qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TiTqos misi sinkretuli Sesrulebis wesi (sityva hangTan erTad) amas<br />
unda mowmobdes. misi Sesrulebis dro da adgilic gansazRvruli unda<br />
yofiliyo.<br />
tradiciul adamians, tradiciuli sociumis sruluflebian wevrs,<br />
idealur SemTxvevaSi, Tavisi cxovrebis manZilze Sexeba aqvs Cvens mier<br />
Janrebad wodebul yvela am sityvier realobasTan. igi maTi Seqmnisa da<br />
Senaxvis an aqtiuri, an pasiuri monawilea. es yvelaferi mis sulier Tu<br />
yofiT moTxovnilebaTa realizaciaa. magram mTavrdeba adamianis<br />
cxovreba, romelic misi sakuTrebaa, Tumca mis Seqmna-CamoyalibebaSi<br />
sociums Tavisi wvlili aqvs Setanili. amitom adamianis sikvdili, ra<br />
statusic ar unda hqondes mas, sazogadoebrivi movlenaa da, amdenad,<br />
sazogadoebrivad aRniSvnis Rirsia. samgloviaro poezia is sityvieri<br />
teqstia, romelic axlavs dakrZalvis rituals, rogorc misi organuli<br />
Semadgeneli nawili.<br />
aleqsandre jambakur-orbelians (erekles meoris asulis Tekla<br />
batoniSvilis vaJi, 1802-1869) pirvelad qarTul <strong>folklori</strong>stikaSi jer kidev<br />
maSin, roca CvenSi <strong>folklori</strong>stikas, rogorc mecnierebis dargs, fexic ar<br />
hqonda adgmuli, mocemuli aqvs <strong>qarTuli</strong> (sasimRero) <strong>folklori</strong>s Janruli<br />
dajgufeba. adamianis cxovrebis mniSvnelovan etapebs exmaureba ara `mSrali~<br />
sityva, aramed sityva hangTan erTad, rasac Cven sinkretul xelovnebas<br />
vuwodebT. esenia saZeo, saqorwilo, sufruli, saferxiso, Sromis, sawesCveulebi<br />
da, bolos, samgloviaro simRerebi [Ciqovani 1956:110-113]. a. jambakur-orbeliani<br />
ganasxvavebs erTmaneTisgan dasavlur da aRmosavlur qarTul hangebs. erTgan<br />
igi igonebs: `erTs Sobis winaRames maxsovs am ocdaTis weliwadis winaT Cveni<br />
saxlis fanjrebis qvemoT, quCaSi, uecari simRera daiwyes, alilo: Tqma,<br />
moZaxili, bani. ase gawyobilis mSvenieris xmiT ambobdnen im alilos, yoveli<br />
CvenSi goneba im simReram moitaca, vinc im dros Sin viyaviT da gaCumebuli yurs<br />
ugdebdiT im xmoanebas metis siamovniT (sic!). imaT rom is Tqma daasrules, aq<br />
Cven SevwuxdiT, garda batoniSvilis dediCemisa, romelmac bZana: es uTuod<br />
imerlebi ariano. am sityvasTan Cemi umcrosi Zma wamoxta da saCqaroT<br />
mosamsaxures amoayvanina samniv. gamovikiTxeT, marTla imerlebi iyvnen. karga<br />
xani aRar gauSviT, bevri kargi simRerebi da RiRinebi vaTqmevineT imeruli~<br />
[Ciqovani 1956:113].<br />
mizanSewonilia Tu ara, sakiTxis dasma, Tu romeli Janria uZvelesi.<br />
poeturi Tu prozauli? miTologiuri, Sromis, samgloviaro Tu<br />
sawesCveulebo? iqneb saakvno? an andaza Tu Selocva?<br />
asec SeiZleba vikiTxoT: Janris SigniT romeli teqstia yvelaze<br />
Zveli? magaliTisTvis, romeli ufro Zvelia _ `fxoveli da Savaneli“<br />
Tu `Siola da mTrexeli“? jadosnur zRaprebs, cxovelTa igavebs an<br />
andazebsa Tu gamocanebs Soris SegviZlia gamovarCioT uZvelesi?<br />
amgvarad kiTxvis dasma zepirsityvierebis mimarT, namdvilad,<br />
gaumarTlebelia, ramdenadac saqme damwerlobis gareSe arsebul<br />
teqstebTan gvaqvs. SeiZleba Tu ara arsebobdes disciplina, romelic<br />
Seiswavlis zepirsityvierebis istorias literaturis istoriis<br />
analogiurad? literaturis SemswavlelisTvis advilia an principulad<br />
SesaZlebeli literaturuli procesis Tvalis gadevneba dasabamidan mis<br />
28