse, Duitse en Belgische projectpartners in de
Euregio Maas-Rijn. Dit is een gebied met op z’n zachtst gezegd een
flinke uitdaging als het gaat om – potentiële – grenzen: 3 landen,
5 regio’s, 14 bestuurslagen, 3 talen en 7 meldkamers. Door het besef
dat in zo’n klein en dichtbevolkt gebied samenwerken onontkoombaar
is, waarbij de bijna ingekapselde Nederlandse regio Zuid-
Limburg een katalysator was, zijn er resultaten behaald. 50.000
hulpverleners realiseren 600 grensoverschrijdende inzetten per jaar.
Andere deelresultaten zijn onder meer bestuurlijke samenwerkingsovereenkomsten,
afspraken tussen meldkamers, een app voor het
uitwisselen van informatie en een gezamenlijke OTO-inspanning.
“De samenwerking heeft zich vanaf 1974 ontwikkeld van vrijblijvend
naar elkaar leren kennen, het verkrijgen van een projectsubsidie van
de EU tot aan structurele samenwerking sinds 2014.” Dat is niet
vanzelf gegaan. Hobbels in de vorm van verschillen in taal en
cultuur, wetgeving en belangen zijn genomen en duiken nog steeds
op. Carlier schetst enkele uitdagingen waar EMRIC voor staat:
het wettelijk borgen van afspraken, het maken van een crisiscommunicatieplan
voor de Euregio en het opstellen van een set van
FAQ in 3 talen voor hulpverleners die ter plaatse gaan. Dat de wil om
samen te werken tot daadkracht en resultaat leidt werd door Carlier
mooi samengevat: “Ondanks de veelheid aan grenzen is het in de
praktijk een grenzeloze regio.”
Daarna was het tijd om de tongen los te maken in het NAC café.
Struinend langs tafels hebben de deelnemers hun kennis en
kennissen uitgebreid aan de hand van verschillende thema’s en
activiteiten. Een impressie van dit onderdeel, dat rumoerig was
zoals dat hoort in een café:
• Koos Kranenburg (NCTV) streeft naar OTOPIA. Door een toenemende
complexiteit van crises en door cascade-effecten wordt
38 | Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing 2015 - nr. 5