23.04.2013 Views

El cos: objecte i subjecte de les ciències humanes i socials El ...

El cos: objecte i subjecte de les ciències humanes i socials El ...

El cos: objecte i subjecte de les ciències humanes i socials El ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

sentido como preocupación y oportunidad. Y es <strong>de</strong>s<strong>de</strong> aquí, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> este entremedio puesto en<br />

cuestión por el cuerpo que propongo reflexionar la contemporaneidad <strong>de</strong> lo político. Abordarlo<br />

mediante la experiencia <strong>de</strong>l tacto, <strong>de</strong>l toque, <strong>de</strong>l tocar un cuerpo expuesto al (lo) otro; lugar<br />

abierto don<strong>de</strong> lo político retorna y se anida como sensación en la piel. Corporeidad política que<br />

toma la palabra para asir un discurso mudo y hacerlo resonar a través <strong>de</strong> la experiencia <strong>de</strong> ojos<br />

que miran lo invisible, oídos que escuchan lo inaudible, gustos satisfechos con la insipi<strong>de</strong>z,<br />

olfatos que capturan lo inodoro, tactos que tocan lo intocable. Experiencia <strong>de</strong>l tocar, enmarcada<br />

por la ética <strong>de</strong> la alteridad que llama y hace venir el llamamiento <strong>de</strong> un acontecimiento que se<br />

resiste a ser plenamente comprendido y apropiado: la <strong>de</strong>mocracia.<br />

Representaciones <strong>de</strong>l cuerpo:<br />

De mujeres y hombres anómalos<br />

30<br />

Max S. Hering Torres<br />

Universidad Nacional <strong>de</strong> Colombia,<br />

Se<strong>de</strong> Bogotá, Departamento <strong>de</strong> Historia<br />

A lo largo <strong>de</strong> mi ponencia se discutirá la construcción <strong>de</strong>l saber médico-teológico sobre los<br />

“cuerpos anómalos” en España y su inci<strong>de</strong>ncia en la Colonia <strong>de</strong> los siglos XVI y XVII.<br />

Después <strong>de</strong> rastrear puntualmente los saberes médi<strong>cos</strong> <strong>de</strong> la Antigüedad y <strong>de</strong> la Edad Media,<br />

que <strong>de</strong> hecho inscribían significados en el cuerpo reproduciendo antinomias entre lo “normal” y<br />

lo “anormal”, se esclarece cómo los teólogos reconfiguraron dichos saberes para adaptarlos a<br />

l a s n e c e s i d a d e s d e l<br />

dogmatismo cristiano y su sistema <strong>de</strong> adiestramiento y control. Como prueba <strong>de</strong> ello, se<br />

presentan dos casos <strong>de</strong> estudio: Por un lado, se reconstruye el imaginario sobre el “cuerpo<br />

a n ó m a l o ” d e l a<br />

mujer. En especial, se enfatiza el supuesto peligro <strong>de</strong> contaminación que representaba la<br />

lactancia <strong>de</strong><br />

las nodrizas neófitas (<strong>de</strong>l Judaísmo y <strong>de</strong>l Islam) en la Península Ibérica y <strong>de</strong> las nodrizas mestizas,<br />

negras y mulatas en la Colonia.<br />

Por el otro, se profundiza en el cuerpo anómalo <strong>de</strong>l hombre, particularmente en el cuerpo <strong>de</strong>l<br />

neófito judío, patologizado a raíz <strong>de</strong> su “impureza” y <strong>de</strong> su supuesta sintomatología: la<br />

menstruación masculina. La ponencia cierra con la siguiente hipótesis: a través <strong>de</strong> la historia<br />

<strong>de</strong>l cuerpo anormal, se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>scifrar la sociedad, sus valores y la íntima relación entre el<br />

ejercicio <strong>de</strong>l po<strong>de</strong>r y el saber, sobre todo, cuando en ella se entretejen y articulan misoginia,<br />

antijudaísmo y pre-racismo.<br />

Mo<strong>de</strong>ls anatòmics, transmissió <strong>de</strong> coneixement i<br />

museus a la Barcelona contemporània.<br />

Alfons Zarzoso<br />

Museu d’Història <strong>de</strong> la Medicina <strong>de</strong> Catalunya<br />

La comunicació presenta un estudi a partir <strong>de</strong>ls mo<strong>de</strong>ls anatòmics humans, així com d’altres<br />

enginys científics, emprats com a part <strong>de</strong> <strong>les</strong> seves exhibicions a dos tipus <strong>de</strong> museus existents<br />

a la ciutat <strong>de</strong> Barcelona a principis <strong>de</strong>l segle XX: el museu científic o universitari i el museu<br />

anatòmic popular. <strong>El</strong> Museu Anatòmic <strong>de</strong> la Facultat <strong>de</strong> Medicina <strong>de</strong> la Universitat <strong>de</strong><br />

Barcelona, els orígens <strong>de</strong>l qual cal situar-los al Reial Col·legi <strong>de</strong> Cirurgia <strong>de</strong> Barcelona creat el<br />

1760, i el museu popular conegut com a Museu Roca, també establert a Barcelona, tingueren<br />

en comú a <strong>les</strong> seves exhibicions el mateix tipus d’<strong>objecte</strong>s científics, si bé aquests s’oferien, en<br />

principi, a audiències diferents, separa<strong>de</strong>s per la seva formació i coneixements, els experts i els<br />

profans.<br />

<strong>El</strong>s espais d’exhibició que seran analitzats i presentats en aquesta comunicació només han<br />

rebut l’atenció <strong>de</strong>ls historiadors <strong>de</strong> la ciència <strong>de</strong> manera recent. Si bé fins ara aquests tipus<br />

d’institucions havien interessat només a conservadors, col·leccionistes i antiquaris, el canvi

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!