qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I. pirveli, es aris mTa, romelic rogorc cisa da miwis kavSiris<br />
erT-erTi universalia, yvela miTologiaSia aris warmodgenili. yvelgan<br />
igi, imavdroulad, Suagulis miTologemis Sinaarssac iTavsebs: cisa da<br />
miwis SemaerTebeli RerZi samyaros SuagulSi gadis. Tumca igi fSavis<br />
miyruebul kuTxeSia aRmarTuli, magram miTologiurad igi kosmiur Tas<br />
ganasaxierebs.<br />
II. meore, es aris jaWvi (Sibi), rogorc cisa da miwis<br />
damakavSirebeli saSualeba. ramdenadac sakraluria, maszea mibmuli wmida<br />
giorgi, amdenad oqrosia. amgvari oqros uxilavi Sibebi akavSirebs<br />
erTmaneTTan fSav-xevsureTis RvTisSvilebs, maTi saSualebiT isini<br />
stumroben erTmaneTs. Semonaxulia vaJa-fSavelas dedis xilva, romelic<br />
mas uxilavs axlgazrdobaSi:<br />
`me da Cem biZaSvils qals sxlovans (sofelia TianeTSi, z. k.) derefanSi<br />
gveZina. SuaRame iqneboda, dgandgari, brdgniali dadga iseTi, megona mTabari<br />
Tu iqcevao. SeSinebuli wamovje loginSi, gavixede da mTeli ca<br />
ganaTebuli iyo. ori oqrosferi jaWvi iyo wamosuli, erTi Wiauris<br />
goridan, meore sxlovanis goriTa, gadabmulebi, zed cecxlis balRebi<br />
adiodnen da Camodiodnen da iseT wminda xmaze galobdnen, ise tkbilad,<br />
RmerTo, imaze kargs ras gaigonebs kacis yurio” [yubaneiSvili: 55).<br />
III. mesame, es aris xe, fSaur leqsSi bermuxis saxiT warmodgenili.<br />
laSaris bermuxa tipiuri kosmiuri xea, romlis tipologiuri analogebi<br />
yvela miTologiur tradiciaSi gvxvdeba. yvelagan amgvar xes sxvafasxva<br />
ganzomilebebi aqvs: igi aris samyaros centri, cisa da miwis<br />
makavSirebeli, zeaRsavleli, rogorc gza qvemo sferodan zemo<br />
sferoebisken. swored aseTi gamoyeneba aqvs wmida girogis xes<br />
(`xmelgorze medga bermuxa, zed avdiodi...”).<br />
IV. meoTxe, es aris kibe, adamianis xeliT Seqmnili, ara bunebrivi<br />
sagani, romlis pirdapiri daniSnuleba erTi sibrtyidan sxva sibrtyeSi<br />
gadayvanaa. Suamdinaruli safexurebiani taZari ziquraTi kibis<br />
gansaxierebaa, romlis Svidi safexuri yofierebis gansxvavebul doneebs<br />
Seesatyviseba. vertikalurad aRmarTuli kibe da misi safexurebi<br />
TandaTanobiT, ara naxtomisebur, zeaRsvlas gamoxatavs miwieri sferodan<br />
zemo sferoebamde, transcendenturi realobisken _ kibis Ziri miwaze<br />
dgas, misi Tavi RvTis karzea mibjenili.<br />
V. Tumca msxverpli (`SemonaZRveni”), romelic am leqsSi yvelaze<br />
bolos aris moxseniebuli, miTologemebs ar ekuTvnis, magram, Tu<br />
religiis kuTxiT ganvixilavT teqsts, igi miwisa da cis komunikaciis ara<br />
mxolod saSualeba, aramed mizani aRmoCndeba. xiluli msxverpli<br />
(saklavi, qadebi, sakulto namcxvrebi da sxva), romelic mlocvelis mier<br />
aris mitanili salocavSi, uxilavad adis RmerTamde, amyarebs ra kavSirs<br />
32